Retelling book (sách kể lại) gần đây đã trở thành xu hướng mới trong ngành xuất bản thế giới. Việc “đứng trên vai người khổng lồ” giúp tác giả tận dụng được giá trị, tầm vóc, độ phổ biến sẵn có của tác phẩm gốc. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra cho tác giả một thử thách quá lớn. Rất ít cơ hội thành công vì độc giả đã bị ấn tượng quá sâu sắc với tác phẩm gốc. Việc viết lại từ tác phẩm kinh điển của Mark Twain – “Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn” lại càng khó hơn nữa. Bởi Mark Twain, người vốn đã được mệnh danh là “cha đẻ của nền văn học Mỹ", và bản thân tác phẩm “Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn” cũng được xem là cuốn sách "bắt đầu toàn bộ nền văn học Mỹ hiện đại”, một tác phẩm đã lừng danh toàn thế giới. Percival Everett đã tự đặt mình trước thử thách quá lớn, cần quá nhiều sự can đảm và tài năng. Nhưng đó là một sự mạo hiểm đáng để thử.

Bỏ qua những ấn tượng đã có về tác phẩm gốc. Cả những ai chưa đọc tác phẩm gốc, hãy tạm gác nó lại. Tôi tin rằng không cần phải so sánh, cũng  không nhất thiết phải đọc cuốn sách trước mới đọc cuốn sách sau. Hãy thưởng thức “James” vì chính nó. Bởi “James” thực sự là một cuốn sách đáng để đọc.

Người nô lệ da đen bỏ trốn, hay người nô lệ da đen thông minh, lanh lợi, có cá tính và khát vọng tự do,.. đều không phải là đề tài mới mẻ. Nhưng một người nô lệ da đen đóng hai vai: một ngu dốt, mê tín, dễ bị lừa, nhưng chăm chỉ, thật thà tốt bụng. Và một người khác cũng là anh ấy, lại thông minh, biết đọc, biết viết, biết nói bằng ngôn ngữ văn minh của người da trắng. Hơn thế, còn có thể đọc và hiểu sách của những nhà triết học khai sáng, biết sử dụng chiến thuật “ẩn thân” để được an toàn hành động thì quả thực khiến người đọc thích thú và tò mò.

Một cuộc chạy trốn nghẹt thở, giành giật với hoàn cảnh để sinh tồn. Hiểm nguy của rừng, đầm lầy, của những thử thách mà dòng Mississippi huyền thoại dành cho… chẳng là gì so với sự dối trá, độc ác của những ông chủ da trắng. Người nô lệ bị bán qua bán lại, bị bắt lao động tới kiệt sức, bị đánh t.ớ.i ch.ế.t, treo cổ, h.a.m h.i.e.p…

Thân phận và quyền của người nô lệ da đen lúc bấy giờ rẻ mạt và bị đối xử bất công tới mức James phải chạy trốn vào ban đêm. Một người da đen chèo chiếc bè trên sông một mình sẽ là điều không bình thường, chắc chắn chỉ có thể là đang chạy trốn. Thậm chí có tiền cũng không thể và không dám mua bán gì. Vì một người da đen mà có tiền trong người chắc chắn chỉ có thể là tiền ăn cắp. Nhưng nếu hắn ta đi cùng một người da trắng, dù là đứa trẻ da trắng thì hắn sẽ được an toàn. Ta cũng sẽ gặp thuật ngữ black face (đội lốt da đen), giống như yellowface (đội lốt da vàng). Người da đen giả làm người da trắng để đóng giả là người da đen.

Có tình bạn chân thành. Có tình yêu thương vô bờ bến mà cha con vợ chồng dành cho nhau. Có cả sự cảm thông, sẻ chia và sẵn lòng trợ giúp của những người xa lạ. Có những khoảnh khắc đẹp và đậm chất sử thi của dòng Mississippi.

Thông điệp xuyên suốt tác phẩm chính là khát vọng tự do, ý thức về bản sắc, bản ngã và quyền con người. Chính khát khao đó đã cho James nhiều động lực, ý chí và sức chịu đựng, sự kiên cường để đi tới cùng con đường mà anh đã chọn.

Tên anh là James

Anh đã có được một cây bút chì (đổi bằng một mạng người) để tự viết nên câu chuyện cuộc đời của mình.

Anh phải viết, và câu chuyện của anh phải được lắng nghe.
Percival Everett đã vượt qua mạo hiểm, liều lĩnh để tiếng nói của James được cất lên.

Uyên Minh