#1 Kĩ năng thuyết trình - thành bại tại kĩ năng :>

Bối cảnh: Dạo gần đây, mình có dịp được tiếp xúc khá nhiều em sinh viên năm 1 khi CLB vừa có đợt tuyển thành viên mới. Thì mình cảm thấy như... được quay lại thời năm nhất. Cái hồi mà mới "chân ướt chân ráo" lên cái đất Sài Gòn. Cái thời ngây thơ, ngáo ngơ và chả biết gì :). Và mình ước gì có ai đó có thể "chỉ đường dẫn lối" cho mình trong suốt quá trình học. Nhưng cuối cùng cũng chỉ có thể tự lực cánh sinh haiz~ Và Liam quyết định sẽ làm 1 series về "Những kĩ năng mình ước có ai đó hướng dẫn trong quá trình học Đại học

Tập thuyết trình đi mấy má :))

Bố cục của bài viết:

1. Kĩ năng thuyết trình là gì?

2. Bố cục của bài thuyết trình?

3. Những nguyên tắc nào là quan trọng nhất của bài thuyết trình?

4. Những nguyên tắc bổ trợ?

5. Trăm hay không bằng tay quen

6. Kết

Và đây là bài viết #1: Kĩ năng thuyết trình - thành bại tại kĩ năng

1. Kĩ năng thuyết trình là gì?

Khái niệm: Kỹ năng thuyết trình là khả năng truyền đạt thông tin, ý tưởng, hoặc một vấn đề nào đó một cách rõ ràng, mạch lạc và thuyết phục đến một nhóm người nghe. Nó là một kỹ năng giao tiếp quan trọng, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ công việc, học tập đến cuộc sống hàng ngày.

Tại sao? Tại sao lại là kĩ năng thuyết trình chứ không phải kĩ năng nào khác? Bởi vì tính quan trọng của nó trong quá trình học tập & làm việc, dù là ở môi trường nào đi chăng nữa bạn cũng cần "thuyết trình" để "thuyết phục" người khác :)). Bên canh đó thì...

Một người có kĩ năng thuyết trình tốt sẽ:

- Truyền đạt thông tin hiệu quả: Người nghe dễ dàng hiểu được nội dung muốn truyền đạt.

- Tạo được sự quan tâm: Khán giả sẽ tập trung lắng nghe và hứng thú với bài thuyết trình.

- Thuyết phục người nghe: Khán giả sẽ đồng tình với quan điểm và ý tưởng của người thuyết trình.

- Tạo dựng mối quan hệ: Người thuyết trình xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với khán giả.

Thực trạng: Theo quan sát cá nhân, có 2 điều cần phân tích. Thứ nhất, thời THPT có nhiều bạn chưa có cơ hội tiếp xúc và rèn luyện kĩ năng thuyết trình (Đó là trường hợp của mình, khi mãi đến Đại học mới biết đến thuyết trình). Và nhiều bạn sinh viên đã là năm 3-4 nhưng khi thuyết trình thì cũng chỉ "nhìn vào slide đọc chữ" :)

2. Bố cục của một bài thuyết trình?

Về thời gian: Một bài thuyết trình thông thường sẽ từ 15-20p, tùy vào tính chất mà thời lượng thuyết trình sẽ thay đổi, nhưng đây là con số phổ biến

Về hình thức: Trình bày sẽ thường giống như một bài văn mà chúng ta đã học ở thời THPT sẽ gồm 3 phần chính: Mở bài - Thân bài - Kết bài

Vậy thì câu hỏi đặt ra là: Chúng ta sẽ làm gì ở những phần này?

1. Mở bài:

*Mục đích tối thượng: Trả lời cho người nghe "Tại sao tôi phải phí thời gian ra và ngồi đây nghe bạn thuyết trình? Tôi được gì khi ngồi ở đây?"

*Bằng cách:

+ Lí do chọn chủ đề: Chủ đề này là gì? Giúp được gì cho người nghe?

+ Chứng minh: Bằng các số liệu cụ thể, bài báo, phóng sự, khảo sát, nghiên cứu khoa học,... Ví dụ thực tế là gì?

