Khi đưa ra quyết định, ví dụ như nên đầu tư vào công ty nào hay nên chọn ngành học nào, chúng ta hay dựa vào những đặc điểm mang tính đại diện (representativeness). Công ty hoặc ngành nghề đấy có điểm gì vượt trội, đang gặp những khó khăn gì, trong tương lai nó được dự đoán như thế nào,... Nhưng có một yếu tố mà được ít người cân nhắc trong quá trình đưa ra quyết định. Đó là hệ số gốc (base rate).

Vậy hệ số gốc là gì? Hệ số gốc là xác suất của một hiện tượng,sự việc khi không được thêm vào bất cứ số liệu, đặc điểm nào. Ví dụ như trong bình đựng bi có 5 viên bi màu xanh và 5 viên bi màu đỏ, thì hệ số gốc của viên bi xanh là 50%, hay 8 trên 10 sinh viên ra trường có việc làm thì hệ số gốc của sinh viên ra trường thất nghiệp là 20%.
Tại sao hệ số gốc lại quan trọng trong quá trình đưa ra quyết định? Để mình lấy 1 khảo sát nổi tiếng được thực hiện bởi Kahneman và Tversky vào 1972:
Bạn được cung cấp 2 dữ liệu:
- 85% số taxi trong thành phố thuộc về công ty Xanh Dương và 15% còn lại thuộc về công ty Xanh Lá
- 1 chiếc taxi đã gây ra tai nạn vào ban đêm. Nhân chứng cho biết họ thấy chiếc xe thuộc về công ty Xanh Lá. Cơ quan điều tra đã kiểm định tính chính xác của lời khai và kết luật 80% nhân chứng nhận diện chính xác và 20% đã nhận diện sai màu.
Xác xuất chiếc taxi gây ra tai nạn là Xanh Dương chứ không phải Xanh Lá là bao nhiêu phần trăm? Hãy dành ra 1 lúc để đưa ra đáp án của mình.
Những người tham gia khảo sát hầu hết đưa ra đáp án là 80%. Nếu đó cũng là đáp án bạn thấy hợp lý thì bạn cũng như họ đã mắc phải Sai lầm tỉ lệ cơ bản (Base rate fallacy). Câu trả lời đúng là 41%, dựa theo công thức: (tỉ lệ taxi Xanh Lá/ taxi Xanh dương) x (tỉ lệ nhận diện đúng/ nhận diện sai) = 12/17 và lấy 12/(12+17) = 41% Những người chọn 80% đã phớt lờ hệ số gốc (tỉ lệ taxi Xanh Dương trên Xanh Lá) và hùa theo nhân chứng.
Hệ số gốc hiếm khi được đề cập hay nhắc đến trong quá trình ta đưa ra quyết định hoặc có nhưng ta sẽ phớt lờ nó. Ta thường coi hệ số gốc là 1 thông tin vô nghĩa. Nó trái ngược với những ảo tưởng ta thường có là mọi thứ sẽ tuân theo một quy trình hoàn hảo. Và khi hệ số gốc cho thấy số liệu trái với suy nghĩ đó, ta thường bỏ qua và tập trung vào những thông tin có lợi hơn. Chúng ta thường tưởng tưởng mọi chuyện theo hướng thuận lợi nhận mà không hề suy nghĩ về việc có thể có các biến cố khác nhau trong quá trình đó. Chính sự chọn lọc thông tin tích cực đã Nếu hệ số gốc cho những kết quả tiêu cực thì hẳn là việc đó sẽ khó khăn hơn các bạn nghĩ.
Hệ số gốc hiếm khi được đề cập hay nhắc đến trong quá trình ta đưa ra quyết định hoặc có nhưng ta sẽ phớt lờ nó. Những thông tin cụ thể, mang tính đại diện thường được đề cao và chú ý hơn  Tập trung vào tính đại diện tuy có những ưu điểm như khiến những quyết định chính xác hơn đoán mò, nhưng việc chỉ tập trung vào những thông tin cụ thể sẽ khiến ta mất đi cái nhìn tổng quát và khách quan, từ đó ảnh hưởng tiêu cực tới quyết định ta đưa ra.  Đôi khi tính đại diện có thể chính xác nhưng đôi khi nó sẽ chỉ sai hướng, khiến ta quá coi trọng những khả năng ít có thể xảy ra. Cân nhắc hệ số gốc sẽ cho ta 1 góc nhìn từ bên ngoài, những thống kê toàn diện và khách quan hơn. Từ đó, ta có thể tránh được những ảo tưởng và những nhận định tự tin thái quá.