Câu hỏi gốc: Loại tội phạm nào có được sự tôn trọng từ bạn?
Trả lời: Allen Lobo, điều hành tài chính tập đoàn, cựu vật lý – khoa học gia

Mafia
Tôi không nói về mấy gã làm theo lương tâm nhưng chỉ vì luật lúc đó chưa cho phép nên thành tội phạm.
Tôi đang nói về những kẻ giết người máu lạnh.
Trên khía cạnh đạo đức thì tôi không có chút cảm tình cho những tên tội phạm tàn bạo này. Nếu tôi được quyết định, chúng sẽ được chôn dưới sáu tấc đất cho đến kẻ cuối cùng. 
Nhưng tôi dành một sự tôn trọng rất lớn cho tính kỷ luật và lòng trung thành từng tồn tại trong bọn chúng. Bởi vì lòng hận thù và sự tôn trọng không hẳn sẽ loại trừ lẫn nhau.
Khi biết mình sẽ ngồi trong tù cho đến hết đời, bạn phải có can đảm và lòng trung thành đủ lớn để giữ kín miệng.
Nhưng đó cũng chưa chưa phải là lý do mà tôi tôn trọng chúng.
Tôi ngưỡng mộ cách bọn chúng có thể xây dựng một tổ chức với kỷ cương và cơ cấu rõ ràng. Cách mà nó hoạt động giống như một tập đoàn lớn hay một đội quân thiện chiến vậy.
Bạn có biết tại sao những tổ chức tội phạm phải được vận hành hiệu quả không? Đó là vì chúng nằm ngoài luật pháp.
Nếu tôi điều hành một công ty hợp pháp và có ai đó ăn cắp thương hiệu của tôi, tôi có thể ra tòa và sửa lại mọi chuyện. Nếu cửa hàng hoặc nhà máy của tôi bị mất trộm, tôi có thể đi báo công an.
Nhưng bởi vì tính chất công việc mà tôi không thể ra tòa hoặc báo công an khi có chuyện xảy ra, thì tôi phải đảm bảo rằng "luật pháp" sẽ được thi hành theo một cách tàn nhẫn nhất, để tổ chức có thể tồn tại. Khi không thể gọi 911, cái giá phải trả cho sự thiếu kỷ luật và phá vỡ luật lệ sẽ lớn hơn rất nhiều so với làm ăn chân chính. Rất nhiều.
Và thiên tài đứng sau đã thiết lập tất cả là…

Charles “Lucky” Luciano. Cha đẻ của tội phạm có tổ chức ở Mỹ. Tôi có nhắc đến từ “Thiên tài” ở trên, thì ý tôi là gã này có tầm nhìn xa và một tri giác tuyệt vời. 
Khi mà ngũ đại gia - Genovese, Lucchese, Gambino, Colombo, Bonnano – vẫn đang chém giết lẫn nhau (lúc này chúng vẫn chưa có tên như trên). Cộng thêm việc những kẻ thù bên ngoài là lực lượng hành pháp và những tập đoàn tội phạm thù địch khác như bang Irish.
Luciano đã loại bỏ đi chức danh “Ông trùm của những ông trùm”, lúc đó đang được giữ bởi một trong những người đứng đầu ngũ đại gia. Danh hiệu này là nguyên nhân của phần lớn thù hận chưa kể rất nhiều cuộc ám sát. Sau đó, hắn ta tạo ra một cơ chế mang tính đồng thuận và dân chủ hơn với sự thành lập của “Hội Đồng” – một ủy ban tối cao, “ban giám đốc” của giới Mafia có sự tham gia của những người đứng đầu ngũ đại gia.
Một điều mỉa mai là một phần ý tưởng này đến từ Johnny Torrio, người tiền nhiệm và là thầy của Al Capone (một trong những trùm mafia tàn bạo nhất lịch sử Mỹ). Mọi thứ được sắp xếp và luật lệ được đưa ra với một hình phạt duy nhất là xử tử.
- Không được ám sát bất cứ một thành viên cấp cao nào (chưa cần nói đến ông trùm) trừ khi được sự đồng thuận của “Hội đồng”.
- Không một cuộc ám sát mang tính chính trị hoặc liên quan đến hành pháp nào được diễn ra trừ khi trải qua quy trình tương tự - Trường hợp này rất hiếm khi được cho phép.
- Phân chia ảnh hưởng và quyền kiểm soát rõ ràng, tạm gọi là “địa bàn hoạt động” cho mỗi gia đình phần lớn ở New York đồng thời cho các thành phố khác như Philadelphia và Boston.
Hệ thống này hoạt động ổn định cho đến cuối thập niên 80 khi các thành viên “xì đểu” lẫn nhau và gây ra hiệu ứng domino.
Điều đầu tiên mọi người nghĩ đến khi nói về tội phạm có tổ chức là bạo lực. Sai. Một tổ chức tội phạm, ngay cả khi chưa được tổ chức thì mục tiêu chính là kiếm tiền. Nhưng bạo lực thì không tốt cho việc làm ăn. Bạn có thể gọi Mafia là những “doanh nhân đầu gấu” nếu muốn. Bạo lực đơn giản chỉ là cách thức, cuối cùng vẫn là kiếm tiền.
Thậm chí có thể nhắc đến những băng nhóm ở trong trại giam, kể cả những băng tàn bạo nhất như Hội anh em Aryan – luôn mồm nói về tự hào nòi giống chỉ đơn giản là lý do để thu nạp những tên côn đồ buộc chúng phải đổ máu cho những kẻ cầm đầu có thể “đa dạng hóa” kinh doanh từ giết thuê cho đến buôn ma túy trong tù.
Tôi đã đề cập đến những ví dụ và bài học này vài lần trong lớp khi còn ở trường kinh doanh
- Đây là những bài học rất quan trọng trong việc quản lý một tổ chức có những cá nhân cạnh tranh và bất đồng liên tục, trong một ngành nghề cực kỳ căng thẳng. Cân bằng những lợi ích với đối thủ cạnh tranh, đối phó với vấn đề và gián đoạn bên ngoài trong khi vẫn có thể duy trì được cơ cấu của tổ chức.
- Cách mà những tổ chức này rút kinh nghiệm từ những lỗi lầm và thích ứng rất nhanh để tồn tại. Nó không giống như Ford hoặc Chrysler đệ đơn phá sản và vẫn hoạt động bình thường sau đó.
- Những bài học từ những tên tội phạm, trùm chiến tranh là cực kỳ hiệu quả bởi hậu quả khi thất bại trong những công việc này không phải việc cắt thưởng hay mất việc, mà là cái chết. Không có rủi ro nào cao hơn thế.
Khi tôi trình bày những điều trên thì một nửa số người trong lớp kinh ngạc nhìn tôi (nói một cách nhẹ nhàng).
Những bài học đáng giá nhất trong đời thường đến từ những hạng người tồi tệ nhất.

Bài dịch của Trung Nguyen được đăng tại group Quora Việt Nam.