Q: Hiểu lầm lớn nhất về nhà nước Hồi giáo là gì?
Trả lời bởi: Sadek Noureddine
------------------------------------------------
Một trong những hiểu lầm lớn nhất về DAESH (IS) là nguồn gốc của nó. Câu trả lời này sẽ đi qua các sự kiện lịch sử đã dẫn đến trạng thái tinh thần và ý thức hệ hiện tại trong thế giới Hồi giáo, thứ đã dẫn đến sự ra đời của DAISH.
Khoảng 1384 năm về trước, Prophet Muhammed cùng với hơn 100,000 người hành hương đang trên đường trở về nhà từ Mecca, khi ông ta yêu cầu mọi người dừng lại ở Ghadir Khum (hồ Khum) và thuyết giảng cho họ nghe. Bài thuyết giáo đó ngày nay được gọi là “Bài giảng của Ghadir Khom. Trong bài thuyết giáo, ông đề bạt người kế nhiệm là Ali Ibn Abi Taleb, người đầu tiên tin tưởng ông, là người ông yêu quý nhất, hiểu biết nhất và là cộng sự cam đảm nhất của ông. Anh ta đối với ông cũng như là Aaron đối với Moses vậy.
Không may thay, những chỉ thị của nhà tiên tri không được tôn trọng sau cái chết của ông ta. Thay vào đó, một nhóm những cộng sự của ông ta đã dàn xếp một trong những cuộc đảo chính có sức ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử; một hệ quả của nó vẫn còn ảnh hướng đến tận hôm nay.
Một tôn giáo, thứ được hình thành dựa trên các thông điệp về công bằng xã hội, quyền con người và bình đẳng, bất ngờ thay đổi mạnh mẽ vào thời khắc những kẻ âm mưu tìm kiếm quyền lực và những tay chính trị gia thối nát đã gạt bỏ người được nhà tiên tri giao phó, người duy nhất có thể gánh vác những thông điệp ấy. Vào lúc này, sự phát triển của các quốc gia Hồi giáo trở thành trò chơi quyền lực, sự bành trướng đầy kinh nghiệm nhờ vào các cuộc chiến tranh bất công, sự thiên vị, làm sai lệch các giáo lý của tiên tri để phục vụ cho lợi ích có kẻ nắm quyền; tống tiền và mua chuộc để thâu tóm, truy tố những người phản đối cuộc nổi dậy và những người trung thành với người kế nhiệm đích thực Ali.
Ali cùng với số ít những người đi theo ông ta sống ẩn dật, ông ta phải để mắt tới mọi thứ và giúp đỡ khi được nhờ cậy, nhưng ông ta chẳng hề có quyền lực gì trong bộ máy cai trị. Ông ta không muốn gây ra bất kỳ xung đột nào vì chúng có thể dẫn tới mâu thuẫn nội bộ và làm suy yếu quốc gia. Những năm tháng bất bình đẳng kéo dài, 3 người trị vì trên danh nghĩa đã lần lượt kế nhiệm nhau, cho tới khi người dân không thể chịu đựng sự bất công và sự thiên vị quá đáng thêm nữa, họ nổi dậy và giết người trị vì thứ 3. Họ nguyện trung thành với Ali và đưa ông lên nắm quyền theo mong muốn của phần lớn người dân.
Ali khôi phục và sửa đổi các giáo lý sai trái, dần dần mang đến sự công bằng, bình đẳng và đấu tranh chống lại tham nhũng cũng như sự thiên vị. Ông hướng dẫn các thống lĩnh của mình ở các quốc gia Hồi giáo để có thể cai trị đất nước với sự công bằng và lòng trắc ẩn. Tổng thư ký LHQ Kofi Anan từng nói ta có thể tìm thấy ở giáo lý của Amam Ali các nguyên tắc về quyền con người. Trong một lá thư nổi tiếng gửi cho thống đốc Ai Cập, Ali nói: …Hãy để cho những điều trân quý nhất trong kho báu của các ông trở thành kho báu của hành động đúng đắn. …Lấp đầy trái tim của ông bằng lòng vị tha, tình yêu và sự tử tế đối với các công dân của mình. Đừng ở trước mặt nhân dân mà biến thành con vật phàm ăn, đừng coi nhân dân là những con mồi đơn giản, bởi vì họ chỉ có 2 loại: Hoặc họ là người anh em với các ông trong tôn giáo, hoặc họ bình đẳng với ông trong tự nhiên.
Sự bình đẳng và công bằng trở thành tin xấu đối với những kẻ đang âm ưu cai trị một đế chế quyền lực mới nổi nhưng lại bị cản trở bởi những người đi theo Ali. Những kẻ tham nhũng được bổ nhiệm bởi những kẻ thống trị trước kia đang lo lắng cho tương lai của chúng, chúng phản kháng.
