Họ bảo tôi thương mình trước thương người - #1 Series Tôi đi tìm cầu vồng (TDTCV)

Bạn có thích có một người bạn giàu tình cảm, thích quan tâm bạn không? Subin nghĩ ai cũng thích được người khác quan tâm, chú ý đến. Trong thế giới của bạn và Subin thường xuất hiện ít nhất một người có tính cách ân cần, thích quan tâm người khác.

Tuy nhiên, họ là tuýp người giàu tình cảm, nhiều suy nghĩ và mong muốn cảm nhận tình yêu thương từ người khác. Trong tầng suy nghĩ sâu thẳm, họ khao khát nhận được tình cảm như cách họ cho đi. Nhưng cuộc sống không dễ dàng đáp ứng khao khát đó, điều này khiến họ chìm đắm trong bể suy nghĩ “Vì sao không ai yêu mình như cách mình yêu họ”, “Vì sao tôi luôn nhớ đến sinh nhật của mọi người mà không ai nhớ sinh nhật tôi?, “Tại sao tôi không thể rủ ai cùng đi cà phê?”… Nếu bạn từng trải qua giai đoạn này, đừng cảm thấy cô độc vì Subin cũng từng như vậy. Khi mình bày tỏ những câu hỏi đó, mình thường nhận lời khuyên rằng: Hãy học cách yêu bản thân trước khi quan tâm người khác.

Khi Subin nghe lời khuyên đó nhiều lần, mình đã cảm thấy vấn đề này quan trọng. Subin nhận ra hành động và suy nghĩ của mình thường không thống nhất. Lấy ví dụ, hành động của mình khiến người xung quanh nghĩ rằng sự quan tâm của mình là hiển nhiên. Mình cũng không thẳng thắn đòi hỏi vì mình nghĩ điều này thật ‘kỳ cục’. Chính vì thế, không phải ai cũng biết mình có mong muốn và nhu cầu nhận lại sự yêu thương. Một ví dụ khác, khi mình tặng ai đó một món quà, tại khoảng khắc tặng quà, bản thân mình không nảy sinh suy nghĩ muốn nhận lại món quà tương tự. Những đến một dịp quan trọng, mình lại chờ đợi được nhận quà mặc dù mình không nói ra với ai.

Điều gì đang xảy ra với mình? Trước khi Subin nhận ra suy nghĩ và hành động không thống nhất, mình bị mai một về niềm tin và dần khép mình. Những mong đợi không được đáp ứng đã châm lửa cho sự ích kỷ. Đã có khoảnh khắc, Subin đánh mất tính cách tốt đẹp, sự quan tâm người khác, vì bản thân không được nhận lại. Thật may mắn, mình chọn cách thỏa hiệp, tìm cách hiểu bản thân và tìm ra vấn đề.

Subin biết rằng bạn sẽ khó yêu thương bản thân trước khi yêu người khác. Điều này nghe có vẻ vị kỷ và không cao thượng. Hãy thả lỏng và tưởng tượng trong tay của bạn là một hộp socola. Nếu hộp socola này được lấp đầy, bạn mới có thể cho người khác. Thậm chí, bạn phải thuyết phục rằng bản thân rất vui khi đã cho hết socola mà không chừa cho chính mình. Học cách yêu thương chính mình là việc bạn nếm thử một viên socola, cảm nhận vị ngon của nó và chân thành muốn sản sẻ cho người khác.

Trân trọng chính mình là bước đầu tiên để bạn học cách yêu thương bản thân. Nói cách khác, bạn hiểu giá trị bản thân và không hùa theo suy nghĩ của người khác. Nếu bạn không thích những buổi tiệc tùng nhưng bạn vẫn đến một quán bar có nhạc xập xình vì bạn của bạn thích như vậy. Bạn thỏa hiện với chính mình để chiều theo ý người khác vài lần nhưng cảm xúc khó chịu dần xuất hiện. Kết quả, những trải nghiệm tồi tệ sẽ ám ảnh bạn khi ai đó nhắc đến bar hay tiệc tùng.

Ngay lúc này, việc thẳng thắn bày tỏ là điều cần thiết. Trên thực tế, một người sống duy tâm, nghĩa là sống giàu tình cảm, khó từ chối người khác. Tuy nhiên, việc bạn nói ra suy nghĩ của mình cũng là cách bạn cho phép đối phương hiểu hơn về bạn. Lấy ví dụ, bạn nói rằng những nơi nhộn nhịp không phù hợp với bạn và bạn đã thử nhưng không thể hòa nhập. Thay vào đó, bạn ngỏ ý cùng họ nghe nhạc, đọc sách, đi du lịch.

