Có một hiểu lầm phổ biến về triết học Khắc Kỷ là nó dạy chúng ta kìm nén cảm xúc, với mục tiêu là chịu đựng được mọi khó khăn trong cuộc sống.

Tuy nhiên, một cách hiểu thực tế hơn là Khắc Kỷ buộc bạn phải chấp nhận rằng bạn không thể kiểm soát những gì người khác làm với bạn. Điều bạn có thể kiểm soát là phản ứng của chính mình. Mức độ tự chủ của bạn tương ứng với sức mạnh cá nhân của bạn.

Khi bạn bị đối xử bất công, cảm thấy tức giận và muốn trả thù là điều tự nhiên. Câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để kiểm soát cơn giận của mình, đặc biệt là khi đó là sự phẫn nộ chính đáng?

Câu trả lời từ triết lý Khắc Kỷ có thể khiến bạn ngạc nhiên.

Morgan đã tham gia trị liệu trong hơn 20 năm. Nhưng sau tất cả thời gian đó, cô vẫn mang trong mình sự tức giận đối với người cha đã lạm dụng mình, và cơn giận đó tiếp tục làm xáo trộn cuộc sống của cô.

Sau đó, cô đến gặp một thầy cúng (tôi biết câu chuyện của Morgan khi tôi học về chủ nghĩa Shaman dưới sự hướng dẫn của ông). Ông là một người đàn ông gốc Tây Ban Nha, tên là Lakota, Kikta Ota Wanagi - "Tỉnh thức Nhiều Linh hồn" - và cũng là một y tá tâm thần (RN) tại Trung tâm Khoa học Sức khỏe Đại học Colorado.

Kikta Ota Wanagi đã sử dụng một phương pháp chữa lành với Morgan gọi là "hành trình". Bằng cách sử dụng trống truyền thống, ông đã dẫn dắt Morgan trải qua một số hành trình Shaman. Và cuối cùng Morgan đã có thể giải phóng cơn giận của mình và đưa mình trở lại con đường lành mạnh về mặt tinh thần và cảm xúc.

Cô ấy đã làm thế nào? Bằng cách “g.i.ế.t c.h.ế.t” cha mình.

Morgan đã "g.i.ế.t c.h.ế.t" cha mình trong một hành trình Shaman. Trong trường hợp của cô, những kỹ thuật Shaman cổ đại có thể đạt được điều mà liệu pháp tâm lý hiện đại chưa thể làm được.

Các triết gia Khắc Kỷ có thể phản ứng với câu chuyện này bằng sự lo ngại. Nó dấy lên một số câu hỏi. Một số người có thể hỏi, liệu chủ nghĩa Shaman có phải là một sự "thoái lui" về thần thoại nguyên thủy và giả khoa học không? Những người khác có thể nói, g.i.ế.t người là hành vi sai trái, dù chỉ xảy ra trong tưởng tượng? Liệu việc tưởng tượng ra việc g.i.ế.t ai đó có làm tăng khả năng một người sẽ thực hiện điều đó trong tương lai?

Các câu hỏi này không có ý nghĩa trong thế giới quan Shaman. Kikta Ota Wanagi,, một người đàn ông cao ráo, đẹp trai, khoảng bốn mươi tuổi, với mái tóc dài, bện, màu bạc xám, nói:

"Hành động theo cơn giận không phải là giải pháp. Nhưng kìm nén nó cũng không phải là giải pháp. Cuộc chiến giữa thiện và ác không thể được giải quyết ở cấp độ ý thức."

Bằng cách tra tấn và g.i.ế.t c.h.ế.t cha mình trong thế giới Shaman, hay thế giới tưởng tượng, Morgan thực sự đã làm điều tốt nhất cho sức khỏe tinh thần của mình, ông giải thích.

Nhìn lại câu chuyện của Morgan qua lăng kính Khắc Kỷ, tôi có thể thấy rằng cô đã đạt được những điều sau:

- Tạo ra một thực tại tưởng tượng cho bản thân như một người mạnh mẽ, không phải là nạn nhân.

- Được trả thù người cha đã lạm dụng cô ấy (chiếm hữu "Bóng tối" của chính mình).

- Khống chế cơn giận hủy diệt mình bằng cách chấp nhận nó nhưng không hành động theo nó.

Hoàng đế La Mã và triết gia Khắc Kỷ Marcus Aurelius gợi ý rằng chúng ta vượt qua nỗi đau khổ bằng cách nhận ra rằng chúng ta có "quyền thu hồi" nỗi đau của mình trong bất kỳ tình huống nào. Morgan không thể thay đổi những gì cha cô đã làm với cô. Thay vào đó, cô đã thu hồi nỗi đau cảm xúc của mình đối với những gì đã xảy ra.

"Thu hồi" có nghĩa là hủy bỏ, đảo ngược hoặc lấy lại. Không còn là nạn nhân, cô đã đảo ngược sự lạm dụng mà cô đã phải chịu đựng bằng cách lật ngược tình thế đối với kẻ lạm dụng cô (trong tâm trí của chính mình).

Một trong những giáo lý chính của Chủ nghĩa Khắc Kỷ là kiểm soát sự cân bằng cảm xúc của bản thân.

Marcus Aurelius viết, "Hãy trở lại với lý trí của bạn; nhớ lại con người thật của bạn; tỉnh giấc từ cơn mê, và nhận ra rằng những gì quấy rầy bạn chỉ là những giấc mơ."

