Kurain - Cù Răng và câu chuyện bản địa tiếng Việt cho bản làng

- Kurain, một truyền thống vốn có từ lâu đời trong vũ trụ Luật Sư Tài Ba, đã ăn sâu vào cốt truyện chính xuyên suốt của vũ trụ này. Cho tới ngày nay, những vấn đề xoay quanh việc truyền thống này được tạo ra như thế nào, từ thời điểm nào cũng như những kĩ thuật, dụng cụ chiêu hồn mà gia tộc Phan Huyền sử dụng vẫn còn là một ẩn số. Bản thân Kurain cũng là một trong số những vấn đề khó khăn đối với bất kì ai dịch game Luật Sư Tài Ba và cũng chính nó gây ra những vấn đề tranh cãi đối với người dịch game này cũng như người chơi game này. Trong bài giải thích này, tụi mình sẽ giải thích rõ về những thay đổi của bản dịch tiếng Việt về Kurain để các bạn nắm bắt và hiểu được tại sao lại có những thay đổi kì lạ này.

- Đầu tiên, chúng ta phải phân biệt rõ 2 địa điểm: Bản Kurain và Vương quốc Kurain. Đây là 2 nơi hoàn toàn khác nhau. Mặc dù chúng có cùng 1 cái tên là “Kurain”, nhưng Vương quốc Kurain thì lại viết từ này bằng chữ Katakana (cụ thể: クライン), còn Bản Kurain thì lại viết từ này bằng chữ Kanji (cụ thể: 倉院).

- Thứ hai, theo cốt truyện chính của series Luật Sư Tài Ba: Tất cả những gì người đời biết được về Bản Kurain và Vương quốc Kurain là câu chuyện do người xưa kể lại. Cụ thể là, rất lâu về trước, gia tộc Phan Huyền là gia tộc phục vụ thần linh, và người khởi đầu là Phan Huyền Quan Âm (Ami Fey). Tuy nhiên, vì lý do nào đó, ngài di cư từ Vương quốc Kurain sang Nhật Bản và phát triển kĩ thuật chiêu hồn theo một hướng khác biệt hẳn với kĩ thuật của người thuộc gia tộc Kurain ở Vương quốc Kurain.

=> Do cốt truyện chính nên chữ Katakana của cái tên Kurain là tên gốc. Vì vậy chúng ta cũng sẽ coi từ Kurain của Vương quốc Kurain là tên gốc luôn. Việc này sẽ giải thích cho bản tiếng Việt và bản tiếng Anh ở phần sau.

- Thứ ba, cũng theo cốt truyện chính của series Luật Sư Tài Ba: Gia tộc Phan Huyền theo chế độ mẫu hệ. Con được sinh ra phải theo họ của mẹ. Chỉ có phụ nữ mới được phép chiêu hồn, và vai vế của người phụ nữ trong gia tộc Phan Huyền là rất cao. Nói một cách đơn giản, đàn ông trong gia tộc Phan Huyền gần như không có giá trị gì nên việc hôn nhân đổ vỡ trong gia tộc là việc rất dễ xảy ra. Ngoài ra thì trong gia tộc, thường là người chị cả của gia tộc sẽ được tôn lên làm Trưởng tộc, và nếu chị cả lập gia đình, thì gia đình của chị cả được gọi là Chính tộc. Còn những đứa em gái, em trai trong gia đình thì nếu có lập gia đình mới, gia đình mới đó của họ sẽ được gọi là các Chi tộc. Chính vì sự phân biệt này mà mâu thuẫn giữa Chính tộc và các Chi tộc trong gia tộc Phan Huyền là chuyện cũng rất hay xảy ra. Hãy lưu ý điều này vì nó liên quan tới cốt truyện chính của series và trong phần sau, bản tiếng Việt sẽ có nói lại chi tiết này.