Chúng khơi mào cuộc nội chiến chống lại Ali, kết cục của những cuộc chiến và xung đột đó là Ali đã chết khi ông đang cầu nguyện dưới ánh bình minh ở nhà thờ Hồi giáo koufa tại Iraq.
Muawiya, một thống đốc tham ô của Syria, người được bổ nhiệm bởi Muhamed và sau đó trở thành người nằm quyền thứ 2 sau ông ta, đã trở thành người kế nhiệm Ali. Kế hoạch ban đầu của cuộc đảo chính là đưa mọi thứ về quỹ đạo vốn có của nó, tàn dư của nhóm cộng sự, kẻ âm mưu thôn tính đế chế quay lại nắm quyền lực. Bất công, kiện cáo và tham nhũng tràn lan. Các giáo lý cực đoan và sai trái được tuyên truyền rộng rãi để thắt chặt kiểm soát và phụng sự cho những kẻ cầm quyền. Sau đó, Muawiya đưa con trai mình là Yazeed lên thay, một kẻ vô cùng tàn bạo và khát máu. Qua nhiều năm, hắn thay đổi các giáo lý và lời nói của nhà tiên tri, lừa dối hàng ngàn người  để phục vụ cho vương quốc của hắn, sử dụng cả hối lộ và đe dọa để kiểm soát những người theo Imam trong các nhà thờ quanh các quốc gia Hồi giáo để lan rộng các giáo lý kia. Giáo lý này gán cho con người là kẻ vô đạo, là kết quả của sự giết chóc người khác bởi họ không phải là “người theo đuổi” thực sự con đường của chính họ, rằng đã loại bỏ nhân tính và những mong muốn đẹp đẽ trong thông điệp của vị Tiên tri.
Hussein Bin Ali, con trai của Imam Ali, cháu trai của Muhammad, đã đứng lên chống lại Yazeed và từ chối phục tùng hắn. Trong một lá thư nổi tiếng gửi cho anh trai của mình, ông nói: “Em không đứng lên để chia sẻ cái ác hay để khoe khoang điều gì, cũng không phải để truyền bá những điều trái luân lý và áp bức bất công. Nhưng em đứng lên vì những điều tốt đẹp hơn cho nhân dân của Ông, và em khao khát mang đến sự công bình và ngăn chặn cái ác, theo chân ông của chúng ta Muhammad và cha Abi Talib. Bởi lẽ nếu một người chấp nhận sự thật mà em đưa ra, anh ta sẽ nhận được sự thật từ Chúa. Trong khi kẻ lừa dối em, em sẽ ngăn chặn cho tới khi Chúa phán xét em và tín ngưỡng áp bức, Chúa là thẩm phán tối cao nhất. Đây là bằng chứng từ em, anh O. Đặc ân của em đó là em chỉ tin tưởng mình Chúa, và chỉ duy nhất hướng về Người.”
Yazeed nhận ra rằng ông ta sẽ được coi là người lãnh đạo thật sự chỉ cần có được hậu thuẫn của các nhân vật nổi bật trong quốc gia, như Hussein chẳng hạn; ông ta ra lệnh cho 10 ngàn quân lính đến chỗ Hussein và yêu cầu ông đi theo hắn hoặc hắn sẽ giết ông và những người đi theo ông. Hussein và gia đình ông, cùng 72 người tin theo ông và gia đình họ, những người tin theo Ali đều bị bao vây ở Karbala bởi quân đội của Yazeed. Hussein đề nghị những người đi theo ông rời bỏ mình, để không lãng phí cuộc đời của họ, bởi vì ông tự nguyện trung thành với Yazeed, chắc chắn họ sẽ bị tấn công và bị giết bởi quân đội ngoài kia, nhưng không ai từ bỏ. Quân đội của Yazeed đã giết Hussein và các con trai của ông (trừ đứa con Ali Bin Hussein quá yếu ớt và không thể chiến đấu), anh em, và tất cả những người tin theo ông. Hắn chặt đầu tất cả bọn họ, treo đầu họ lên ngọn giáo, bắt giữ phụ nữ và trẻ em. Người trong quân đội của Yazeed bị tẩy não, họ nghĩ rằng họ đang bảo vệ đạo Hồi; giết những kẻ ngoại đạo, những kẻ không phục tùng người chủ thực sự; hợp pháp hóa việc giết người của họ là thánh chiến; nghe quen nhỉ? Họ diễu hành với cây giáo lủng lẳng đầu người; trẻ con và phụ nữ thì bị xích trên những con lạc đà khắp cả nước vào thời đó, cho người dân thấy rằng Yazeed đã giết những “kẻ ngoại đạo”, những kẻ bất tuân của Ali, ngày nay còn được gọi là Shi’a (Shi’a là Người tin theo trong tiếng Ả), ở đây là những người tin theo Ali, Shi’s của Ali.