Câu nói này khiến chúng ta nhận ra rằng quá khứ giống như một giấc mơ. Một khi nó đã qua đi, quá khứ không khác biệt lắm so với những giấc mơ và ảo ảnh mà chúng ta tạo ra trong trí tưởng tượng. Morgan đã tạo ra một giấc mơ giúp cô mạnh mẽ hơn khi hình dung bản thân mình quyền lực và chính nghĩa hơn người cha đã làm tổn thương cô.

Tuy nhiên, triết lý Khắc Kỷ chỉ ra rằng còn một bước nữa cần phải thực hiện sau đó.

Triết gia Khắc Kỷ Epictetus nói, "Bất kỳ ai có khả năng khiến bạn tức giận đều là chủ nhân của bạn."

Liệu một lần g.i.ế.t cha mình trong tưởng tượng có đủ để Morgan thoát khỏi sự ám ảnh? Hay cô ấy sẽ quay lại và lại trở lại với tưởng tượng an ủi này và trở nên mê muội nó? Trừ khi Morgan có thể buông bỏ cơn giận của mình, cha cô sẽ vẫn là chủ nhân của cô.

Có vẻ như Epictetus đang khuyên chúng ta không nên phát tiết cơn giận của mình. Nhưng không nghi ngờ gì nữa, cơn giận có thể giúp chúng ta đứng lên bảo vệ chính mình. Là một người yêu hòa bình và luôn muốn làm hài lòng người khác, tôi đã phải học bài học "đứng lên bảo vệ chính mình" nhiều lần trong đời.

Một ví dụ điển hình là quyết định gần đây của tôi về việc chấm dứt tình bạn lâu năm.

Chúng tôi đã mong đợi được cùng nhau trải qua kỳ nghỉ lễ vào mùa hè vừa qua. Nhưng ngay từ đầu, tôi đã cảm thấy có điều gì đó không ổn.

Cô ấy có vẻ cáu kỉnh và ích kỷ. Tôi thấy mình luôn phải đi nhẹ nói khẽ để làm hài lòng cô ấy, đặt sở thích của cô ấy lên trên sở thích của mình. Nhưng rồi cô ấy càng trở nên đòi hỏi hơn, bảo tôi phải làm gì ("Xuống xe!") và khi nào được phép nói ("Im lặng đi. Tao cần yên tĩnh."). Cô ấy trì hoãn và sau đó thay đổi lịch trình đã thống nhất để phù hợp với bản thân ("Tao sẽ cho mày khi tao sẵn sàng.").

Cái tát cuối cùng là vào đêm cuối cùng của chuyến thăm, khi cô ấy hét lên là mình không hài lòng với cả tôi và chồng tôi về một chuyện tầm phào.

Cơn giận đã chiếm lấy cô ấy. Và tôi không chấp nhận điều đó! Nhưng tôi vẫn giữ im lặng.

Tôi nhận ra rằng mình đang không thúc đẩy sự tiến bộ và trưởng thành của bạn mình, hay của chính bản thân, bằng cách bỏ qua hành vi xấu của cô ấy.

Vì vậy, tôi đợi cho đến khi cô ấy về nhà, rồi nhắn tin cho cô ấy vào ngày hôm sau: "Đã đến lúc chấm dứt tình bạn của chúng ta. Tao trân trọng khoảng thời gian chúng ta đã chia sẻ, nhưng chuyến thăm gần đây có quá nhiều tiếng la hét và bất hòa ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của tao. Chúc mày mọi điều tốt lành."

Sau hơn 20 năm làm bạn, hành động này thật khó khăn đối với tôi. Tôi cảm thấy đau lòng, và tôi biết cô ấy cũng sẽ cảm thấy đau lòng. Nhưng tôi không thể sống là chính mình nếu tôi không tôn trọng giá trị của mình.

Bạn tôi không trả lời tin nhắn của tôi. Tôi biết cô ấy sẽ không. Tôi nghĩ cô ấy biết mình đã vượt quá giới hạn.

Mặc dù tôi cảm thấy cơn giận của mình là chính đáng, nhưng tôi đã không nổi nóng khi cô ấy la hét với tôi. Dĩ nhiên, có một phần trong tôi muốn đáp trả lại cô ấy bằng lời nói, đặc biệt là khi cô ấy hét vào mặt tôi, nhưng tôi rất vui vì mình đã giữ được bình tĩnh cho đến khi có thời gian suy nghĩ về phản ứng và hậu quả của nó.

Tôi chấp nhận những gì mình đã làm. Kết quả là, tôi đã phải chịu một mất mát đau buồn. Cô ấy cũng vậy.

Như Epictetus đã nói, "Không ai là tự do nếu không thể làm chủ chính mình."

Theo Chủ nghĩa Khắc Kỷ, chúng ta không nên để cơn giận của mình chi phối khi đối diện với những sai trái từ người khác, nhưng mỗi người trong chúng ta đều cảm thấy cực kỳ tức giận vào một thời điểm nào đó. Chúng ta là những sinh vật xã hội và phải tìm cách sống hòa thuận với nhau, điều đó có nghĩa là chúng ta có một hệ thống công bằng và đạo đức để xử lý những thành viên trong xã hội có tính cách thô bạo, khó chịu.

Chúng ta bỏ tù những người như cha của Morgan. Chúng ta tránh xa những người khó chịu, đầy thù hận như bạn thân cũ của tôi.

Tôi thừa nhận rằng tôi chưa thành công trong việc thực hiện các nguyên tắc Khắc Kỷ một cách nhất quán, nhưng tôi đang cố gắng. Triết học Khắc Kỷ là một cách tốt giúp chúng ta vượt qua những bất hạnh, bất công và phản bội trong cuộc sống.

Theo Triết học thực hành.