*Phần bổ sung:

- Giới thiệu về mục lục: Các phần nội dung có trong phần trình bày.

- Thành viên nhóm - người thuyết trình: Đây cũng rất quan trọng, nếu để lại ấn tượng tốt cho khán giả họ sẽ nhớ mình => Có nhiều cơ hội #

- Trò chơi: Để thu hút sự chú ý của mọi người, liên quan đến chủ đề thuyết trình, cần có sự chọn lọc và ngắn gọn.

- Bài nhạc - video: Liên quan đến chủ đề

- Đặt câu hỏi (vấn đề): Để dẫn vào phần trình bày.

*Ví dụ cụ thể: (Giới thiệu) Các bạn có biết tại sao mà kĩ năng thuyết trình là một trong những kĩ năng quan trọng nhất của sinh viên không? Kĩ năng thuyết trình là... (Chứng minh) Sau đây, mời các bạn cùng xem 1 đoạn video ngắn (khảo sát, bài báo, phóng sự).

2. Thân bài:

*Mục đích tối thượng: Chứng minh cho những gì mà mình nói ở phần mở bài (Tại sao thuyết trình lại quan trọng với sinh viên)

*Cách trình bày: 1 luận điểm thì 3 luận cứ, 1 luận cứ thì 3 dẫn chứng

*Ví dụ cụ thể:

Luận điểm: Tại sao thuyết trình lại quan trọng với sinh viên?

- Luận cứ 1: Môn học nào cũng cần thuyết trình

- Luận cứ 2: Là nền tảng rất tốt cho công việc sau này

- Luận cứ 3: Thuyết phục được người khác nghe theo quan điểm của mình

- Cách trình bày logic -

Và mỗi luận cứ như thế, sẽ cần những ví dụ thân thuộc, số liệu, bài báo, nghiên cứu,... cụ thể để chứng minh. Phần chứng minh này rất quan trọng, nó sẽ là thứ "thu hút khán giả"

Với cách trình bày như thế: Những luận điểm, luận cứ của mình đưa ra sẽ được logic và rất chặt chẽ, không bị lan man khiến cho người nghe cảm thấy khó hiểu và nhàm chán.

3. Kết bài:

*Mục đích tối thượng: Một lần nữa khẳng định lại là "người nghe không lãng phí thời gian"

*Bằng cách:

- Tóm gọn lại nội dung: Các đầu mục chính và những nội dung quan trọng nhất là gì?

- Bài học rút ra: Chúng ta có thể học được gì từ những phần nội dung trên?

- Cách áp dụng vào thực tế: Học xong rồi, giờ áp dụng vào thực tế như thế nào?

*Ví dụ cụ thể: Tóm lại, kĩ năng thuyết trình rất quan trọng đối với sinh viên vì (lí do 1, lí do 2, lí do 3). Từ đó, chúng ta có thể thấy được kĩ năng thuyết trình rất quan trọng. Các bạn có thể rèn luyện kĩ năng thuyết trình bằng (cách 1, cách 2, cách 3). Một điều nhắn nhủ cuối cùng, kĩ năng nào cũng vậy chỉ có "rèn luyện chăm chỉ" thì mới có thể thành thạo. Vì vậy, đừng ngần ngại khi có cơ hội nhé!

3. Những nguyên tắc nào là quan trọng nhất của 1 bài thuyết trình?

Nguyên tắc 1: Flow

Yup, flow. Nhịp điệu đóng vai trò rất quan trọng trong 1 bài thuyết trình,

- Nếu nhịp điệu quá chậm => Người nghe sẽ cảm thấy nhàm chán, buồn ngủ

- Nếu nhịp điệu quá nhanh => Người nghe sẽ không nghe kịp, khó hiểu

- Nếu nhịp điệu ngắt quãng => Người nghe sẽ cảm thấy không còn tập trung, bồn chồn, khó chịu

Nguyên tắc 2: Nội dung

Vâng, và nếu flow của bạn tốt. Nhưng nội dung của bạn thì kém hấp dẫn, không được logic, có nhiều lỗ hổng nội dung thì cũng *tạch*. Giống như một đầu bếp với kĩ năng tuyệt vời, nhưng lại nấu bằng những nguyên liệu *thối rữa* thì cũng không ra được 1 món ăn tử tế. Vì vậy, hãy đảm bảo:

- Nội dung logic: Như phần cách trình bày ở trên

- Dẫn chứng: Dẫn chứng đầy đủ, cụ thể, gần gũi với khán giả

- Không nói những điều mình không biết, không chắc chắn: Vì như thế người nghe sẽ đặt ra câu hỏi? Và mình sẽ không chứng minh được.

