Tôi đưa một đoạn trích trong bài lên đây, kiểu như tóm tắt cho bài viết hay trích ra 1 đoạn trước cũng được "Đang làm, có một bước ngoặt lớn, và cũng là lúc tôi đặt câu hỏi và ý thức về chiến lược tiếp cận Việt Nam của công ty Google. Cho đến hôm nay, tôi thấy rõ chiến lược đi tuyệt vời và vững chắc của họ. Để tôi nói một đoạn đầu ở đây bạn tiện xem: "họ tìm những người trong ngành..."

Đã hơn 30, là cha của bốn đứa trẻ, tôi nhìn lại 10 năm về trước. Khi ấy tôi 24 tuổi, còn là sinh viên năm cuối ở một trường cao đẳng, khoa công nghệ thông tin.
Hồi ấy thần tượng Bill Gates lắm, muốn làm một cái gì đó không to hay ghê gớm như ông nhưng cũng là một cái gì đó giúp được nhiều người và xã hội, một phần khác là muốn chứng tỏ mình, lại thêm muốn được ghi nhận này kia.
Trước đó, vốn xuất thân từ gia đình khó khăn, tôi đã đi rửa chén, quét vườn, tưới cây, giao báo, nấu cơm, giặt đồ cho nhà người ta. Lớn hơn tôi đi bán vé số, rồi đi phụ hồ, rồi làm sơn nước. Tôi nhớ rõ kỷ niệm những năm tháng làm sơn nước, khi đi ăn dù rửa mặt sạch đến đâu cũng luôn còn vệt trắng trên mặt, không thể sạch hết hoàn toàn được. Rồi khi là sinh viên năm nhất tôi đã đi dạy kèm nhiều nơi, nhưng có lẽ kỷ niệm ấn tượng trong dạy kèm nhiều nhất là luyện thi môn toán đại học cho một lớp gần 20 bạn toàn nữ lớp 12. Nó phải có gốc gác từ việc em gái tôi hay hỏi toán tôi, rồi các bạn trong lớp biết em tôi, thêm các bạn khác dần biết và họ tạo thành một lớp như vậy.

Xuất thân khó khăn như vậy, bươn trải nhiều, có lẽ có chút kinh nghiệm sống thì công nhận chứ còn kinh nghiệm kinh doanh gì đó thì không thấy gì.
Thế nên khi tốt nghiệp, tôi không biết làm gì. Nhưng tôi có ước, như lúc đầu tôi đã nói ở trên đấy, muốn làm một cái gì đấy ra trò. Và rồi thay vì đi làm công nghệ thông tin, tôi đi vào một công ty đa cấp, lúc đó công ty này ở Nam Kỳ Khởi Nghĩa (ai đã từng 8x và trải qua ở đây sẽ biết tên rõ ràng), nay họ dời về Cộng Hòa. Làm vài tháng, thấy mình không hợp nên tôi nghỉ. Ít lâu sau tôi đi bán bình nước cho tập toàn Forbes, lang thang ở quận 8 vì lúc này quận 8 là nơi ô nhiễm nhất nhì thành phố về nước sinh hoạt. Chúng tôi chia thành đội, chọn quán cafe cóc tụ tập xe ở đó rồi chia nhóm nhỏ tản vào các con hẻm, đi vào từng nhà chào hàng. Khi trưa thì tập hợp lại ngồi ăn trưa xong đánh bài ăn tiền, có đứa thì lấy mũ che mặt ngủ, có đứa thì hút thuốc phì phèo ngồi xem. Sau vài tháng tôi cũng lại thôi việc này. Thế rồi tôi lại đi rong ruổi trên các con đường ở quận Tân Phú để phát các tờ rơi, rồi mang các tờ bướm đến từng gia đình chào lớp tiếng anh cho trường anh ngữ quốc tế Bắc Mỹ. Một thời gian sau cũng lại thôi, chúng tôi tập họp lại bạn bè, thật sự là toàn bọn không có việc làm hay chưa có việc làm, một số khác thì thích nhàn rỗi, một số nữa chưa biết làm gì. Chúng tôi lập trung tâm dạy kèm, tìm gia sư, tìm học viên, sau vài tháng cũng lại bỏ.
