Là một bác sĩ cấp cứu, tôi cần bạn biết những điều này về virus Corona

Chúng tôi sẵn sàng mạo hiểm cuộc sống và sự an toàn của chính chúng tôi, và của những người trong gia đình chúng tôi, vì lợi ích của bạn.

viết bởi Darragh O’Carroll, MD

bài viết xuất hiện lần đầu trong VICE US

Ký ức của chúng ta về Cúm Tây Ban Nha năm 1918, dịch bệnh đã giết chết hơn 50 triệu người và thay đổi thế giới của chúng ta mãi mãi, đã mờ dần từ lâu và chúng ta đã đạt đến điểm quyết định tiếp theo trong lịch sử y tế toàn cầu. Với các biến số gần như vô hạn - các lựa chọn vệ sinh của từng người, mô hình du lịch quốc tế, các chính sách kiểm dịch sắp tới của 195 chính phủ quốc gia trên Trái Đất - không biết virus này sẽ trở thành đại dịch nhanh chóng như thế nào. Mối đe dọa nguy hiểm nhất trong những tháng tới không phải là bản thân virus mà là khả năng gây hiềm khích hàng loạt, thông tin sai lệch, phân biệt chủng tộc và quan trọng nhất là sự quá tải của hệ thống y tế của chúng ta.

Tôi rất muốn mình sai, nhưng tôi đồng ý với nhiều chuyên gia rằng COVID-19 sẽ không chỉ lây lan nhanh hơn, xa hơn tới những cộng đồng của chúng ta hơn hiện tại thôi đâu, mà nó sẽ khiến phần lớn dân số thế giới bị ảnh hưởng - nhiều ước tính đã chỉ ra con số 70% (huhu mình cũng mong mình dịch sai). Đại dịch COVID-19 sẽ giống như một đợt bùng phát cúm theo mùa cực kỳ nghiêm trọng sẽ xảy ra theo từng đợt, trong đó một số ít người trẻ và khỏe mạnh sẽ bị ảnh hưởng xấu, nhưng người già và những người đã có vấn đề sức khỏe từ trước sẽ gặp rủi ro thật sự, nhân viên y tế toàn thế giới cũng vậy.

Các y tá, bác sĩ, nhân viên bệnh viện và phòng khám sẽ thường xuyên tiếp xúc với những bệnh nhân có tải lượng virus cao, làm khả năng nhiễm bệnh của cá nhân chúng tôi là vô cùng lớn. Là một bác sĩ phòng chống ung thư, tôi chắc chắn thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh này, với hàng trăm người nhiễm bệnh có khả năng đi qua cửa bộ phận của tôi trong những tháng tới. Tôi có xu hướng mắc bệnh cúm hàng năm, mặc dù đã tiêm phòng cúm và thực hành các biện pháp phòng ngừa chính xác xung quanh bệnh nhân của tôi. COVID-19 có tốc độ truyền bệnh cao hơn gấp đôi so với hầu hết các loại virus cúm.

Tôi đã chấp nhận rằng nguy cơ tử vong của tôi, nếu tôi nhiễm COVID-19, gấp năm lần so với cúm với tỷ lệ cực thấp 0,06%. Nhưng theo CDC Trung Quốc, nhân viên y tế có nguy cơ bị bệnh nặng đến 15% và phải nhập viện trong khi chăm sóc bệnh nhân. Ngoài ra, hầu hết bệnh nhân có tình trạng bệnh đủ để đến phòng cấp cứu sẽ già hơn và yếu hơn, và có thể sẽ phải đặt ống nội khí quản và thở, một quy trình trong đó mặt, miệng và mắt của tôi sẽ cách họ vài inch khi tôi đặt ống thở vào khí quản. Đây là thủ tục có nguy cơ cao nhất để nhiễm vi-rút đường hô hấp.

