IELTS không phải tiếng Anh

Trong khoảng hai năm trở lại đây, mình nhận được khá nhiều tin nhắn từ các anh chị phụ huynh với mong muốn tìm lớp học luyện thi IELTS phù hợp cho con/em mình, và bất ngờ hơn cả là gần một nửa các tin nhắn đó đến từ các phụ huynh có con/em đang là học sinh cấp hai (lớp 6-9). Điều này cho thấy thí sinh dự thi IELTS ngày càng trẻ hoá ở Việt Nam.

Việc đầu tiên mình làm mỗi khi nhận một tin nhắn như vậy là trao đổi kỹ hơn với phụ huynh để tìm hiểu lý do tại sao muốn cho con/em học IELTS. Trong khi một số ít phụ huynh bày tỏ nguyện vọng muốn cho con/em đi du học trong tương lai gần (khoảng 1-2 năm trở lại) thì một số đông khác muốn con/em thi IELTS chỉ vì con của các phụ huynh khác cũng đã thi, còn thật sự thi IELTS để làm gì ngoài việc nhận tấm bằng với một con điểm thì họ không biết. Một số phụ huynh trong nhóm thứ hai mà mình vừa đề cập cũng thường hay lý do là muốn biết con/em mình đang ở đâu trên thang điểm 9 của IELTS như một cách để kiểm tra năng lực tiếng Anh hiện tại. Theo mình, đây chỉ là một lý do để bao biện cho mục đích muốn khoe thành tích của con/em vì bản thân họ cũng đang chịu áp lực từ các phụ huynh khác.

Sau khi tìm hiểu nhu cầu học tập và cảm thấy nhu cầu ấy không chính đáng thì mình luôn cố gắng giải thích cho phụ huynh hiểu: [1] Bài thi IELTS là bài thi gì? / [2] Bài thi IELTS kiểm tra năng lực ngôn ngữ thế nào? / [3] Khi nào thì cần thi IELTS? / [4] Thời gian hiệu lực của bằng IELTS là bao lâu? / [5] Những áp lực mà các con phải trải qua khi luyện thi IELTS? / [6] Chi phí để luyện thi & thi IELTS? / [7] Có cách đánh giá năng lực ngôn ngữ khác ngoài IELTS không? / [8] Có cách nào để khoe con tôi giỏi tiếng Anh mà không cần thi IELTS không?

Thông tường, các phụ huynh mong muốn con/em mình thi IELTS không vì một lý do cụ thể nào sau khi được giải thích cặn kẽ các thông tin trên đều từ bỏ ý định ban đầu và họ cũng chia sẻ rằng không ai nói với họ những điều này trước đó. Tuy nhiên, cũng có một số không ít vẫn muốn cho con/em mình học sau khi đã được tư vấn kỹ, và nếu mình không nhận thì họ tìm giáo viên khác. Thì đành vậy thôi chứ biết làm sao được.

Tại sao mình lại nói IELTS không phải tiếng Anh?

Vì IELTS là một BÀI THI được tạo ra để đánh giá năng lực tiếng Anh - tức có nghĩa bài thi này sẽ nói cho bạn biết tiếng Anh của bạn đang ở mức nào, chứ bản thân nó không phải là tiếng Anh. Vậy nên, học IELTS thực chất là học kỹ năng làm bài bao gồm việc làm quen với các dạng câu hỏi và các cách trả lời câu hỏi để đáp ứng đúng các tiêu chí chấm điểm của bài thi. Việc học IELTS, đặc biệt là các khoá ngắn hạn, rất hiếm khi có thể giúp bạn cải thiện được năng lực ngôn ngữ thực sự thậm chí ngay cả khi điểm của bạn có tăng sau khoá học. Hiểu đơn giản thì là thế này: năng lực tiếng Anh của bạn mà tăng thì khả năng cao là điểm thi IELTS cũng sẽ tăng, nhưng điểm thi IELTS của bạn tăng thì chưa chắc tiếng Anh của bạn đã thật sự tốt hơn trước đó vì không có bài thi nào phản ánh chính xác 100% năng lực của người học và IELTS cũng không ngoại lệ. Có không ít các trường hợp đạt điểm IELTS 6.0 (tương đương B2 khung tham chiếu CEFR) nhưng không hề thể hiện được các nhóm năng lực ở mức này.

Vậy, thay vì cho con/em mình theo học các lớp IELTS mà không có mục đích rõ ràng thì phụ huynh nên cho bé học các lớp tiếng Anh thông thường tập trung vào việc phát triển khả năng ngôn ngữ và giúp hình thành tình yêu đối với tiếng Anh để việc học sau đó có thể được kèo dài. Sau này, khi cần chứng chỉ IELTS, thì các con chỉ cần tham gia các khoá ngắn hạn 1-2 tháng để làm quen với cấu trúc đề thi và cách làm bài là có thể thi được. Mình đã thấy nhiều bé vẫn đạt điểm IELTS rất cao mà không cần luyện thi IELTS trước đó, và ngược lại cũng có nhiều bạn dành hẳn 1-2 năm học IELTS nhưng điểm vẫn kém.

Tóm lại, bản thân IELTS là một bài thi tốt, có thể nói là tốt nhất trong các bài thi chuẩn hoá đang có mặt trên thị trường hiện tại, nhưng việc không hiểu đúng bản chất của bài thi đã làm méo mó tư duy của cả một bộ phận người dạy, người học và tất cả các bên có liên quan khác bao gồm phụ huynh. Theo như mình quan sát, cơn sốt IELTS này sẽ vẫn còn tiếp diễn khá lâu nữa - chỉ mong người dạy trung thực và người học sáng suốt.