Nếu đối phương khó chịu, bạn có thể cảm thấy tội lỗi nhưng việc nuông chiều theo sở thích của người khác sẽ khiến những trải nghiệm trong tương lai trở nên tồi tệ hơn. Ngược lại, một người bạn thật sự sẽ chọn cách tôn trọng sở thích của bạn. Hành động này cũng đồng nghĩa họ tôn trọng vị trí của bạn trong lòng họ.

Ngoài ra, tôn trọng bản thân còn là các hành động khác như mua những gì bạn thích, làm những điều bạn muốn và cho phép bản thân ‘nói không’ với điều không phù hợp. Dĩ nhiên, những lời từ chối nên khéo léo để bạn và đối phương không cảm thấy khó chịu.

Tiêu chí chọn lựa bạn bè là tiền đề cho mạng lưới kết nối xã hội của bạn trong tương lai. Các tiêu chí này có thể được chọn lọc từ tính cách, sở thích, thói quen hay môi trường làm việc. Nếu bạn thích đi du lịch, bạn nhìn xung quanh và nhận ra nhóm bạn bè lâu năm cũng là những người thích đi du lịch. Nếu bạn là người sống tình cảm, bạn cảm thấy đồng cảm và chú ý đến những người thích quan tâm người khác. Nếu bạn thích đọc sách, người bạn nghĩ đến khi đi hội sách là người thích đọc sách.

Bạn là trung bình cộng của năm gần nhất với bạn. Câu nói này có điểm phù hợp vì Subin tin rằng bạn bè thân thiết của bạn có một vài đặc điểm tương đồng với bạn.

Dĩ nhiên, một vài người bạn là mối quan hệ bù trừ, nghĩ là họ hướng ngoại trong khi bạn hướng nội hoặc họ thích tiệc tùng trong khi bạn thích đọc sách. Vậy điều gì khiến cả hai gắn kết với nhau? Một mối quan hệ lâu dài thường có ít nhất một điểm chung, cùng có ý thức bồi đắp tình cảm, tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau. Mặc dù, tuýp người này có rất ít điểm chung với bạn nhưng họ trân trọng và thấu hiểu bạn.

Trong lý thuyết vòng tròn quan tâm, Stephen Covey lý giải rằng cuộc sống của một người bình thường có thể biểu diễn dưới dạng 3 hình tròn lồng ghép, bao gồm vòng tròn kiểm soát, vòng tròn ảnh hưởng và vòng tròn quan tâm. Hiểu đơn giản, bạn có thể tác động đến những hành động nằm trong vòng tròn kiểm soát và vòng tròn ảnh hưởng. Tuy nhiên, chúng ta thường bận tâm đến những sự việc trong vòng tròn quan tâm.

Áp dụng lý thuyết vòng tròn quan tâm vào mối quan hệ, bạn kiểm soát hành vi quan tâm người khác nhưng bạn không thể kiểm soát việc người đó thể hiện hành động quan tâm bạn. Bạn chủ động lo lắng cho người khác nhưng bận tâm về suy nghĩ của người khác dành cho bạn. Nói cách khác, hành động của người khác nằm ngoài tầm ảnh hưởng, kiểm soát của bạn nhưng chúng khiến bạn bận tâm, khao khát, mưu cầu.

Vậy làm sao để không bận tâm đến những việc nằm ngoài tầm kiểm soát? Theo kinh nghiệm của Subin, bạn hãy đặt sự chú ý vào những điều có thể ảnh hưởng và điều hướng sự mong đợi ngắn hạn trong tầm ảnh hưởng.

Lấy ví dụ, Subin có sở thích mua quà tặng sinh nhật bạn bè. Đối với mỗi món quà, mình đặt nhiều tâm tư, món quà phải phù hợp với sở thích, thói quen sinh hoạt của người nhận. Để tránh tâm lý mong chờ nhận lại, Subin điều hướng suy nghĩ muốn nhận món quà tương đương thành việc đón nhận trải nghiệm nhìn thấy người khác vui vẻ với món quà của mình. Bởi vì, mình hiểu mọi người đều thích được nhận quà. Do đó, mong đợi được nhìn thấy đối phương thích món quà và cảm ơn mình đã được điều hướng từ khâu chọn quà tỉ mỉ. Một điều thú vị là quy trình cho đi và nhận lại cũng kết thúc khi mong đợi của mình được thỏa mãn. Khi đến sinh nhật Subin, việc bạn bè tặng quà là một trải nghiệm bất ngờ thay vì trải nghiệm ‘trả quà’ hoặc ‘cho đi nhận lại’ mang tính vật chất.

Quan hệ độc hại hay nhiều người gọi là quan hệ toxic đã không còn xa lạ với mọi người. Khi bạn bên cạnh một người mà họ tạo cảm giác khó chịu, thích rủ bạn làm đều bạn không muốn hoặc hay than vãn những điều bạn không muốn nghe, họ có dấu hiệu của một mối quan hệ độc hại. Tuy nhiên, một vài người bạn thân thiết cũng chọn bạn để tâm sự bởi vì họ tin tưởng bạn. Điều cần thiết là phân biệt một mối quan hệ độc hại với sự tin tưởng của bạn bè dành cho bạn.