- Trong bản tiếng Anh, họ dịch nguyên từ Kurain của bản tiếng Nhật ra nên nó thành Kurain Village. Tuy nhiên, họ không hề biết rằng khi phần 6 của series Luật Sư Tài Ba ra mắt vào năm 2015, Vương quốc Kurain được đề cập tới trong cốt truyện chính. Ngoài ra, như đã nói ở phần trước, mặc dù có cùng tên Kurain, nhưng cách viết tên này của mỗi địa điểm là khác nhau.

=> Đội bản địa hóa Luật Sư Tài Ba của Capcom phải sửa từ Kurain thành Khura’in (Cụ thể:The Kingdom of Khura’in). Ngoài ra, từ này cũng được dùng để tạo kiểu mẫu cho tên của những người sống ở Khura’in, ví dụ như: Ahlbi Ur’gaid, Pees'lubn Andistan'dhin, vv... . Và cũng vì cái tên Kurain, tức tên gốc, bị để vào Kurain Village mất rồi, các bạn có thể coi cái tên Kurain đó là “bút sa gà chết” của Capcom.

- Cũng trong bản tiếng Anh, do trong game chứa quá nhiều chi tiết liên quan tới Nhật Bản, và do vũ trụ Luật Sư Tài Ba hoàn toàn là vũ trụ giả tưởng, như tụi mình đã đề cập trong phần lưu ý của bản dịch:

nên để đảm bảo giữ vững chất Nhật Bản của nguyên tác, khi bản địa hóa sang tiếng Anh, họ buộc phải "retcon” lại một chút ở cốt truyện chính, cụ thể là: Phan Huyền Quan Âm (Ami Fey) di cư từ Khura’in qua Nhật Bản, rồi qua Mỹ. Ngoài ra thì cũng vì vũ trụ Luật Sư Tài Ba là vũ trụ giả tưởng, nên có thể coi như sự kiện người Nhật cấm được phép sang Mỹ trong lịch sử hoàn toàn không xảy ra trong vũ trụ này.

- Quá may cho đội dịch tụi mình là tụi mình không phải gặp vấn đề như Capcom mà mình đã nói ở trên, nên tụi mình có thể giữ nguyên tên gốc Kurain của Vương quốc mà không phải lo sửa gì, cụ thể là Vương quốc Kurain. Cơ mà do cách viết của từ này ở Vương quốc Kurain khác với Bản Kurain nên đương nhiên việc tụi mình phải sửa lại tên của Bản cho khác đi là chuyện sẽ xảy ra rồi. Và để tiện cho cốt truyện chính của game, tụi mình sẽ bản địa hóa cái tên này thành: Bản Cù-Răng. Nghe từ này có vẻ lạ nhưng từ Cù-Răng này là “phát âm” của từ Kurain đó.

- Vậy cái lý do tiện cho cốt truyện chính của game là gì? Như mình đã nói ở phần trên, gia tộc Phan Huyền theo chế độ mẫu hệ, điều mà chỉ có người dân tộc họ mới theo, chứ dân tộc Kinh ở Việt Nam thì làm gì có theo chế độ này.

=> Việc để từ Cù-Răng còn là để thể hiện rằng đây là một “dân tộc giả tưởng” nhằm hợp lý hóa cốt truyện chính của game. Với lại ai trong chúng ta cũng biết vũ trụ Luật Sư Tài Ba là vũ trụ giả tưởng rồi, như đã nói trong lưu ý của bản dịch:

nên việc có thêm 1 dân tộc giả tưởng vào 1 đất nước Việt Nam giả tưởng cũng chả phải là vấn đề đâu, đúng không? Cơ mà chưa hết đâu. Các bạn đọc tiếp đi sẽ thấy bản địa hóa cái này khó cỡ nào.