Sự tiếp xúc này là không thể tránh khỏi, vì các trường hợp liên tục và nhanh chóng trượt qua các giao thức sàng lọc. Các sở y tế công cộng, bao gồm CDC, đang phải dần thích nghi trên toàn cầu, và tất cả chúng ta cũng sẽ phải thích nghi.

(trans: CDC - Centers for Disease Control and Prevention: Trung tâm phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh)

Vào ngày 26 tháng 2, CDC đã thực hiện thay đổi lớn nhất từ trước đến nay, mở rộng các tiêu chí thử nghiệm để bao gồm những người đã đến thăm tất cả các quốc gia có sự lây nhiễm bệnh trong cộng đồng rộng rãi, hiện bao gồm Trung Quốc, Iran, Ý, Nhật Bản và Hàn Quốc. Quan trọng hơn, cuối cùng họ đã cho phép chúng tôi kiểm tra những người không có nguy cơ phơi nhiễm nhưng dù sao cũng có triệu chứng COVID-19 điển hình là sốt, khó thở và viêm phổi.

Trước đó, nếu một trường hợp bị nghi ngờ nhưng chưa từng đi du lịch đến Trung Quốc, hoặc đã không có bất kỳ liên hệ chặt chẽ nào với một người đang theo dõi, bộ y tế nhà nước và CDC sẽ từ chối kiểm tra các mẫu của chúng tôi. Điều đó có nghĩa là một số trường hợp nghi ngờ không bao giờ được xác nhận - nhưng, quan trọng là trong giai đoạn ngăn chặn dịch bệnh - cũng không bao giờ bác bỏ. Sự chậm trễ trong thử nghiệm này, do sự chậm trễ trong các bộ dụng cụ thử nghiệm đáng tin cậy và thiếu vắng sự phối hợp từ một nhóm ứng phó với đại dịch, thứ đã bị chính quyền Trump dỡ bỏ vào năm 2018, sẽ được chứng tỏ là nguyên nhân chính của sự bùng phát đang tiềm tàng tại Hoa Kỳ. Nhưng dù sao nó cũng có thể là không thể tránh khỏi.

Trong những tuần tới, sẽ có sự gia tăng số người nhiễm bệnh ở Hoa Kỳ, điều này sẽ dẫn đến hành động thắt chặt của chính phủ theo mô hình ở Trung Quốc và hiện đang xảy ra ở Ý, Nhật Bản và Hàn Quốc. Lý do duy nhất COVID-19 không bùng nổ ra khỏi Trung Quốc nhanh hơn là họ đã tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp ngăn chặn và phát triển nhanh chóng, mà theo WHO,  "yêu cầu một cam kết sâu sắc của người dân Trung Quốc đối với hành động tập thể". Trung Quốc đã nêu một ví dụ tuyệt vời để chúng ta noi theo vì tại thời điểm này, việc tin rằng virus Corona sẽ không lan rộng ra toàn cầu cũng vô ích như tin rằng cúm theo mùa sẽ không xảy ra trong năm nay. Cúm theo mùa xảy ra hàng năm và cứ như vậy trong hai nghìn năm qua.

Mặc dù không đạt đến tỷ lệ tử vong 10% của người anh em SARS, hoặc tỷ lệ tử vong 34% của MERS, COVID-19 có tỷ lệ tử vong chung là 2,3%, với 80% trường hợp tử vong xảy ra trên 60 tuổi. Gần 81% trong tất cả các trường hợp là nhẹ và trẻ em dưới mười tuổi dường như không bị ảnh hưởng, có thể là do chúng thường xuyên bắt và chia sẻ các loại virus Corona lành tính dẫn đến cảm lạnh thông thường. Dưới đây là những con số tử vong đáng tin cậy nhất từ 44.672 ca nhiễm đầu tiên ở Trung Quốc, do CDC Trung Quốc phát hành vào ngày 14 tháng 2 năm 2020, theo độ tuổi và bệnh đi kèm.

