“Hoang mang? Đừng sợ!”

Một chiều hè năm 2020, tôi có buổi call ngắn với một bạn sinh viên ngành Kinh tế hỏi về các vấn đề của bạn trong việc học tập và định hướng công việc. Giai đoạn đó, chúng tôi bắt đầu làm cuốn “Người trong muôn nghề: Ngành Kinh tế có gì?”.

Khi ấy, bạn 19 tuổi, rất chịu khó học, chịu khó đi làm thêm, rồi tham gia các CLB, ielts cũng 7.0 hay 7.5 gì đó. Cả buổi call không có gì đặc biệt, cho đến lúc cuối, bạn nói: “Em có thể hỏi anh 1 câu được không?”. Tất nhiên, tôi đồng ý.

Bạn còn nói gì đó nữa mà tôi không nhớ, chỉ nhớ là toàn những vấn đề về “đi tìm bản thân”, “đi tìm lẽ sống”,... Tôi nghe mà hoảng luôn =))

Sau này, khi gặp gỡ và trò chuyện với lớp trẻ nhiều hơn, tôi nhận ra dù các bạn rất giỏi và đi trước lứa tuổi của mình ngày xưa khá nhiều, nhưng các bạn luôn bị áp lực phải thành công sớm, phải khẳng định bản thân nhanh chóng. Mỗi ngày, các bạn gặp đủ thứ triết lý rao giảng trên internet. Chỗ thì: “Tuổi trẻ phải cày cuốc kiếm tiền”, “Tuổi 20 nhất định phải làm 10 điều sau”, “Tuổi 30 phải đạt được 10 thứ này”,... Chỗ thì: “Ta chỉ sống một lần nên hãy sống vì bản thân”, “Tiền bạc không thể đem lại hạnh phúc”, “Tuổi trẻ là tuổi tận hưởng và vui thú”,... Tôi nghĩ, chỉ riêng việc suy nghĩ và đấu tranh giữa những luồng tư tưởng đầy trái ngược đó cũng đủ khiến các bạn mệt mỏi rồi suy đét.

Gần 4 năm xây “Người trong muôn nghề”, tôi được nghe và chứng kiến những câu chuyện thế này:

- Có người tìm ra đam mê của mình từ rất nhỏ, rồi đi học trái sở thích, rồi đi làm trái nghề, rồi nghỉ việc để quay lại giấc mơ thuở nhỏ, rồi hạnh phúc.

- Có người nghĩ rằng đã tìm ra đam mê từ rất nhỏ, rồi đi học đi làm đúng sở thích, nhưng sau một thời gian lại thấy bản thân chẳng mê thứ này như từng nghĩ, rồi nghỉ và đi làm một thứ hoàn toàn khác, rồi vui vẻ.

- Có người từ nhỏ đến lớn chẳng biết mình đam mê thứ gì cả, đi học theo định hướng của gia đình, đi làm theo nhu cầu của thị trường, rồi vẫn sống tốt với thu nhập và mãn nguyện với cuộc sống.

- Có người thành công vô cùng trong công việc, và khẳng định sẽ theo đuổi nó đến cuối cuộc đời bằng tất cả niềm hào hứng, vui thích.

- Có người vô cùng thành công trong công việc, và nói chẳng biết có tiếp tục công việc này trong tương lai hay không, đang kiếm được thì cứ làm thôi.

- Có người thành công ở tuổi hơn 20, có người thành công ở tuổi hơn 50.

Rồi còn nhiều lắm những mảnh đời khác nữa: Có người vì chị gái mắc bệnh ung thư mà quyết định làm tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ bệnh nhân ung thư; Có người làm tư vấn cho một ngân hàng quốc tế rồi chuyển sang bán hàng online; Có người làm Nhà nước, theo phân công vào ngành ngoại giao vì lúc ấy chẳng được lựa chọn, vừa đi làm vừa đi học bổ túc nghiệp vụ; sau này, người ấy trở thành Giám đốc Học viện Ngoại giao, Trưởng ban Nghiên cứu Lịch sử Ngoại giao, Đại sứ Việt Nam tại Ba Lan, Ucraina và Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Vladivostok, Liên bang Nga; Có người mê cái đẹp nên làm homestay, lại có người mê cái đẹp nhưng làm thời trang, làm sáng tạo hình ảnh; Có người kiếm đủ tiền rồi bỏ phố về rừng, người dân trên đó hỏi: “Cái thằng Hà Nội này lên đây làm gì mà suốt ngày thấy trèo cây, quét lá?”; Có người trăn trở làm sao thúc đẩy doanh nghiệp của mình; Có người băn khoăn làm sao dành thêm thời gian cho bé con ở nhà; Có người tốt nghiệp tại những trường đại học top đầu thế giới; Có người bị 3 trường cấp ba đuổi học,...

Vậy bạn đang là ai và sẽ trở thành ai trong những câu chuyện trên? Làm sao bạn giải đáp được nếu không tiếp tục trải nghiệm và khám phá? Trải nghiệm và khám phá sẽ tiêu tốn của bạn thứ gì? Chắc chắn là thời gian!

“Mọi thứ tốt đẹp đều cần có thời gian”, tôi nghĩ, từ khi hiểu cho đến khi thật sự chấp nhận được 9 chữ ngắn ngủn ấy là cả một hành trình dài chồng chất lo sợ và hoang mang.

Tự thân từ “hoang mang” đã khiến mọi người, đặc biệt là những người trẻ, cảm thấy không thoải mái, cho dù tôi có dùng nó giản dị đến thế nào đi chăng nữa. Viết nhiều lại thành viết dại, nên tạm thay lời kết, tôi trích lại một đoạn viết của một tác giả trong cuốn “Người trong muôn nghề: Ngành Xã hội & Nhân văn có gì?”:

Ngoài ra, tủ sách nhà Nhện đang có chương trình xả kho cực lớn, đặc biệt dành cho các đầu sách thuộc series Người Trong Muôn Nghề kể trên. Spiderum gửi bạn thông tin của chương trình để tha hồ rinh sách về nhà nhé