Vương triều của Yazeed tiếp tục tới đời các thế hệ sau trong gia đình hắn, người này nối tiếp người kia lên trị vì, tất cả đều chia sẻ cái giáo lý về sự thờ ơ và cứng nhắc, tất cả đều truy tố và giết hại số ít người đi theo Ali và con trai ông hòng giữ được quyền lực. Việc tin theo và viếng thăm đền thờ Imam Ali và Imam Hussein đều bị kết tội, bởi vì đó là hành động trực tiếp đe dọa đến vương triều. Những giáo lý này trở thành đạo Hồi chính thông, trong khi đó những người đi theo Ali, con trai ông, cháu, rồi đến chắt (nhờ vào đứa con sống sót sau trận Karbala), tiếp tục ẩn dật để họ hỏi giáo lý từ những vị kế tục thật sự của Tiên tri; gìn giữ những giáo lý đầy tính người và lời giảng giải đúng đắn của kinh Quraan. Những vị thánh ấy là những người thầy cao quý về sự khiêm nhường, về công bằng xã hội và cả khoa học nữa. Tất nhiên, họ tiếp tục bị áp bức và giết hại bởi những kẻ thống lĩnh đế chế, nhưng họ quyết tâm mang kiến thức, tuyên truyền cho nhiều người. Nhiều học trò của họ là những nhà sản xuất nổi danh và lãnh đạo các cuộc thị sát, các nhà tâm lý học, hóa học, các nhà thiên văn, nhà giả kim, vật lý, toán học, như Jabir bin Hayyan và Alhazen (Ibn al Haytham), một vài người là người tìm ra cơ sở của đại số và vật lý ngày nay.
Đi nhanh tới lịch sử gần đây (những năm 1700), một nhà truyền giáo sùng đạo và là người tin theo lý tưởng của Muawiya và Yazeed, Muhamad Abdul Wahhab, đã tái tạo năng lượng cho giáo lý của họ, khởi đầu các phong trào giả mạo kéo dài hàng thế kỷ nhắm vào các thế hệ Hồi giáo, mở ra phong trào Wahhabi. Abdul Wahhab, người dạy rằng người Hồi giáo phải tuân theo giải thích của các Wahhabist, nếu không thì sẽ bị xử tử. Wahhab và người tôn sùng ông ta, theo dấu chân của những kẻ âm mưu phá hoại hàng ngàn năm trước, tuyên bố tất cả những gì chống lại giáo lý của họ đều đáng bị quét sạch, cả những người theo Imam Ali và con trai ông đều đi lệch khỏi con đường của họ và đáng phải chết. Những kẻ tôn sùng Wahhab tự cho mình là người bảo vệ đạo Hồi và hợp pháp hóa việc giết chóc.
Những người cai trị bộ lạc ở Najd (ngày nay là vùng Riyadh) trở thành những người tin theo Wahhabi rất có tiếng tăm, họ thường cưỡi ngựa từ Najd đến Karrbala để giết hại những người tin theo Ali  đang thăm đền của Hussein, làm hại hàng ngàn đàn ông, phụ nữ và trẻ nhỏ. Giống như những kẻ đánh bom tự sát của Al Qaeda và DAISH giết chết những du khách ở Iraq ngày nay. Những tù trưởng này và những tên lính này là cha đẻ của Wahhabi Saudi Arabia ngày nay, và chúng giống như DAISH vậy. Cũng giống Muawiya, Yazeed và con cái của họ, Saudi Arabia thời nay dành hàng tỷ đô la xây dựng trường học, trả tiền cho các mục sư để truyền bá thông điệp vô nhân đạo, cũng cổ thêm sự kìm kẹp của chúng và tôn chúng là những người đứng đầu hợp pháp. Những giáo lý này đã ăn sâu vào nhiều thế hệ trong cộng đồng Hồi giáo với ý thức về xung đốt, rốt cục, những người bị tẩy não muốn tham gia vào DAISH và giết hại những người họ cho là kẻ bỏ đạo và ngoại đạo.
Gần đây, tôi nghe được tin tức về những kẻ khủng bố tấn công nước Đức, tôi nhận ra đó là sự phản bội ước nguyện của Tiên tri ở Ghadir Khon hàng ngàn năm trước và sự lừa dối vẫn còn tiếp diễn, bao trùm, dẫn đến nhiều người nghĩ rằng họ đang thể hiện niềm tin Hồi giáo của mình, phá hủy cuộc sống của những người vô tội và của chính họ. Tôi buồn vì thông điệp trong sáng về phẩm giá và công lý của con người lại bị biến thành như thế.
Tôi không nghĩ có cách giải quyết nào dễ dàng nhưng việc hiểu được lịch sử của thứ mà ta đang chống lại chắc chắn sẽ giúp chúng ta đi đúng hướng.
---------------------------------------------------------
Dịch bởi Minh Anh.
Lời người dịch: Bài này thực sự khiến mình đau đầu, và phân vân. Nhưng khi đọc những dòng cuối, mình cảm thấy ai cũng đều yêu lý tưởng của cái thiện và mong đợi cái ác bị triệt tiêu.