“Kafka bên bờ biển”: Lớn lên giữa cô đơn và tự chữa lành

Trước tiên, Kafka bên bờ biển chắc chắn là cuốn sách mình sẽ đọc lại nhiều lần trong tương lai. Sau hai lần đọc, mình vẫn cảm thấy chưa hiểu hết nội dung và tầng ý nghĩa của nó – có quá nhiều đoạn khiến mình phải dừng lại, suy ngẫm, nhưng đến trang cuối vẫn còn hàng loạt câu hỏi chưa có lời giải.

Ảnh: Google Image

Murakami từng viết: “Bí quyết để hiểu tác phẩm này là phải đọc nó nhiều lần,” và đúng như vậy – cách ông viết khiến mình không muốn tìm lời giải trên mạng, mà chỉ muốn tiếp tục nghiền ngẫm nó thêm nữa.

Lối viết của Murakami đơn giản, gần gũi, có phần hơi thô, nhưng vẫn đầy chất thơ. Đặc trưng của Murakami là lối xây dựng thế giới thực ảo lẫn lộn, khiến mình có cảm giác như đang xem một bộ phim Ghibli mang màu sắc trầm lặng, bí ẩn và sâu sắc.

Haruki Murakami. Ảnh: Pinterest.

Kafka bên bờ biển kể hai câu chuyện song song, đan xen giữa hai nhân vật tưởng chừng không liên quan nhưng lại gắn bó chặt chẽ theo một cách kỳ lạ. Murakami đặt một người ở đầu đời, một người ở cuối đời, và để cả hai cùng đối mặt với những thử thách gai góc: gia đình tan vỡ, định kiến xã hội, lựa chọn khó khăn, và cả những sai lầm không thể tránh.

Nakata - ông già "không sáng suốt"

Nakata có phản ứng theo đúng tuổi già dặn của mình, mặc dù bị xem là "không sáng suốt". Ông đơn giản là đối mặt và chấp nhận vấn đề một cách trần trụi nhất, không nghĩ quá nhiều, không phức tạp hoá, mà chỉ đối diện trực tiếp và gỡ từng nút thắt một. Không kế hoạch dài hạn, không tính toán xa xôi – ông chỉ làm điều cần làm ở khoảnh khắc đó, bỏ mọi thứ lại cho thời gian dẫn dắt.

Nakata. Ảnh: Pinterest

Cơ mà cái gì đã xảy ra là đã xảy ra. Lão chấp nhận tất cả những gì đã xảy ra, dù đúng hay sai, và chính như thế, lão mới là con người như thế này. - Nakata

Đến cuối cùng, không sáng suốt thì sao? Không biết đọc thì sao? Vẫn có những việc chỉ mình Nakata làm được - đi tìm phiến đá cửa vào và mở cửa. Sự kiện này lại tác động đến Kafka và thay đổi cuộc đời cậu. Thế giới này rộng lớn và bí ẩn. Đôi khi, thứ nó cần không phải là sự hiểu biết, mà là sự hiện diện — một ai đó bước đi đơn giản vì chỉ có người đó mới có thể mở được cánh cửa.

Kafka - Quạ

Ngược lại với Nakata, Kafka – ở tuổi mới lớn – lại chọn cách bỏ trốn: khỏi trường học, xã hội và chính gia đình mình. Việc này bắt nguồn từ sự thiếu thốn tình thương, Kafka không nghĩ trên đời sẽ có người muốn và chờ đợi mình, cậu buộc phải trở nên quá tự lập.

Khắc hoạ Kafka và bản ngã thứ hai của mình - Quạ. Ảnh: Pinterest.

Và khi cơn bão chấm dứt, mày sẽ không nhớ mình đã làm thế nào mà vượt qua được nó, làm thế nào mà mình đã sống sót. Thậm chí mày cũng sẽ không biết chắc là cơn bão đã thật sự chấm dứt hay chưa nữa. Nhưng điều này thì chắc chắn. Khi mày ra khỏi cơn bão, mày sẽ không còn là con người đã dấn bước vào nó. - Quạ.