Mẹo phân biệt đến từ tâm lý đón nhận của bạn. Subin được nhiều bạn bè thân thiết tìm đến khi họ gặp vấn đề cần được giải tỏa. Nếu bạn cũng từng gặp tình huống này thì hãy phân biệt nhu cầu lắng nghe của họ. Một vài người tìm đến bạn chỉ muốn được giải tỏa câu chuyện, khó khăn của họ. Một vài người khác muốn được nghe góc nhìn của bạn để giúp họ giải quyết vấn đề. Nếu nhu cầu của đối phương nằm ở trường hợp một, hãy thả lỏng và lắng nghe vì đối phương chỉ cần một điểm tựa. Ngược lại, bạn sẽ cho lời khuyên, góp ý đối với người bạn thuộc trường hợp hai. Điều quan trọng là bạn lựa chọn góp mặt cùng họ trong giai đoạn khó khăn này. Vậy thì, bạn sẽ chọn dành thời gian của mình cho người cần bạn trong lúc khó khăn hay người thường xuyên than vãn về cuộc sống?

Theo tiến sĩ tâm lý học lâm sàng Stephen Ilardi thì xây dựng kết nối xã hội là một trong sáu bước quan trọng để trị liệu người trầm cảm. Nói một cách bao quát, sáu bước này cũng có tác dụng củng cố sức khỏe tinh thần của bạn, đó là:

Trong bối cảnh mọi người đối mặt với nhiều áp lực trong cuộc sống, nhu cầu kết nối xã hội trở thành nhu cầu thiết yếu. Nhưng nếu người yêu hoặc bạn bè của bạn có xu hướng gây áp lực, không thấu hiểu bạn thì mối quan hệ đó trở thành gánh nặng vô hình. Một trong những yếu tố xây dựng đời sống tốt đẹp của một người là cải thiện sức khỏe tinh thần. Bên cạnh việc phát triển mạng lưới mối quan hệ lành mạnh, năm yếu tố trên giúp bạn cải thiện về tinh thần lẫn thể chất. Từ đó, sức đề kháng của bạn mạnh mẽ hơn.

Khi bạn đọc đến phần này, Subin cảm thấy vui vì bạn đã kiên nhẫn tìm cách yêu thương bản thân mình. Đối với một người sống duy tâm, Subin hiểu năng lượng cho đi của bạn dạt dào hơn những bạn bè sống duy vật. Vì vậy, bạn hãy phát huy năng lượng này, đồng thời học cách hiểu bản thân và cho đi đúng cách.

Quay trở lại với ví dụ hộp socola, nếu bạn cầm một hộp socola rỗng nhưng vẫn muốn cho đi, bạn không có gì để cho người khác nhưng bản thân vẫn nghĩ mình đã cho mọi người mọi thứ. Trong cuộc sống, bạn cố gắng tặng cho người khác món quà trị giá một tháng lương và ngồi đó trông chờ họ sẽ tặng bạn món quà tương tự. Điều đó chỉ là cuộc trao đổi, thay vì bạn thật sự đặt trọng tâm vào niềm vui của họ.

Thay vào đó, bạn sử dụng cùng số tiền trên để trả cho những trải nghiệm của hai người như hai ly cà phê, hai vé xem phim hoặc một món quà phù hợp hơn được bạn chọn lựa kỹ càng vì bạn tin họ sẽ cần nó. Bản chất của cho đi là hướng đến hạnh phúc của đối phương. Tương tự, bài viết này ‘ngốn’ của Subin nhiều thời gian và năng lượng. Dù vậy, mình vẫn cố gắng để mang cho bạn đọc tối thiểu một giá trị kiến thức hoặc kinh nghiệm. Điều mình nhận lại là cải thiện khả năng viết. Nếu bạn thích bài viết, đó là món quà bất ngờ hạnh phúc dành cho mình.

Kết lại, yêu mình trước thương người là cách bạn trân trọng bản thân, giảm kỳ vọng và hiểu ý nghĩa của việc cho đi. Bên cạnh đó, hãy xây dựng mạng lưới mối quan hệ lành mạnh. Cuối cùng, bạn chỉ tự tin cho đi điều bạn có. Đừng cho đi điều vượt quá tầm với hoặc đặt quá nhiều kỳ vọng mà bạn không thể kiếm soát và ảnh hưởng.

Mình là Subin, nếu bạn muốn mình chia sẻ kiến thức về sức khỏe tinh thần, hãy liên hệ với mình hoặc bình luận phía dưới. Chúc bạn một ngày trọn vẹn.