Một lần, một anh hỏi tôi và biết tôi là dân học lập trình chính gốc, anh bảo thời đại này làm cái gì chả liên quan công nghệ thông tin. Thế là tôi quay lại nghề mà trước đó mình có "gốc" ở nhà trường. Tôi làm lập trình cho một công ty của Mỹ, mà lại là lần đầu, nghe vẻ ghê gớm, nhưng sự thật là bên Mỹ có công ty mới mở văn phòng lần đầu ở Việt Nam, họ tìm được một anh đại diện, đang phỏng vấn, ứng viên có thể là sinh viễn, miễn là làm được việc. Tôi làm hơn 1 năm, công ty này thay đổi người đại diện nên tôi cũng nghỉ, sau đó đi sang một công ty khác cũng làm lập trình web ở quận 10, hai công ty làm 3 năm, đến năm thứ 4 tôi làm một công ty lập trình nữa. Làm được 2 năm công ty dừng lại.
Có chút kinh nghiệm, lấy nghề làm cái gốc, tôi tự khởi nghiệp. Nhưng sự thực lúc ấy gọi cái gì là khởi nghiệp, thấy người ta làm được mình cũng nghĩ mình làm được, nghĩ là làm tôi đi gom được 4 người gồm cả tôi, chúng tôi lập một công ty. Nhưng cả 4 đều là tay mơ, kỹ thuật người biết ít nhiều, còn điều hành hay tìm khách hàng thì không ai biết gì. Nhóm cử tôi vì do kinh nghiệm tôi đã giao tiếp, lăn lộn nhiều. Cuối cùng cả đội thống nhất tôi sẽ nghỉ hẳn việc, phụ trách việc coi công ty, kiêm luôn giám đốc đại diện pháp luật, kiêm luôn soạn hợp đồng và các loại giấy tờ. Các bạn còn lại vẫn đi làm bình thường, tối có thời gian thì tập hợp. Cả một năm đầu công ty tìm được đúng 6 cái hợp đồng, thế là tôi phải đi làm cộng tác viên cho công ty lập trình khác.

Không thắm thiết lắm nhưng thực tế bắt tôi phải làm lập trình và tạo website từ các công ty trước, nay vẫn vậy. Được 1 năm nữa thì chúng tôi tan rã. Lần này tôi mở công ty một mình, cũng là trải nghiệm 3 năm, trong 3 năm quen hai cô gái, sau một thời gian họ thấy mình bấp bênh cũng dần dần lảng tránh, thế rồi cũng không đâu vào đâu cả. Thế là tôi quyết chí và tự nhủ bảo sẽ không quen cô nào cho đến khi có sự nghiệp.
Đùng một cái, tôi thi liên thông, vào học liên thông, quen một cô gái người Huế, học CNTT nhưng trường khác. Sau một thời gian ngắn là chúng tôi cưới nhau luôn. Lý do tôi quyết định cũng đơn giản. Khi tôi mất hết, tôi kể cho cô nghe như vậy, tài sản còn đúng cái laptop thôi, lúc đang quen tôi có 1 mối lập trình bên Mỹ (nhờ Yahoo ngày đó nổi tiếng, có người Việt kiều đăng online tìm lập trình viên và tôi được chọn) nhưng không hiểu thế nào, một buổi trưa đang lập trình, tôi mệt quá buồn ngủ rồi ngủ lúc nào không biết, ngay giữa căn phòng, dưới bếp mẹ tôi đang nấu đồ, chừng 15p sau tôi tỉnh dậy thì không thấy cái máy đâu, cái máy đã bị lấy mất. Tôi gọi điện chia sẻ, cô ấy buồn và khóc, rồi chạy về luôn ngay lúc ấy để gặp tôi, thế là tôi chọn và cưới cô ấy. Đến nay chúng tôi là một gia đình 6 thành viên.
