Dạo gần đây, tôi đã tự mình trải nghiệm vài ngành nghề được cho là "không có tương lai" trong văn hoá Việt Nam, tôi đã đúc kết được vài điểm mà tôi cho rằng đó là lỗ hổng trong tư duy của người việt nam ta.

1. Ngành nghề nào thường bị coi là "không có tương lai" ?

Đây là những ngành mà không ít người kháo nhau rằng là đó là những ngành nghề bậc thấp và không có chỗ đứng trong xã hội. Những câu chuyện về ngành nghề này thường mang tính coi nhẹ hoặc tạm bợ.
Những ngành nghề này thường có đặc điểm phát triển theo chiều ngang thay vì chiều sâu (theo lý thuyết Mác Lênin thì là các ngành nghề mà nếu bạn muốn tạo ra nhiều giá trị hơn thì chỉ cách bỏ ra nhiều công sức hơn, làm nhiều hơn từ đó tạo ra nhiều tiền của hơn)
img_0
Ví dụ có rất nhiều như ngành bảo vệ, tài xế công nghệ, nhân viên phục vụ,... Đây đều là những ngành nghề phát triển theo chiều ngang.

2. Thực trạng của vấn đề "khinh miệt ngành nghề"

Trong quá trình làm việc thực tế (cụ thể là ngành bảo vệ), không ít lần tôi gặp phải sự dè bỉu, khinh miệt và đôi lúc là sự cản trở của người khác.
Nếu bạn tới các bến xe khách, bạn đôi lúc các bạn sẽ bắt gặp tình huống các anh tài xế công nghệ bị làm khó bởi không chỉ tài xế công nghệ mà có cả nhân viên bến xe.
TikTok - Make Your Day

vt.tiktok.com
Thậm chí không ít clip, video trên các nền tảng mạng xã hội phản ảnh việc các anh shipper bị phân biệt đối xử khi mua hàng tại các quán đồ ăn hay bị bơm hàng,... Những clip như vậy thường có tốc độ lan toả chóng mặt và nhận được nhiều sự quan tâm chứng tỏ nó là vấn đề đang tồn tại và nhức nhối trong xã hội việt nam.
Thực trạng nói trên tuy nó không làm ảnh hưởng đến cảm xúc, tinh thần của tôi do bản thân tôi trước khi vào làm cũng đã xác định đó là đặc điểm của ngành.
Nhưng nó cũng khiến tôi đặt ra một câu hỏi rằng liệu những ngành nghề này có xứng đáng bị như vậy? Vì đâu mà chúng ta có những suy nghĩ ấy? Những ngành nghề như thế thực sự không có tương lại sao?

3. Nguyên nhân sự hình thành của tư duy

Khi truy tìm về nguồn gốc của tư duy này, tôi nhận ra có 2 nguồn gốc chính dẫn tới tư duy này.
A/ Truyền miệng từ nền văn hoá bao cấp cũ
Không ít người trong chúng ta đã từng nghe những câu nói mang tính xem nhẹ ngành nghề này, nhiều nhất có lẽ là từ chính gia đình chúng ta. Những lời này có thể tới từ ông bà rồi truyền sang cha mẹ, rồi từ cha mẹ truyền sang con cái
img_1
Điều này được hình thành vì đa phần những người lớn mà chúng ta biết đều sinh ra, lớn lên trong thời kỳ bao cấp và hậu bao cấp. Trong thời kỳ này, các ngành nghề như bác sĩ, kỹ sư, quân đội được xem là hướng phát triển mũi nhọn của đất nước và được đảng toàn lực ủng hộ. Ngược lại những ngành nghề về kinh tế ít được coi trọng hơn do mức độ phổ cập chưa cao và các ngành nghề về tay chân cũng không được đón nhận nhiều.Và khi bạn nghe một lời nói, một nội dung quá nhiều lần, phần vô thức trong bạn sẽ ghi nhớ thông tin đó vì lầm tưởng đó là thông tin quan trọng. Từ những yếu tố đó, ta mới hình thành tư duy nói trên.
B/ Truyền thông
Bây giờ không khó để bạn bắt gặp những content về các nghề này như "xin lỗi em, anh chỉ là thằng bảo vệ", "chủ tịch giả danh bảo vệ và cái kết",...
CHỦ TỊCH GIẢ LÀM BẢO VỆ ĐI XEM MẮT TIỂU THƯ GIẢ LÀM LAO CÔNG VÀ CÁI KẾT | CHỦ TỊCH GENZ TẬP 76

CHỦ TỊCH GIẢ LÀM BẢO VỆ ĐI XEM MẮT TIỂU THƯ GIẢ LÀM LAO CÔNG VÀ CÁI KẾT | CHỦ TỊCH GENZ TẬP 76----------------------------------►Chủ Tịch Gen Z kênh giải trí...

youtu.be
Dù nội dung là gì thì vô hình chung chúng khiến cho khán giả coi nhẹ những ngành nghề này. Và cái hay của truyền thông là cái cách nó len lỏi vào tâm trí chúng ta một cách thầm lặng, khiến chúng ta vô thức tin những điều đó là sự thật.

4. Những ngành nghề này có tương lai phát triển không?

Trong quá trình tìm hiểu, tôi thấy rằng những ngành nghề này đều có khả năng phát triển tốt, thậm chí là so với một số ngành nghề chuyên môn khác, bản thân chúng có lộ trình thăng tiến rõ ràng hơn nhiều.
Lấy ngành nghề tôi đã trải nghiệm ra làm ví dụ. Ít người biết rằng ngành bảo vệ thật ra có một quy trình thăng tiến cực kì rõ ràng và vô cùng khả thi. Lộ trình của nó là:
Nhân viên => tổ trưởng => giám sát viên => quản lý
Tiền đề của sự thăng tiến này là sự đánh giá của ban quản lý với hiệu quả công việc của bạn theo tháng và quý trọng năm.
img_2
Các nhà máy cũng có chế độ khen thưởng thăng tiến cho những công nhân có thành tích tốt hoặc có đóng góp trong công việc. Các ngành nghề khác như phục vụ, dọn dẹp cũng có chế độ phát triển cho riêng mình.
img_3
Với những ngành như tài xế công nghệ, shipper,... Tuy không có chỗ mình một chế độ thăng tiến cụ thể nhưng lại một chế độ chính sách thu nhập tốt tạo tiền đề cho người lao động phát triển qua hệ thống đánh giá sao của khách hàng.
img_4
Với những người có cố gắng, cải tiến chất lượng phục vụ mỗi chuyến đi sẽ được đánh giá cao hơn, từ đó được phân phát nhiều tài nguyên khách hàng hơn.

5. Tổng kết

Từ những phân tích ở trên, chúng ta thấy rằng góc nhìn về những ngành nghề này của chúng ta đã có phần lỗi thời và cần được thay đổi.
Ngành nghề nào dù là làm gì thì chỉ cần là hợp pháp đều cần được tôn trọng đúng cách và cư xử văn minh.
img_5