JOKER CỦA TỪNG DIỄN VIÊN THỂ HIỆN THEO HÌNH MẪU THẾ NÀO?

Chắc mọi người không ngạc nhiên với điều này: Tôi là một comics fan, và tôi cực kỳ thích The Joker.

 Và theo như những trải nghiệm cá nhân thì tôi nhận thấy rằng Joker, một trong những ác nhân vĩ đại nhất của comic và cả phim ảnh luôn là một đề tài khiến cho mọi người luôn luôn say mê tìm hiểu. Đã có rất nhiều diễn viên đã đóng vai Joker, cả trên màn ảnh lẫn những phiên bản phim hoạt hình, nhưng hôm nay có lẽ chúng ta chỉ nên bàn về điện ảnh thôi. Bạn có thật sự biết bọn họ được thể hiện dựa theo nguyên mẫu hay ý tưởng như thế nào để mà "hành xử" như vậy trong vai diễn không?

Trước mắt, về mặt thể hiện nhân vật, có những người nổi tiếng với vai Joker như sau: Cesar Romero của Batman 1966, Jack Nicholson của Batman 1989, Heath Ledger của The Dark Knight năm 2008, và Jared Leto của Suicide Squad năm 2016. 

Trước hết về Joker của Cesar Romero: Batman 1966 là một bộ phim hài, thế nên nói không ngoa rằng Cesar Romero đã thể hiện một Joker điên theo kiểu hài hước là chính, hay phũ hơn là một “tên hề vô hại”. Tất cả những điều này là do điều luật được gọi là Comics Code Authority được đưa ra vào năm 1954 khiến cho comic ở giai đoạn 1954 đến sau năm 1971- hay còn gọi là Silver Age đều rất là… thân thiện với trẻ em lẫn kỳ quặc, và trong comic Joker cũng chỉ phá phách cười ha hả là thế thôi. Tuy nhiên, Romero đã mang một chất rất cổ điển của Joker mà khá nhiều người sau này, kể cả comic vẫn phải làm theo: lên một kế hoạch, thành công 70%, cười sảng khoái rồi bị Batman bật lại mà vẫn không quá giận dữ, chỉ cười mà thôi.

 *Fun fact: Bạn có biết rằng Romero không muốn cạo ria mép của mình nên sơn luôn cả râu của mình màu trắng khi đóng Joker không?* (Cá luôn nhiều người sẽ nhìn lại tấm hình để kiểm tra)

 Và tiếp đến là phiên bản live action mà theo tôi là sát với nguyên tác nhất, đó là Joker của Jack Nicholson. Batman 1989 là một tuyệt phẩm mặc cho nó không hoàn hảo, vì nó đã tái định hình lại thế giới DC comics nói chung và Batman nói riêng. Batman do Michael Keaton đóng khá là tuyệt vời, và Joker của Jack Nicholson lại càng tuyệt hơn. Tuy có chút thay đổi về thân thế, nhưng những điều như bị ngã xuống hồ hoá chất và trở nên trắng bệch và có chút “chạm” ở thần kinh đều rất giống với những gì mà origin trong The Killing Joke của Alan Moore đưa ra. 

Đó là về mặt ý tưởng, còn về mặt diễn xuất thì Jack Nicholson diễn đúng chất một tên sát nhân bệnh hoạn giết người, sử dụng những món "đồ chơi" trông vô hại nhưng cực kỳ tai hại, phá huỷ hay khủng bố chỉ để mua vui cho bản thân và muốn nắm lấy quyền lực tuyệt đối tại Gotham của Joker thời kỳ Bronze Age và thời kỳ đầu của Dark Age trong thế giới comic- Thời kỳ mà comic đã rũ bỏ những điều luật khiến họ không thể đưa ra những sự đả phá lẫn châm biếm xã hội và mang lại những điều sâu sắc sau 2 thập kỷ bị “tàn phá”. Thậm chí, chính Batman 1989 đã đưa ra một khái niệm mà phiên bản sau tôi sẽ nói rõ hơn: Đó là Batman và Joker chỉ là 2 mặt của một đồng tiền, họ tạo ra nhau và đối đầu nhau. 

Phiên bản Joker của Heath Ledger đã đi vào huyền thoại, thậm chí huyền thoại đến mức bị "tôn thờ" và trích dẫn một cách khá là ngây thơ lẫn ngu ngốc của những người, nói sao nhỉ, quá khích. Đây là một Joker rất lạ, rất khác mà chúng ta phải nên bàn về mặt ý tưởng của Nolan thì nhiều hơn và dựa trên nguyên tác nào, mặc dù tôi cũng có thể thấy cái ý niệm "One Bad Day" trong The Killing Joke và tính cách của Lonnie Machin a.k.a Anarky- một villain chuyên chỉ trích chính phủ và làm mọi thứ đánh sập cả hệ thống tư pháp của Gotham, kêu gọi tất cả theo mình làm "cách mạng" chính là nguồn cảm hứng cho Nolan Joker.

Tôi có nói ở trên là Batman và Joker có sự gắn kết với nhau và “cần nhau” thế nào, như trong phim có đoạn Joker bảo Batman: "You complete me" rất là Jerry Maguire (đùa thôi). Tôi cũng đã từng phân tích về Joker này kỹ hơn ở hai bài viết khác về Joker và review Batman của Nolan... Tuy nhiên tôi không ngại lặp lại:

 Các bạn biết về quy luật cân bằng rồi đó, điều đó đúng với cả công lý và tội phạm… Nói thế để thấy cứ mỗi 1 tên tội phạm bị Batman đập sấp mặt thì cái "cán cân" sẽ bị nghiêng, và khi nó tích tụ vừa đủ cho 1 đối trọng để cân bằng mọi thứ thì kẻ thù số một như Joker xuất hiện là 1 lẽ tự nhiên phải có mà thôi. 

