Bài viết này của tôi sẽ có phần hơi khác biệt với những bài viết khác. Ở bài viết này tôi sẽ không viết về cái gì cả mà sẽ đặt ra những bài toán khó giải.
Những bài toán này tôi tham khảo từ nhiều nguồn (phim ảnh, tiểu thuyết,...). Tuy đa dạng là vậy tuy nhiên chúng đều có những điểm chung là những tình huống rất phức tạp. Sự phức tạp của nó không chỉ đến từ sự rối rắm mà còn là sự mỏng manh của làn ranh đạo đức.
1/ Đoàn tàu - Trolly Problem
Vào năm 1967, nhà tâm lý học Philippa Foot đưa ra thí nghiệm tâm lý rất nổi tiếng, có sức ảnh hưởng đến tận ngày nay. Nó tên là "Trolly Problem", nội dung khá đơn giản nhưng gây tranh cãi thì thôi rồi! Nội dung của Trolly Problem như sau:
Có 1 đoàn tàu hỏa đang lao rất nhanh về phía 5 công nhân có mặt trên đường ray, còn bạn đứng cạnh công tắc.
Công tắc này có thể lái đoàn tàu sang đường ray thứ 2, ở đó chỉ có 1 người công nhân.
Vấn đề ở đây là, bạn chọn hi sinh 1 để cứu 5 hay để yên cho đoàn tàu lao đi kết liễu 5 người?
2/ Tên cướp và người phụ nữ
Trong tình huống này, bạn có khả năng đoán trước tương lai. Bạn biết rằng sẽ có một vụ cướp ở gần nhà mình. Bạn biết rằng tên cướp sẽ nổ súng và giết một người phụ nữ mang bầu. Tuy nhiên bạn cũng biết rằng:
Tên cướp có gia đình, hắn nghèo đói và cùng đường mới sinh ra ăn cướp. Hăn bị dọa sợ mới nổ súng
Người phụ nữ là một người không quá mẫu mực, cô ta thường xuyên ngoại tình sau lưng chồng mình
Bạn có sẵn vũ khí, liệu bạn có nổ súng vào tên cướp hay không?
3/ Liều thuốc cuối cùng
Cả thành phố đang bị nhiễm một dịch bệnh lạ, người chết nhiều như rơm rạ, chất thành núi. Bạn nhận nhiệm vụ vận chuyển vắc xin về cứu người.
Thật không may trên đường vận chuyển, chuyến xe gặp tai nạn. Dù đã cố hết sức, bạn chỉ có thể kịp cứu lấy một bình thuốc đủ cho một người. Càng không may hơn khi về thành phố, bạn biết mẹ bạn - người thân duy nhất còn sót lại trên thế gian của bạn cũng mắc bệnh và đang trong tình trạng nguy kịch. Bạn đứng trước 2 lựa chọn:
1 là lấy bình vắc xin cuối cùng đó cứu mẹ bạn - gia đình duy nhất của bạn
2 là lấy bình vắc xin đó nộp lại cho chính quyền thành phố để họ có thể tạo ra vắc xin số lượng lớn, cứu tất cả mọi người.
Biết rằng thời gian chế tạo vắc xin tuy ngắn chỉ 2 - 3 ngày nhưng mẹ bạn khó có thể trụ qua nổi đêm nay chứ đừng nói là chờ vắc xin điều chế xong.
Nếu là bạn, bạn lựa chọn như thế nào?
Thinking_Out_Loud Tâm_lý_học Giáo_dục