“Cái thằng tên là Quạ” có thể xem là hiện thân của nội tâm Kafka. Murakami không bao giờ nói rõ ràng Quạ là ai hay là gì, nhưng qua cách nhân vật này xuất hiện và trò chuyện với Kafka, có thể hiểu Quạ chính là tiếng nói trong đầu – một phần lý trí, phân tích, khích lệ, và cũng là cách mà một thiếu niên cô đơn như Kafka tự đối thoại với chính mình. Thú vị hơn, “Kafka” trong tiếng Séc cũng có nghĩa là “quạ” – cho thấy mối liên kết sâu sắc giữa hai hình ảnh này, như một bản ngã thứ hai không thể tách rời.

Cách Kafka chữa lành qua "forest bathing - Shinrin-yoku"

Là cậu thiếu niên bị cả thế giới bỏ rơi, luôn tự đối thoại với chính mình và trốn tránh vấn đề vì không có ai bên cạnh chỉ bảo. Kafka có một cách chữa lành rất cô độc - "tắm rừng".

Cậu vào rừng, ngắt kết nối hoàn toàn với nền văn minh ngoài kia. Không điện thoại, không internet, chỉ có sách, thiên nhiên, và những trăn trở trong lòng. Ngày qua ngày, cậu đọc sách, đi bộ giữa tán lá xanh rì, đi lạc và tự tìm đường về, tắm mình trong những cơn mưa rừng bất chợt, ngước nhìn bầu trời đầy sao như thể đó là lần đầu tiên trong đời. Cậu ăn, cậu ngủ, và chỉ có thế.

Trong sự tĩnh lặng tuyệt đối ấy, lần đầu tiên cậu ngẩng đầu lên khỏi những mớ hỗn độn trong lòng, để thật sự thấy thế giới này rộng lớn và đẹp đẽ đến nhường nào. Cậu bắt đầu trân trọng nhiều hơn — tiếng gió, ánh mặt trời, được tự do trần trụi phơi nắng mà không lo sợ trước ánh nhìn của ai, và cả nhịp đập yên bình của chính mình.

Và rồi, khi thôi nghĩ về bản thân quá nhiều, mọi thứ dường như trở nên đơn giản hơn. Không còn gì là quá phức tạp cả.

Cảm giác thật tuyệt vời. Trong niềm vui, tôi nhắm mắt lại và la lớn những câu bâng quơ vô nghĩa (...). Cùng với cái đau, là một cảm giác thân cận, như thể lần đầu tiên trong đời, tôi được thế giới đối xử một cách thoả đáng. - Kafka

Không thể chạy trốn mãi

Cậu còn trẻ và cậu kiên cường. Cậu có khả năng thích nghi với hoàn cảnh. Cậu có thể băng bó những vết thương, ngẩng cao đầu mà tiến tới. - Quạ

Ảnh: Google Image

Dù tưởng như sẽ mãi đắm chìm với thế giới tận sâu trong rừng này, nội tâm của Kafka - Quạ - nhắc nhở rằng cậu kiên cường hơn cậu nghĩ.

Điều khiến mình xúc động là cách Murakami để Kafka dần trưởng thành: cậu quay lại đối diện với nỗi đau, chọn về Tokyo để tiếp tục đi học và bắt đầu một cuộc sống mới ở chính nơi cậu nghĩ sẽ chẳng ai cần đến mình.

Kafka đơn giản nhận ra rằng việc bỏ nhà ra đi ở tuổi 15 không phải là một lựa chọn khôn ngoan. Cậu đã đánh đổi quá nhiều – đặc biệt là nền tảng giáo dục cần thiết cho tương lai – chỉ vì muốn chạy trốn khỏi nỗi đau mà không thật sự hiểu cách chữa lành nó.

Kết luận

Kafka bên bờ biển là một tác phẩm vừa hài hước, vừa sâu lắng, có lúc gây sốc, có lúc đau buồn, nhưng trên hết lại mang đến cảm giác chữa lành rất đặc biệt. Murakami khiến mình nhận ra: thay vì phức tạp hoá mọi thứ, đôi khi chỉ cần nhìn đời một cách đơn giản hơn, trân trọng cả những thứ từng làm mình đau lòng.

Ảnh: Google Image

Thay đổi là điều cần thiết, dù ta đã khó chấp nhận nó đến đâu. Khi ta còn biết đau, tức là ta còn đang sống – và có lẽ tinh thần mình mạnh mẽ hơn mình tưởng.

Càng sống, càng đau lòng, và càng trở nên trống rỗng thì mình càng có thêm chỗ cho những thứ đẹp đẽ hơn.