Hôm nay, sau khi đi cà phê với một người chị xinh đẹp, mình được chị khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm và những gì mình học được cho những người khác. Đây không chỉ là cách giúp mình học hạnh bố thí ba la mật trong Phật giáo, mà còn cho phép mình phản tự lại các kiến thức đó.

Mục đích của bài viết là chia sẻ cách mà mình hiểu về IELTS, mình rèn luyện hai kỹ năng writing và reading (đây là hai kỹ năng mình giỏi và thích nhất), những nguồn tài liệu mình đã sử dụng. Lúc đầu bước chân vào ôn thi IELTS mình cũng bị choáng ngợp với mớ tài liệu bao la trời biển trên internet, không biết cái nào dùng được và cái nào phù hợp với trình độ mới bắt đầu. Bởi vì mới bắt đầu mà bay vào luyện đề thì siêu cấp nản luôn, đọc 10 từ đã tra từ điển cả 7 từ trong đó. Mình cũng từng đi học trung tâm, ngoài trừ ở DOL với tư duy Linearthinking (theo mình là rất hữu ích trong reading), còn lại mình cảm thấy họ ép người học như ép cá muối, cuối cùng học viên cũng phải tự học, tự tiêu hóa mớ kiến thức đó là chính.

Sau quá trình học tập IELTS, mình có được những quan điểm như sau:

Học tiếng anh không cần có năng khiếu. Tiếng anh cũng giống những môn học khác ở trường như toán, hóa học, v.v. chỉ cần bạn đủ quyết tâm, cam kết đi đến cùng con đường này và thực hành hàng ngày, bạn sẽ tiến bộ. Năng khiếu chỉ giúp bạn đi nhanh hơn thôi, còn đi đến đích được hay không còn phụ thuộc vào những yếu tố khác.

Kỹ năng đọc và nghe sẽ là phần INPUT, còn kỹ năng viết và nói là phần OUTPUT. Theo Kiên Trần (trong cuốn sách Kien Tran's IELTS handbook) chia sẻ, trước khi viết một bài về khủng long, bạn phải đọc 10 bài về khủng long, nó sẽ giúp bạn có ideas, từ vựng và ngữ pháp, những nguyên liệu chính giúp bạn tạo ra thành phẩm. Ngoài ra, bạn sẽ học được cách người khác trình bày ý tưởng như thế nào, cách họ paraphase ra sao, làm phong phú cách bạn diễn đạt. Do đó, để viết hay hãy đọc thật nhiều và luyện tập thường xuyên.

Cần chia nhỏ mục tiêu thành nhiều cột mốc và giới hạn cho mỗi giai đoạn khoảng 6 tháng. Đây là khoảng thời gian vừa đủ, nếu kéo dài hơn sẽ dễ gây chán và tỷ lệ bỏ học cao. Tuy nhiên, bạn có thể tự điều chỉnh theo sức học, điều kiện, thời gian bạn cần tấm bằng sao cho phù hợp.

Viết luôn là kỹ năng khó nhằn dù là tiếng Việt hay tiếng Anh. Nguyên nhân đầu tiên là do ngôn ngữ là vỏ bọc của tư duy. Tư duy càng logic, viết càng mạch lạc và tất nhiên người đọc sẽ dễ dàng hiểu được ý mà bạn muốn truyền tải.

Ngoài ra, theo mình ngôn ngữ thứ hai chỉ có thể giỏi cùng lắm là ngang bằng với tiếng mẹ đẻ, ngoài trừ trường hợp người đó đi ra nước ngoài từ lúc nhỏ, hay được sinh ra trong gia đình đa văn hóa. Do đó, bên cạnh cải thiện kỹ năng viết tiếng Anh, thì cũng phải nâng cao trình độ tiếng Việt thông qua đọc sách.

Đối với IELST writing, đây là văn phong học thuật nên khi viết phải đưa ra quan điểm, luận điểm khách quan hết sức có thể, không thể dùng personal views làm luận điểm được. Tiếng anh là ngôn ngữ đề cao tính chính xác. Nó có nguồn gốc từ tiếng Latinh và bà con họ hàng gần với tiếng Đức. Có một fun fact như thế này, khi nhìn vào 1 cốc nước chỉ đầy ½, người bi quan sẽ nghĩ là cốc vơi đi ½, người lạc quan thì cho là nó đầy được ½, người Đức chỉ nhìn thấy cái cốc đó chứa bao nhiêu milliliter nước, nhìn như "nó đang là" không bỏ vào cảm xúc hay suy diễn của bản thân.