Độ tuổi và tỷ lệ tử vong của COVID-19:

0-9: 0%

10-19: 0.2%

20-29: 0.2%

30-39: 0.2%

40-49: 0.4%

50-59: 1.3%

60-69: 3.6%

70-80: 8%

80+: 14.8%

Bệnh kèm theo và Tỷ lệ tử vong của COVID-19:

Tăng huyết áp: 6%

Bệnh tiểu đường: 7,3%

Bệnh tim mạch: 10,5%

Bệnh hô hấp mãn tính 6,3%

Ung thư (bất kỳ loại nào): 5,6%

Đối với nhiều người khác trên tuyến đầu của công việc chăm sóc sức khỏe, rủi ro cao hơn tôi rất nhiều và việc ra quyết định của họ xung quanh rủi ro này phải được thực hiện ngay lập tức.

Không giống như tôi, nhiều đồng nghiệp của tôi có vấn đề y tế, trên 50 tuổi hoặc có con nhỏ hoặc người già để chăm sóc. Những người có thành viên gia đình dễ bị tổn thương đang thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tự cách ly. Một số người trong chúng ta đang cải thiện các tình huống sinh hoạt của mình, sống trong các tầng hầm, tắt các bộ phận của ngôi nhà, và nhiều hơn nữa. Tất cả đang quan tâm hơn trong việc tháo giày, cách ly quần áo công sở của bản thân và tắm ngay lập tức khi vào nhà. Tuần trước, tôi lặng lẽ nói gia đình tôi dự trữ hàng hóa không dễ hỏng, và đưa bạn gái của tôi chạy đến Costco một cách ngẫu hứng. Tôi cũng đã đặt hàng một nguồn cung cấp các bữa ăn đông lạnh trong hai tháng, vì tôi có thể sẽ tự cô lập mình và có thể không thấy họ trong một thời gian.

Các đồng nghiệp của tôi, những người đã nghĩ về việc nghỉ hưu hoặc đã nghỉ hưu, và những người có vấn đề về sức khỏe đang phải đối mặt với tình trạng khó khăn về đạo đức. Chúng tôi là bác sĩ, nhưng chúng tôi có sẵn sàng mạo hiểm cuộc sống và sự an toàn của chính chúng tôi và của gia đình chúng tôi vì lợi ích của bạn không? Đối với hầu hết chúng ta, câu trả lời là có. Nhưng tôi sẽ không đổ lỗi cho các đồng nghiệp của mình nếu câu trả lời là không, bởi vì cuối cùng, đây vẫn là một công việc. Nếu đi làm có nguy cơ tử vong cao đối với bản thân tôi và đối với những người tôi quan tâm đến - hay nếu tôi bị bệnh tiểu đường hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch - thì tôi cũng sẽ không thực hiện. Một số người khác thậm chí đang dự tính yêu cầu trả "tiền nguy hiểm".

Nhưng đây là ER (Emergency Room), một nơi đáp ứng cùng một nhu cầu xã hội mà các nhà thờ thời Trung cổ đã từng làm, những nơi mang lại niềm an ủi cho tất cả mọi người. Đạo luật Lao động và Điều trị Y tế Khẩn cấp năm 1986 thậm chí đã hợp pháp hóa điều này, nói rằng không ai được quay lưng với ER bất kể chủng tộc, màu da, tín ngưỡng hay khả năng chi trả. Sự tôn trọng đối xử công bằng trên tất cả những điều khác đã mang lại cho hầu hết các bác sĩ, y tá và nhân viên y tế ER về tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng của chúng tôi, nhưng nếu hệ thống y tế của chúng tôi trở nên quá tải, nó sẽ thách thức chúng tôi theo cách chúng tôi chỉ đọc trong sách, được thấy trong các bộ phim, và bây giờ, đã được cảnh báo bởi các đồng nghiệp của chúng tôi ở Trung Quốc.

