Kẻ nào biết cách khen, kẻ đó sẽ có được thiên hạ

Đây là một phần bí kíp được mình ghi chú lại trong quá trình sống và làm việc tuy tuổi đời mình chỉ có hai mấy nhưng may mắn đã thấy được nhiều trường hợp người ta dùng lời khen vô cùng tinh tế và độc đáo. Nay ghi chép và soạn thảo lại vài điều cốt lõi nhằm chia sẻ cho các bạn gần xa (nhất là những bạn đang thất nghiệp như mình) để làm tư liệu chuẩn bị đi chơi, chúc tết, phỏng vấn, xin việc và xa hơn là có một đời sống tinh thần trong tập thể doanh nghiệp, công ty lành mạnh.

Chú ý, bí kíp sống này được chiêm nghiệm, ghi lại và góp nhặt từ bản thân mình và nhiều người khác nên bạn hãy “Gạn đục khơi trong”, các bạn thấy điều nào hay và phù hợp với mình thì hãy lưu giữ lại nhé!

Lấy một đoạn trong Tam Quốc lúc Lưu Bị lâm chung nói với Gia Cát Lượng:

"Thừa tướng tài hơn Tào Phi mười lần, tất có thể bình định thiên hạ, nhất định sẽ làm nên đại sự. Con trai ta, nếu có thể phò tá thì hãy phò tá, nếu nó bất tài, thừa tướng có thể phế nó và lên thay (quân khả tự thủ)"

Vì câu nói trên, sau khi Lưu Bị lâm bệnh qua đời, Gia Cát Lượng được phó thác trọng trách đã cống hiến hết mình cho nhà Thục và chết nơi sa trường. Đời sau người ta gọi Gia Cát là trọng thần số một của nhà Thục, quân sư nổi tiếng số một của Tam Quốc, “Cúc cung tận tụy đến chết mới thôi”.

Bạn thấy đó, Lưu Bị đã nâng tầm lời khen lên một tầng thứ cao mà ít ai có thể làm được. Khen người mà làm người dốc hết tâm can báo đáp. Khen người mà làm người cúc cung tận tụy. Một lời khen nói ra hơn ngàn vạn lượng bạc. Khen đúng người, đúng lúc một cách không ngoan như Lưu Bị thì không có được thiên hạ kể ra cũng khó.

Chúng ta tuy không được như Lưu Bị để dùng lời khen mà thu phục vĩ nhân. Nhưng dùng lời khen để làm các mối quan hệ tốt hơn một tí, đời sống tinh thần cá nhân và mọi người xung quanh thoải mái hơn một chút cũng là điều hoàn toàn có thể làm được.

Bỏ qua hết những bài viết như “6 cách khen để nhân viên chăm chỉ hơn”, “Những lời khen khiến sếp yêu quý”,... Ở đây, mình sẽ trình bày cho các bạn những nguyên tắc lõi của việc khen mà theo mình là kim chỉ nam dùng đâu được đấy.

Lấy ví dụ là lúc xưa mình có một người bạn hay gửi email rất chỉn chu, đúng giờ và viết chữ khá đẹp. Kết hợp hai ý đấy lại mình đã khen bạn ấy như sau:

“ Thật sự mà nói, t thấy m có một sự chỉn chu nhất định trong công việc mà không phải ai cũng có được trong độ tuổi này. Cách m viết và gửi email đúng giờ, con chữ m viết cũng vô cùng rõ ràng và t chưa bao giờ thấy m sai chính tả cả. T không nghĩ có nhiều người có được sự chỉn chu như m đâu”.

Lời khen quy cho cùng là một lời nhận xét, bạn có thể học những nhà chính trị gia, những tổ chức quốc tế đưa ra nhận định mang tính vĩ mô mà xem. Cứ đưa những lời nói mang tính chung chung vào, “ Chỉn chu nhất định”, “Không phải ai cũng giống m ở độ tuổi này”, …..

Công thức là hãy khen như bộ ngoại giao và đưa ra dẫn chứng như một nhà khoa học

Vứt những lời khuyên rằng bạn nên chân thành khi khen hoặc bạn chỉ nên nói lời thật lòng đi. Vì một khi đã bước vào con đường ma đạo “ Khen để có thiên hạ “ này thì những suy nghĩ đơn sơ như vậy không thể dùng được.