Nguyên tắc 3: Ngôn ngữ

Ngôn ngữ ở đây ý chỉ cách sử dụng ngôn ngữ: Sử dụng những ngôn ngữ gần gũi với khán giả, bởi vì mục đích cuối cùng của bài thuyết trình là có nhiều người hiểu những gì mình trình bày và đồng thuận với mình. Nếu bạn sử dụng quá nhiều thuật ngữ chuyên ngành, từ địa phương, từ lóng,... thì bạn đang gi*t ch*t bài thuyết trình của mình.

VD: Lạm phát (kinh tế), host website (IT), tempo (âm nhạc), đi mần (địa phương), hồng hà nhi (tiếng lóng),...

Nhưng nếu sử dụng đúng nơi, đúng người, đúng lúc và có điều độ thì nó sẽ tạo nên "sự độc đáo - đặc biệt - điểm nhấn" cho phần trình bày.

4. Những nguyên tắc bổ trợ?

Nguyên tắc 4: Giao tiếp ánh mắt

Ánh mắt được ông bà ta ví là "Cửa sổ tâm hồn". Và khi thuyết trình ta phải tận dụng nó, để "các cửa sổ tâm hồn" giao tiếp với nhau. Không nên chỉ nhìn vào một điểm. Một vài gợi ý để giao tiếp ánh mắt tốt hơn:

- Nhìn bao quát: Nhìn bao quát chỗ mình thuyết trình, thầy cô, bạn bè, khán giả, có được tầm nhìn bao quát nhất

- Nhìn "dích dắc": Từ bên phải => trái. Từ gần => xa, đảm bảo nhìn được tất cả những người đang nghe và liên tục đổi như thế, như thể mình đang nói chuyện với khán giả.

- Nhìn "khán giả": Những người thật sự đang chú tâm vào phần trình bày của mình, chứ không phải những người đang "lướt MXH"

Nguyên tắc 5: Tư thế tay & di chuyển

Ánh mắt và sự chú ý của con người luôn có xu hướng nhìn những gì chuyển động, do đó là sự tiến hóa và thích nghi của con người để nhận biết "cơ hội săn mồi & trốn tránh kẻ thù" từ thời nguyên thủy. Nên nếu bạn chỉ *đứng yên* thì sự chú ý của mọi người sẽ giảm.

- Tư thế tay: Gợi ý của mình là lắng nghe theo nhịp độ của cơ thể, và di chuyển tự nhiên theo, như "các mẹ" thường làm với nhau khi nói chuyện vậy, con người luôn có xu hướng minh họa cử chỉ tay cho những gì mình nói

- Di chuyển: Di chuyển một cách nhẹ nhàng và vừa phải, đi qua đi lại của sân khấu tầm 2-3 lần để tương tác với khán giả là được. Nếu đi nhiều quá khán giả sẽ mất tập trung

Nguyên tắc 6: Vẻ mặt

Một khuôn mặt tràn đầy tự tin, rạng ngời luôn sẽ tạo nên cảm giác thu hút và thân thiện. Nhưng cũng phải lưu ý: Đối với phần nội dung nghiêm túc thì nên thể hiện sự nghiêm túc và trang trọng (Cười trong phiên họp quốc hội thì không nên), hoặc cười khi đang trình bày phần thiệt hại của bão Yagi chẳng hạn,...

Cho nên vẻ mặt thì hãy phù hợp với tùy tính chất & nội dung mà mình trình bày.

Nguyên tắc 7: Trang phục

Khi thuyết trình thì mình cũng nên mặc đồ phù hợp với buổi thuyết trình, một vài thứ mà mình nghĩ không phù hợp là: quần đùi, váy ngắn (trên đầu gối), tóc tai xuề xòa, hoodie kín người, đeo kính râm,...