Mình khuyên thật, bạn nào có mục tiêu đạt được writing 6.5 thì nên nghiên cứu kỹ phần này. Hồi xưa, học ở trung tâm, mình thấy phần này nó chán dữ dằn lắm, nhưng sau này tự học thấy hữu ích, là kim chỉ nam cho việc mình tự học writing.

Coherence & Cohesion (Tính mạch lạc và tính gắn kết): bạn phải viết làm sao cho người đọc họ hiểu và dễ dàng theo dõi được ý mà bạn muốn truyền tải. Đây là tiêu chí cần ưu tiên hơn cả thể hiện vốn ngữ pháp và từ vựng. Đơn giản, bạn dùng rất nhiều cấu trúc phức tạp và từ ngữ xịn xò nhưng mà ý lung tung, không ăn khớp vào nhau, gây sự confusion thì sao giám khảo hiểu bạn muốn nói gì, sao mà cho điểm cao được.

Mình thường dùng hai loại từ điển để kiểm tra ý nghĩa và cách dùng từ. Oxford là từ điển mình yêu thích và dùng đầu tiên, bởi vì nó sẽ chỉ ra từ đó formal hay casual. Thông thường, sau từ vựng, Oxford sẽ ghi bên dưới là (A2, B1, B2, C1 hay C2), những con chữ này thể hiện mức độ formal của từ.

Ví dụ, negative (adj) chỉ ở mức A1 đồng nghĩa là từ này rất phổ thông, thường được dùng trong văn nói hằng ngày và không nên lập lại quá nhiều lần trong văn viết, nên mình sẽ thay nó bằng những từ khác như adverse (C1) hay detrimental (formal).

Học từ thì cần học WORD PATTERN của nó (công thức đi theo sau 1 từ). Ví dụ: mình tra từ exert (v) thì bên dưới từ điển hiện ra exert something, mình sẽ hiểu để dùng exert (v) thì sau nó phải có danh từ, cụm danh từ. Tiếp đến thì mình sẽ kiểm tra COLLOCATION (Cách các từ vựng khác nhau được kết hợp với nhau) bằng từ điển Longman, ví dụ: decision (n) thường sẽ viết take/make a decision, hồi xưa tui còn ghi là do decision nữa, haizzz.

Grammatical range & accuracy: tiêu chí này đánh giá sự đa dạng của các ngữ pháp người viết sử dụng và mức độ chính xác của chúng. Thật sự, mình chỉ học ngữ pháp đơn gian thôi, đồng hành cùng là cuốn sách Mai Lan Hương và ChatGPT.

Kinh nghiệm từ mình trong 4 tiêu chí trên mình ưu tiên Task achievement và Coherence & Cohesion, đây sẽ là hai mục dễ cải thiện nhất, còn Lexical Resource và Grammatical range & accuracy cần nhiều thời gian và nổ lực.

Lúc đầu, mình sử dụng biện pháp dịch Anh - Việt và ngược lại. Mục đích của cách này là mình thu thập được câu trúc câu, ngữ pháp và cả từ vựng về những chủ đề trong IELTS. Ở giai đoạn này, mình sử dụng đọc cuốn “Tự học IELTS writing task 2” phiên bản 2021của thầy Ngọc Bách. Trong đó, có khá nhiều đề, mỗi bài thì thầy sẽ viết cả tiếng việt và tiếng anh. Mình sẽ tự dịch bằng khả năng của bản thân từ phiên bản tiếng Việt ra tiếng Anh, sao đó so sánh với bài tiếng Anh của thầy để học cách diễn đạt hay hơn.

Hiện tại mình đang đọc cuốn “IELTS Writing Navigator” của Trương Hải Hà. Mình thấy cô viết rất chi tiết, chỉ lỗi mà người Việt thường phạm phải và chỉ cách khắc phục nó. Đọc cuốn này mình cũng mở mang nhiều thứ.

Để viết hay thì phải đọc nhiều. Đối với, những vấn đề liên quan đến xã hội và môi trường thì mình đọc Report từ tổ chức uy tính như UNEP và UNICEF; đọc báo trên Vietcetera để có thêm thông tin về culture, fashion, v.v.; và từ những bài Reading trong cuốn Cam:

Tóm lại, ở kỹ năng writing thì phải tập luyện nhiều để biến những cái của người khác thành của mình. Practice makes perfect! Chúc bạn thành công trong hành trình học tiếng anh phía trước!!!