Mọi nhánh của xã hội sẽ cùng hợp tác để vượt qua cơn bão sắp tới này, bao gồm cả bạn. Cách ngăn ngừa tốt nhất đối với bản thân, gia đình và xã hội là những biện pháp tương tự để phòng ngừa cúm; rửa tay thường xuyên và ho vào cánh tay của bạn. Đeo mặt nạ phẫu thuật nếu bạn không bị bệnh là vô ích vì nó sẽ khiến bạn chạm vào mặt và mắt nhiều hơn, và không được huấn luyện, bạn sẽ loại bỏ nó không chính xác, tất cả sẽ làm tăng nguy cơ mắc COVID-19. Tuy nhiên, nếu bạn bị bệnh, đeo khẩu trang sẽ chứa những giọt nước bị đẩy ra do ho và hắt hơi khi xâm nhập vào môi trường xung quanh bạn. (trans: không bị bệnh thì vẫn nên đeo nhé)

Sẽ có một lượng thông tin sai lệch đáng kinh ngạc, vì đây sẽ là đại dịch toàn cầu đầu tiên trong kỷ nguyên truyền thông xã hội và tôi kêu gọi mọi người lắng nghe các quan chức y tế công cộng từ sở y tế địa phương của bạn, CDC và cả WHO nữa.

Các bác sĩ của chúng tôi sẽ phải tiếp nhận nhiều trường hợp khẩn cấp, cho nên đến khám chỉ vì ho với ốm nhẹ là không có cơ sở. Cả 15 người đến khám chỗ tôi vì lo bị nhiễm virus Corona hóa ra đều chỉ bị cúm. Hơn nữa, 81% số trường hợp mắc COVID-19 là nhẹ, nên hành động tốt nhất là tự cách li bản thân tại nhà, bởi khi di chuyển đến bệnh viện, bạn sẽ khiến mọi người mình tiếp xúc gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn đã mắc một căn bệnh nghiêm trọng, hoặc bắt đầu khó thở ngoài ho và sốt, bạn nên liên hệ với cơ sở y tế hoặc bác sĩ gần nhất. Tôi cũng khuyên bạn nên tiêm phòng cúm nếu bạn đã trú ẩn vì đây là một cách đơn giản để ngăn chặn các chuyến thăm không cần thiết đến bệnh viện, nơi COVID-19 đang chờ đợi bạn ngày càng đông. (trans: vấn đề này Việt Nam mình vẫn đang kiểm soát tốt nên cứ liên hệ tới khám là ok.)

Cuối cùng, sự hợp tác của mọi người sẽ giúp ngăn COVID-19 quét qua đồng thời cả nước và toàn cầu, vì khi điều này xảy ra, giường bệnh, phòng chăm sóc đặc biệt, máy thở, vật tư y tế và số lượng nhân viên chăm sóc sức khỏe tốt sẽ trở thành yếu tố hạn chế trong khả năng cung cấp chăm sóc đầy đủ của chúng ta, và tần suất kết quả kém sẽ tăng lên. Chiến lược duy nhất trên thế giới hiện nay là làm chậm sự lây lan của COVID-19 và ngăn chặn mọi người tránh khỏi con virus này ngay lập tức. Hoảng loạn cũng sẽ không tốt, nhưng nó chắc chắn đã đến lúc chuẩn bị cho bạn, gia đình và những người thân yêu của bạn, giống như cách bạn chuẩn bị cho một cơn bão, bão tuyết hoặc một thảm họa tự nhiên. Không có lý do gì để báo động, vì đại đa số người dân ở Vũ Hán sống sót, chỉ chịu đựng những tuần buồn chán trong khi bị nhốt trong nhà. Hãy lắng nghe các quan chức y tế công cộng của bạn, bởi để tránh sự sụp đổ của hệ thống chăm sóc sức khỏe, tất cả chúng ta phải hành động nhanh chóng và đoàn kết.

link: https://www.vice.com/en_in/article/884d35/er-doctor-healthcare-workers-coronavirus