Hãy nói về lời thật, việc thật, điều gì đã và đang xảy ra mà bạn thấy nó đáng để dành lời khen cho người đối diện.

Nên nhớ, bạn nghĩ cái gì, bạn cảm thấy như thế nào không quan trọng vì bất kỳ lời khen nào cũng lấy trọng tâm là người đối diện bạn. Đừng biến lời khen thành lời góp ý hoặc là nhận xét mang tính cá nhân, thảo mai.

Ví dụ rất tệ về việc khen thật lòng: “ Ồ đội bạn đá hay lắm, mình thấy đội bạn hôm nay thật may mắn lắm mới có thể thắng tụi mình một bàn” (anh em đá bóng nhiều nên thử câu này)

Đừng biến lời khen thành lời góp ý hoặc là nhận xét mang tính cá nhân, thảo mai.

Đừng gặp ai cũng khen cũng đừng thấy ai xinh xắn cũng bắt đầu gạch đầu dòng: - em đẹp quá!

Con người có xu hướng tìm kiếm sự công nhận và được công nhận bởi người có vị trí cao hơn mình, khó tính trong lĩnh vực mình theo đuổi, có danh tiếng trong chuyên môn của họ,.... là một điều rất đỗi tuyệt vời.

Đừng tung hô người ta quá tội vạ cũng đừng dễ dãi mà cho đi một lời động viên, khích lệ.

Xây dựng cho mình một cây thước làm chuẩn trước rồi căn cứ vào từng tình huống cụ thể mà đưa ra lời bình.

Hãy công nhận họ khi và chỉ khi đạt đến một mức điểm nào đó, trên trung bình chẳng hạn, tùy bạn. Và luôn luôn ghi nhớ khi bạn dành lời khen một cách quá dễ dàng thì tức có nghĩa là lời nói của bạn khó có thể được người ta ghi nhận và cất giữ.

Cái này mình không chém được sát nghĩa, các bạn thông cảm. Nhưng trong đời sống văn phòng hoặc rộng hơn là cuộc đời mỗi con người, bạn nên lưu ý rằng nội hàm của lời khen là tối quan trọng.

Lấy ví dụ trong phòng họp, bạn muốn sếp làm cái phương án do mình đề nghị nhưng không biết mở lời sao hết. Mình đề cử bạn thử dùng câu này: “Mình đã nghe tất cả ý kiến của mọi người, mọi phương án đều rất hay và với vị trí là X mình sẽ lựa chọn thêm phương án Y để nhằm phục vụ cho mục đích Z. Em biết anh A(sếp) đang đau đầu vì mớ vấn đề này nhưng em tin anh sẽ có lựa chọn đúng đắn nhất cho mục đích z sắp tới anh ạ.”

Ở đây mình dùng 2 kỹ thuật:

- Một là công nhận tất cả và không phủ định, đưa ra phán xét bất kỳ đáp án nào cả

- Hai là đẩy quả bóng trách nhiệm cho sếp khi lặp lại 2 lần mục đích Z và đặt niềm tin vào sếp.

Tất nhiên đây là văn mẫu, bạn có thể dùng hoặc không. Nhưng mình đã dùng và cũng tạm chấp nhận được.

Vậy nội hàm ở đây là gì, là cho dù bạn có khen, công nhận, vỗ về bất kỳ điều gì đi chăng nữa hãy đừng quên mục đích Z. Cái chữ Z phải là của chung hoặc ít nhất là nó có ảnh hưởng đến người được khen và người nghe.

Nội hàm của lời khen phải xoay quanh một mục tiêu nào đó mà có thể thay đổi hoặc đạt được trong tương lai.

Ok đối với mình 4 trụ cột trên tạo nên một tư duy đúng đắn về việc “Khen để có được thiên hạ”.

Chúc các bạn có một đời sống tinh thần khỏe mạnh trong gia đình và nơi công sở. À nếu bạn cần chỗ thực hành thì có thể khen bài viết của mình ngay dưới comment nhé! Cảm ơn các bạn nhiều.