Đi làm gom lương được bao nhiêu tôi đưa hết vào tổ chức đám cưới (nói đưa hết chứ có bao nhiêu). Sau khi cưới hai vợ chồng ra ở trọ ở Phạm Văn Bạch, Tân Bình. Rồi cứ cái công ty đấy tôi tự tìm khách hàng, tự làm web, túc tắc sống. Dần dần tôi tìm hiểu quảng cáo Google và làm, đấy là những năm 2010, 2011 thị trường quảng cáo có rất ít công ty làm. Tôi cũng làm và lao vào làm quảng cáo rất nhiều.
Đang làm, có một bước ngoặt lớn, và cũng là lúc tôi đặt câu hỏi và ý thức về chiến lược tiếp cận Việt Nam của công ty Google. Cho đến hôm nay, tôi thấy rõ chiến lược đi tuyệt vời và vững chắc của họ. Để tôi nói một đoạn đầu ở đây bạn tiện xem: "họ tìm những người trong ngành, đang làm sản phẩm liên quan đến sản phẩm của họ, mà lại năng động, chủ động tìm tòi, và rồi họ tặng cho họ các sản phẩm của họ hoàn toàn miễn phí 100%", sau đó là các bước tuyệt vời tiếp theo đảm bảo Google bén rễ và phát triển ở Việt Nam lâu bền. Google tặng các mã voucher hay coupon của họ cho những người yêu công nghệ, có khả năng dẫn dắt thị trường, hay tặng kèm trong các gói hosting mà công ty khác bán. Tuy nhiên, những người được tặng đa phần dùng nó phù hợp, lại có một số khác dùng nó để ... bán. Ngày những năm 2012, một trăm đô la Mỹ tương đương 1,6tr. Lúc đó muốn mua một mã voucher hay coupon từ những người được tặng mà không dùng chúng tôi trả 100k cho 100usd. Ban đầu còn làm nhỏ, tôi tuy có sẵn ít khách hàng và đang chạy quảng cáo nhưng tôi hơi rụt rè thành ra mua ít. Được hơn 1 tháng, tôi thấy tốt nên đã mua số lượng lớn, thậm chí mượn cả tiền để mua. Ở Sài Gòn tôi bán phá giá quảng cáo là "làm thật, ăn cũng thật, nhưng rẻ cũng thật luôn". Bạn nhẩm xem, 10tr thì tôi có 160tr rồi nhỉ, nhưng trên thực tế để tiếp cận thị trường, tôi chỉ thu 1/2 số tiền quảng cáo của khách hàng. Nói cách khác, tôi chi ra tiền thật là 16tr (chi theo voucher) thì tôi thu vào chỉ 8tr tiền mặt từ khách hàng. Năm 2012 là năm "bão" kinh hồn. Tức là, đối với quảng cáo Google đây là năm mà các mã voucher, coupon bị Google khóa cực nhiều, tôi ôm một đống mã chỉ là mã đang chờ khách hàng chuyển thành tiền, còn tiền mặt đã chi mua mã, đã mượn, đã chi cho mình, đã trả nhân viên, cũng đã bớt cho khách hàng. Đùng một cái tôi ôm nợ một khoản lớn, Google cắt mã làm quảng cáo bị dừng hoàn toàn. Bao nhiêu người đóng tiền cho tôi ban đầu đòi lắm, lúc đầu đòi hết giá trị hợp đồng, sau đần không trả nổi họ đòi giá trị thật họ đóng. Nhưng lấy đâu ra để trả khi tôi chưa thu hồi vốn chứ? Thế là tôi ôm cục nợ, chán nản và bỏ làm hơn 1 tháng trời.
Đến đây, nhiều bạn bảo tôi thấy người ta làm cũng làm. Tôi đồng ý. Nhưng nếu ai bảo tôi lừa đảo là không đúng nhé, lúc đó tôi không đủ biết để xem sao lại có mã đó, tôi chỉ hiểu là có mã đó do Google tặng, người ta không chạy người ta bán lại cho mình thì mình chạy. Ngày ấy Google toàn tiếng Anh, mở một tài khoản thì khó kinh khủng, không như bây giờ ai cũng có thể mở nhé.