Hãy ăn mặc lịch sử - gọn gàng - nghiêm túc: Từ đó, bạn sẽ trở nên tự tin hơn. Mọi người cũng sẽ có niềm tin - chăm chú hơn vào bài thuyết trình

VD: Một anh nhân viên văn phòng mặc Vest đóng thùng sẽ uy tín hơn một người áo cộc - quần đùi.

Nguyên tắc 8: Các thiết bị hỗ trợ

Gồm các thiết bị trình chiếu (máy chiếu, remote), PPT,... Những thứ này sẽ giúp cho phần trình bày của bạn được rõ ràng, khán giả dễ dàng theo dõi hơn.

Nhưng đừng quá lệ thuộc vào nó, từ đó dẫn đến tình trạng => Nhìn màn hình trình chiếu và đọc hết 20p :))

Bởi vì, thuyết trình là câu chuyện của sự tương tác từ 2 phía. Nếu chỉ đơn giản là "trình bày" thì số người lắng nghe bạn chỉ đếm trên đầu ngón tay

Nguyên tắc 9: Phân bổ thời gian

Phân bổ thời gian tùy thuộc vào từng phần nội dung khác nhau. Ví dụ tham khảo: Bạn có 15p để trình bày. Phần mở bài 2-3p, phần thân bài 10p, phần kết bài 1-2p

Nhưng cũng tùy vào tính chất của buổi thuyết trình hoặc ý đồ của người trình bày mà mình có thể phân bổ thời gian cho phù hợp.

4. Trăm hay không bằng tay quen

Như ở phần ví dụ cụ thể - thân bài, dù là bất kì kĩ năng nào nếu chỉ là "đọc lí thuyết" thì nó mãi mãi chẳng thể hình thành được kĩ năng. Chỉ khi nào mà mình chịu rèn luyện, chịu làm, từng bước từng bước 1 thì nó từ từ sẽ "thấm" và dẫn sẽ chuyển thành kĩ năng của mình.

Bạn không thể vẽ được nếu chỉ xem video về vẽ. Chỉ khi bạn vẽ (action) => Kĩ năng vẽ

Bạn không thể quét nhà nếu chỉ xem mẹ bạn quét nhà. Chỉ khi bạn quét nhà (action) => Kĩ năng quét nhà 99+ :))

Bạn không thể nói tiếng anh nếu chỉ xem 99 video "cách giao tiếp tiếng anh thành thạo" mà bạn không nói câu nào. Chỉ khi bạn nói tiếng anh (action) => Kĩ năng nói phát triển

=> Hãy rèn luyện kĩ năng thuyết trình của mình bất cứ khi nào có cơ hội:

- Tự nói trước gương

- Xung phong thuyết trình

- Xung phong đặt câu hỏi

=> Liên tục lặp lại, kỹ năng của bạn như thế nào? Bạn sẽ tự thấy rõ!!!

6. Kết

Trên đây là tất cả gợi ý và chia sẻ của mình về cách để có một bài thuyết trình tốt. Bao gồm 3 phần chính: bố cục trình bày, các nguyên tắc chính, các nguyên tắc bổ trợ.

Ngoài ra, để có một bài thuyết trình tốt hơn còn cần những kĩ năng bổ trợ khác như:

- Kĩ năng trình bày PPT

- Kĩ năng phân tích vấn đề - đề bài - chủ đề

Một số kĩ năng khác cần cho sinh viên:

- Kĩ năng quản lí dự án

- Kĩ năng làm việc đội nhóm

- Kĩ năng đặt mục tiêu

- Kĩ năng quản lí thời gian

Nếu có hứng thú với các kĩ năng trên, bạn có thể comment. Liam sẽ dành thời gian và viết một bài để chia sẻ về nó. Hoặc có bất kì câu hỏi liên quan nào, mình se rất sẵn sàng để trả lời ~

Nhưng đây chỉ là những gì đã "cô động" của một sinh viên năm 3, - ngành Marketing nên các bạn chỉ nên tham khảo. Từ đó, chắt lọc lại những gì bản thân có thể áp dụng. Xin chào thân ái và quyết thắng!! ^^