Hiểu Đúng Về SLR và Reserve Requirement

Trong bài “Giảm eSLR: Mở Kho Thanh Khoản $6,000 Tỷ”, có bạn hỏi Tân là SLR nghe có vẻ giống Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Reserve Requirement - RR) vì tỷ lệ này đều buộc các ngân hàng phải có một khoản dự trữ nhất định chứ không được cho vay ra hết 100%. Thực tế, SLR và RR khác nhau về bản chất và mục đích. Hiểu đúng sự khác biệt này không chỉ giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro hệ thống, mà còn tránh nhầm lẫn trong phân tích chính sách tiền tệ, thanh khoản ngân hàng, và cung tín dụng.

SLR là tỷ lệ yêu cầu vốn, quy định rằng các ngân hàng phải giữ một mức vốn chủ sở hữu (vốn cấp 1 hay Tier-1 capital) tối thiểu so với “tổng đòn bẩy” (total leverage exposure), bao gồm tài sản trên bảng cân đối lẫn các nghĩa vụ ngoài bảng (như các sản phẩm phái sinh, giao dịch repo, các cam kết tín dụng chưa giải ngân,...).

Mục tiêu: Đảm bảo rằng bất kể tài sản có rủi ro thấp (như trái phiếu chính phủ) hay rủi ro cao, ngân hàng vẫn giữ đủ vốn để chống chọi với biến động.

Do vậy, SLR là công cụ “an toàn vốn” (capital regulation) theo Basel III, chứ không thiên về quản lý thanh khoản hay cung tiền. Nó giúp giảm rủi ro hệ thống và sử dụng đòn bẩy quá mức, hậu quả của khủng hoảng tài chính 2008.

Khi các cơ quan như Federal Reserve (Fed) hoặc FDIC, thông qua những sửa đổi gần đây, đề xuất nới lỏng SLR hoặc “gỡ bỏ” một số tài sản an toàn khỏi công thức tính leverage (phần mẫu số), thị trường kỳ vọng rằng các ngân hàng sẽ có khả năng mở rộng tín dụng hoặc mua thêm trái phiếu (dự kiến khoảng $6,000 tỷ như trong bài trước).

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RR) là quy định của ngân hàng trung ương, yêu cầu các ngân hàng thương mại giữ một phần tiền gửi của khách hàng dưới dạng tiền mặt hoặc gửi tại ngân hàng trung ương, không được dùng để cho vay.

Mục tiêu: Đảm bảo thanh khoản và kiểm soát cung tiền. Khi reserve ratio (RR) tăng, ngân hàng có ít nguồn để cho vay từ mỗi đồng tiền gửi (vì phải giữ lại nhiều hơn) --> giảm cung tiền; khi giảm RR, khả năng cho vay tăng --> cung tiền có thể tăng.

Vì vậy, RR là một công cụ chính sách tiền tệ, trực tiếp ảnh hưởng đến lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế, khả năng cho vay, lạm phát,...

Vì cả hai đều là “yêu cầu bắt buộc” với ngân hàng, nhiều bạn nghĩ SLR giống RR, rằng thay đổi SLR đồng nghĩa với thay đổi cung tiền nhưng thực chất không như vậy.

Nếu bỏ qua khác biệt này, mọi người dễ hiểu sai khi lo ngại rằng nới lỏng SLR đồng nghĩa với “bơm tiền”, trong khi thực ra nếu không có thay đổi RR, cung tiền (M2) có thể không đổi đáng kể.

Việc hiểu lầm có thể dẫn tới nhận định sai về rủi ro lạm phát, thanh khoản ngân hàng, hoặc định giá tài sản tài chính.

SLR và RR, tuy cùng là các quy định ràng buộc đối với các ngân hàng nhưng chúng phục vụ hai mục tiêu khác nhau: một bên bảo đảm vốn đủ strong để ngân hàng vượt những cú sốc bất ngờ; một bên đảm bảo thanh khoản và kiểm soát lượng tiền trong nền kinh tế.

Hiểu rõ sự khác biệt này rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hiện tại, khi giới đầu tư đang theo sát các động thái điều chỉnh SLR để đánh giá lại các cơ hội đầu tư trước khi tỷ lệ SLR mới được chính thức áp dụng sau ngày 01/04/2026.