Sau một tháng chán nản, tôi quyết chí làm nghiêm túc và bài bản, tôi học Google ads thật kỹ, thật sâu, thực hành thật kỹ, kể cả các ca khó nhai tôi cũng lao vào. Và rồi đúng thật là cái duyên, năm 2012 Google mở diễn đàn hỗ trợ quảng cáo chính thức của Google tại Việt Nam, tôi tham gia. Sau 3 năm liên tục đóng góp tư vấn, hỗ trợ cho diễn đàn, tôi và hai bạn nữa được Google công nhận là ba nhà đóng góp hàng đầu Việt Nam về google ads, năm 2015 chúng tôi được thưởng chuyến đi sang thung lũng Silicon ở San Fancisco Hoa Kỳ cho những đóng góp, chuyến đi 1 tuần hoàn toàn do Google tài trợ.
Sau chuyến đi, tôi tập trung vào và đưa công ty từ vài người lên gần 30 người, trở thành đối tác của Google về quảng cáo online tại Việt Nam.
Dần rồi tôi mua được 2 cái nhà, gọi là tạm ổn định cuộc sống cho gia đình mình. Nhưng kinh doanh mà, khó khăn luôn thường trực, đòi hỏi chúng ta phải luôn lèo lái, luôn linh động, chủ động, sáng tạo, đổi mới. Tốc độ phát triển của kỹ thuật quá chóng mặt, công nghệ phát triển vũ bão. Sự thay đổi về nhân sự trong quan điểm, lối sống, tư duy. Một lần nữa tôi gặp khó khăn, công ty dần dần lâm vào khó khăn sau 3  năm phát triển kha khá. Chuyện của tôi còn dài lắm, khó khăn thì rất nhiều (có thể có bạn đọc vào thấy dễ, ấy là do năng lực bạn giỏi, còn tôi thấy tôi phải học thêm rất nhiều). Tôi tạm kết ở đây, đến nay tôi vẫn duy trì công ty của mình, nhưng để ở mức siêu nhỏ, bên cạnh đó lập ra một công tác bán lẻ online khác và đang tiếp tục tìm đường hướng phát triển để sự nghiệp, sự cống hiến ngày một tốt hơn, lớn hơn.
Khởi nghiệp - nhiều người hiểu rằng đấy là khởi một sự nghiệp, thế thôi.
Nhưng cũng cùng thuật ngữ này, người ta lại đang chia sẻ khởi nghiệp và lập nghiệp.
* Khởi nghiệp: thường liên quan công nghệ, tính sáng tạo cao, đột phá.
* Lập nghiệp: thì thường là làm theo cách cũ hoặc ít có yếu tố công nghệ, cũng ít đột phá.
Năm nay 2019 tôi mở thêm một công ty nữa, lấy ngắn nuôi dài. Sau một chặng đường 10 năm, gặp ngay một sân chơi Spiderum, tôi thấy cần chia sẻ nên viết ra đây. Bài này hơi dài, tôi chia ở đây là phần 1, tôi sẽ chia sẻ phần 2 về quan điểm, kinh nghiệm, kiến thức khởi nghiệp của tôi và cũng mong được đón nhận, chia sẻ, tương tác thêm.
Tôi bên cạnh làm việc của mình, phát triển công đi, đi giảng dạy, thì cũng hay tham gia các dự án cộng đồng. Tôi đang thấy một dự án rất hay và tôi lao vào tham gia, đó là dự án mà Google đã kỳ công và tặng free cho thị trường Việt Nam. Một khóa học online bài bản, đơn giản, căn cơ mà giá trị về các chủ đề:
- Kinh doanh
- Bán hàng
- Kỹ thuật online
- Tiếp thị & đo lường online
- Các kỹ thuật web khác

Tôi cũng dự định lập ra một cộng đồng chia sẻ, tương tác để chúng ta cùng nhau học tập, phản biện, giúp đỡ nhau phát triển. Nếu bạn thật sự quan tâm thì theo dõi bài 2 của tôi để nghe sâu hơn về kinh nghiệm khởi nghiệp hay qua điểm khởi nghiệp.
Chân thành cảm ơn các bạn đã đọc đến dòng này. Chúc các bạn sức khỏe và thành công!