"Theo lời của triết gia Jean Baudrillard: "Sự phóng thích ảnh hưởng đến cả thiện lẫn ác. Sự phóng thích của đạo đức sẽ dẫn đến tội phạm. Sự phóng thích của pháp luật sẽ dĩ nhiên dẫn đến sự phóng thích của hành vi tội phạm"- hay nói vắn tắt  Batman là đại diện của công lý thì chắc chắn sẽ có đại diện của sự ngoài vòng pháp luật và ở đây đó là Joker. Cái “ác” của Joker Nolan nó không phải là ác, cuộc chiến của hắn và Batman không chỉ ở khái niệm thiện và ác. Joker của Nolan là một kẻ không tin vào cái thiện, hắn cực đoan đến mức muốn hủy diệt những cái "chân lý" hay những "biểu tượng" của cái thiện do hắn nhìn thấy được sự "giả dối" trong cách hành xử của những người lương thiện, vì hắn biết rằng cái ranh giới để người ta trở nên vị kỷ và nổi loạn là rất mỏng- chúng ta chỉ cách hắn "một ngày tồi tệ" (Theo The Killing Joke) mà thôi, và hắn muốn tàn phá hết tất cả những thứ đó để chứng minh rằng cái thiện rồi cũng sẽ sụp đổ."

 Và hãy thử tưởng tượng, một xã hội không còn “chân thiện lý” sẽ đáng sợ như thế nào, mọi thứ sẽ vô cùng hỗn loạn, và Joker của Nolan đại diện cho sự hỗn loạn ấy. Cần gì chân thiện lý nhỉ, "Why so serious?"- chắc Joker của Heath Ledger sẽ bảo thế.

Và cuối cùng là phiên bản gây tranh cãi nhất, phiên bản mới đây của Jared Leto trong Suicide Squad. Có một điều hơi ngớ ngẩn, đó là thời lượng xuất hiện của Joker chỉ có… 8 phút tính luôn bản uncut, và người ta bắt đầu so sánh với Heath Ledger. Và đúng là dù có người bảo rằng Joker này quá soái ca trong vụ tình cảm với Harley là hơi sai nguyên tác, tôi cũng thừa nhận vụ đó (dù nó cũng không hoàn toàn tuyệt đối), nhưng những đoạn Joker đe doạ kẻ khác làm cực kỳ… lố lăng bị chỉ trích thì rất ít người, tôi cũng ngạc nhiên là rất ít người không hề biết Jared Leto đã thể hiện khá tốt một phiên bản Joker trong The Joker của tác giả Brian Azzarello.

Note: Lee Bermejo tạo ra hình ảnh Joker tóc dài rạch mặt này trước cả khi có The Dark Knight nên đừng ai hiểu lầm ông theo "đạo MTP" nhé. Và tôi cũng đồng ý tạo hình của Joker Leto thì giống với Batman Endgame ở tóc và không có Joker nào xăm đầy mình đeo "niềng răng" nhưng quan trọng là cái ý tưởng kìa.

 Trong The Joker, Joker là một tên trùm gangster myốn lấy lại quyền lực  ở Gotham sau một thời gian bị cầm tù ở Arkham Asylum, hắn cũng luôn có những nét mặt rất over the top, những câu bông đùa đáng sợ, những hành động khó hiểu và bạn không biết hắn sẽ muốn giết bạn bất cứ lúc nào. Heck, Joker lột da sống đàn em của hắn vì dám để cục cưng Harley của mình làm gái nhảy- khá giống cảnh Jared Leto cho một tay gangster ăn kẹo đồng vì dám địa cô em Harley nóng bỏng sau khi “nhường” Harley cho hắn; thậm chí còn hiếp cả vợ đàn em Johnny ngay trước mặt hắn ta vì dám phản bội Joker... Thậm chí, việc Jared Leto xếp dao, súng ống (và quần áo con nít?) nằm cười bạn mà bạn cho là lố bịch thì nó từa tựa việc Joker của Brian Azzarello vui vui tự nhét súng vào miệng mình chơi cò quay nga rồi cười sau khi giết cả một nhà hàng đầy mafia theo phong cách khá "Godfather".

Một phiên bản rất “du đãng” của Joker mà Jared Leto đã thể hiện khá tốt chỉ với vài phút xuất hiện, cho thấy rằng anh ta rất có tiềm năng cho tương lai, và tốt hơn là DCEU biết nên làm gì để nhấn mạnh Joker và Batman thêm một lần nữa.

Nếu bạn muốn hỏi tôi về Jerome/Joker của series Gotham do Cameron Monaghan thì thật sự là tôi không thể hoàn toàn cho bạn câu trả lời, thế nhưng qua một số hình ảnh thì tôi có thể thấy sự tương đồng với Joker trong The Dark Knight Returns, The Killing Joke và Death of a family.

 

Các phiên bản của Joker đều khác nhau, mỗi bản đều có thế mạnh và thế yếu. Thế nên theo như lời của Joker vĩ đại nhất trong lòng tôi, Mark Hamill, thay vì so sánh, chúng ta hãy đón nhận, thậm chí nghiên cứu nguyên nhân nguồn gốc cho cách diễn đó cặn kẽ và thẩm thấu những điều đó, vì đó là tâm huyết của tất cả những diễn viên muốn tạo ra điều tốt nhất dành cho khán giả.