- Ở Việt Nam chúng ta, nếu trong dòng họ có 1 người nhỏ tuổi hơn chúng ta, nhưng nếu cha hoặc mẹ của người đó là “anh” hoặc “chị” của cha hoặc mẹ của chúng ta trong dòng họ (cụ thể là nếu là họ nội thì tính tuổi cha, còn họ ngoại thì tính tuổi mẹ) thì chúng ta vẫn sẽ phải gọi người nhỏ tuổi hơn chúng ta ấy là “anh” hoặc “chị” và xưng “em”. Nếu đọc tới đây mà vẫn thấy khó hiểu thì áp dụng vào game chắc là các bạn sẽ dễ hiểu hơn.

Đại khái là Phan Huyền Bảo Ngọc (Pearl Fey) nhỏ tuổi hơn Phan Huyền Mây (Maya Fey), nhưng mẹ của Phan Huyền Mây, tức là Phan Huyền Sương (Misty Fey) là “em gái” của Phan Huyền Phương (Morgan Fey).

=> Mây phải gọi Ngọc là “chị” chứ không phải “em”

Tuy nhiên, điều này mâu thuẫn hoàn toàn với cốt truyện chính của game, vì ở cả bản gốc lẫn bản tiếng Anh, Mây coi Ngọc là “em” chứ không phải là “chị”. Vậy trường hợp này thì sửa thế nào bây giờ? Để nguyên thì mâu thuẫn xưng hô, ai không đọc lưu ý này thì sẽ không hiểu gì. Chỉ còn cách duy nhất là bản địa hóa thôi, mà bản địa hóa kiểu gì đây?

=> Cốt truyện chính của game buộc phải được “retcon” lại theo đúng nghĩa đen, cụ thể là:

Người trở thành Trưởng tộc sẽ là “người có linh lực mạnh nhất trong gia đình”, và thường thì người đó sẽ là “chị cả” hoặc là được “tôn lên làm chị cả”. Người có linh lực yếu hơn thì sẽ trở thành “em gái” hoặc “em trai” (vì con trai thì không có linh lực do bị cấm chiêu hồn). Chị cả về sau có lập gia đình thì gia đình của chị cả là Chính tộc, còn gia đình của em gái hoặc em trai thì được gọi là Chi tộc.

Việc này vừa đồng nhất xưng hô của 2 chị em Mây và Ngọc, vừa hợp lý hóa cốt truyện chính (vì nó sẽ giải thích chuyện Huyền Sương là Trưởng tộc còn Huyền Phương thì không), ngoài ra nó sẽ liên quan tới cốt truyện chính mà về sau các bạn sẽ biết khi chơi. Và việc để Cù-Răng là một dân tộc giả tưởng lại càng hợp lý hóa tình tiết này, vì các bạn có thể hiểu là đây là 1 dân tộc giả tưởng, nên việc quyết định xưng hô thế nào sẽ khác hoàn toàn với dân tộc Kinh chúng ta. Nó khiến cho tình tiết được retcon ở trên trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

- Còn chuyện di cư thì sao? Tụi mình sẽ sử dụng cốt truyện được retcon của bản tiếng Anh cho dễ và cho sát nguyên tác nhất, cụ thể là: Phan Huyền Quan Âm (Ami Fey) di cư từ Vương quốc Kurain sang Nhật Bản trước, rồi mới sang Việt Nam.

Sao nhóm lại bản địa hóa tên Ami Fey thành Phan Huyền Quan Âm vậy? Câu trả lời là... trong game sẽ có giải thích. Nó ở đâu ý nhỉ...

À đúng rồi, trong tập 2 của phần 2 nha các bạn. Các bạn cứ chờ đi nha, lúc nào có tập đó rồi thì các bạn sẽ biết thôi.

Cảm ơn các bạn đã đọc cái lưu ý dài ngoằng này. Chúc các bạn thưởng thức bản dịch vui vẻ.

À đúng rồi, còn câu đố cuối lưu ý nữa, câu này là câu đố vui có thật trong game Luật Sư Tài Ba:

Theo các bạn, đây là thang hay thang gấp?

Thân tặng – Kimberly - Trưởng nhóm dịch AA Vietnam Localizer