Hãy lên kế hoạch ít nhất hai bước tiếp theo

Một ngày đẹp trời khi ngồi trên sân thượng ngắm trời khuya vào lúc khoảng 10 giờ tối. Tôi chợt nhận ra một kỹ năng có tồn tại trong tôi và có thể phát triển để gia tăng năng lực cá nhân. Đó là nâng cấp việc lên kế hoạch lên cấp độ kế hoạch ít nhất hai bước tiếp theo.

Giải thích lên kế hoạch ít nhất hai bước tiếp theo là gì:

Như đang chơi một ván cờ vua, sau khi tôi đi một nước thì đối tượng của tôi sẽ có một nước đi phản ứng lại với nước đi của tôi vừa thực hiện. Lên kế hoạch ít nhất hai bước là phải tính toán 2 lần như vậy: tôi dự tính nếu đi một nước, đối thủ đi một nước phản ứng lại và đến lượt tôi phải phản ứng lại nước đi của đối thủ như nào.

Mọi lựa chọn đều có nguyên nhân và hậu quả do chúng ta là một thành phần trong xã hội, mọi hành động quyết định của một cá nhân sẽ có tác động lan truyền ra xã hội.

Tôi nhận ra rằng bản thân sẽ có những lợi thế to lớn hơn hẳn so với việc không lên kế hoạch hoặc chỉ lập kế hoạch một bước. Tôi sẽ chủ động thực hiện kế hoạch và không còn bị động đối mặt với kết quả.

Chúng ta không thể dự đoán được kết quả trong tương lai, nhưng ít nhất sau khi lên kế hoạch cho những bước tiếp theo. Ta có thể ít nhiều vẽ ra được một sơ đồ bao gồm: người, tài nguyên cần thiết để chuẩn bị trước khi việc xảy ra, chúng ta đã có sự chuẩn bị nhất định.

Đôi lúc khi ngồi xuống lên kế hoạch như vậy, chúng ta sẽ thấy được nhiều rủi ro ngoài dự định mà chúng ta chưa từng nghĩ đến. Và khi đó, chúng ta có góc nhìn rõ ràng hơn trong việc ra quyết định có tiếp tục theo đuổi quyết định hay dừng lại.

Chỉ riêng việc tránh khỏi những dự án, những kế hoạch không hợp lý đã có thể cải thiện cuộc sống của ta nhiều lắm rồi chứ không cần phải có những thành tự lớn lao.

Chỉ riêng việc lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch đã vô cùng khó khăn, chứ đừng nói phải tính toán nhiều bước tiếp theo và chuẩn bị cho những thứ chưa tới.

Giả sử mỗi nước đi có 3 nước đi để phản ứng lại thì bài toán sẽ như thế này: tôi đi 1 nước thì đối thủ sẽ có 3 nước đi để phản ứng lại, và tôi phải nghĩ 3 nước phản ứng theo ba nước đi của đối thủ do đó là 9 nước đi khả dĩ, và đối thủ lại có thêm 3 nước phản ứng với 9 nước đi đó sẽ là 27 nước đi. Công thức đơn giản hơn đó là 3ˆ3 = 27.

Chỉ ví vụ thôi là thấy mệt não rồi. Và với bản năng tiết kiệm năng lượng của bộ não, nên đa số mọi người sẽ không bao giờ lên kế hoạch cụ thể, đặc biệt là cho chính bản thân.

Do đó, theo tôi đây là một kỹ năng hiếm có và cái gì hiếm có cũng mang lại lợi thế và giá trị cao, xứng đáng để rèn luyện.

Để học được kỹ năng này cũng không quá khó, một số sở thích ở Việt Nam đã gíup chúng ta rèn luyện kỹ năng này. Bao gồm các thể loại cờ chiến lược như cờ vua, cờ tướng hoặc một bộ môn vẫn được xem là bài bạc ở Việt Nam, đó là poker.

Khi chúng ta tham gia trò chơi chúng ta sẽ nhận ra đặc điểm chính phân biệt người chơi giỏi và người chơi bình thường đó là việc phán đoán trước được nước đi của đối phương và bản thân ở những bước tiếp theo. Kỹ năng và kinh nghiệm của người càng cao, thì khả năng đọc số lượng bước đi sắp tới càng lớn.

Do đó, chỉ cần dành thời gian rảnh và được hướng dẫn bởi những người có kinh nghiệm, kiến thức thì chúng ta sẽ sở hữu được một kỹ năng siêu cấp mà không phải căng thẳng học thuộc lòng.

Học là một vế, vế sau đó là liên kết kiến thức. Theo tôi, đây chính là chìa khoá để mở rộng tiềm năng của cá nhân.

Tôi thấy rằng, mỗi hoạt động, mỗi trò chơi đều được tạo ra dựa trên các kỹ năng cần thiết của con người. Giống như một con con chó con, việc chơi đùa, vật nhau là rèn luyện cho kỹ năng săn mồi, tấn công và làm việc nhóm.

Có một lợi thế nhất định khi ta có thể gọi tên và nhận biết kỹ năng mà bản thân đang sở hữu. Khi đó chúng ta có thể sử dụng tuỳ ý kỹ năng đó như một kỹ năng chủ động thay vì bị động.

Ví dụ: từ trò chơi cờ tỷ phú, đa số ai cũng chơi board game này một lần trong đời. Đây là một trò chơi thể hiện rõ bản chất của nền kinh tế, khi chơi game ta học được việc tích luỹ tài sản ban đầu thông qua chăm chỉ di chuyển và để dành vốn sau khi di chuyển qua ô xuất phát để nhận tiền thưởng ( việc đi làm ở ngoài đời), phân tích dòng tiền, lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI) để chọn mua những miếng đất phù hợp (mua tài sản phù hợp), đôi lúc chúng ta sẽ dừng chân vào những ô khí vận và cơ hội (những sự kiện ngẫu nhiên trong cuộc sống) mang đến lợi ích hoặc thiệt hại. Để rồi gói gọn lại các chiến thắng trò chơi duy nhất, đó là tích luỹ tài sản tạo dòng tiền nhiều nhất có thể. Nhưng ít ai có thể áp dụng được tư duy, kỹ năng trên vào cuộc sống đầu tư cá nhân.

Việc nhận biết kỹ năng sẽ đưa ta đến với hành trình tiếp theo đó là phát triển kỹ năng một cách chủ động. Kỹ năng không thể nào bị động phát triển được mà cá nhân phải bỏ ra nguồn lực về thời gian, trí lực và sự tập trung để phát triển.

Tôi từng đặt câu hỏi cho một bạn trẻ:

Tôi: Em thua anh 6 tuổi, chỉ riêng về vấn đề công việc, liệu em có thể vượt qua anh khi em bằng tuổi anh được hay không ?

Bạn trẻ: Em cũng không rõ, cũng có thể, đâu ai biết trước được điều gì xảy ra.

Tôi: Đúng là không ai biết trước được điều gì. Nhưng có điều anh chắc chắn là nếu em chỉ làm đúng hoặc vừa đủ công việc được giao. Không dành thời gian để rèn luyện , phát triển kỹ năng chuyên môn thêm thì a khá chắc chắn là em không thể nào vượt qua được anh bởi vì đó là thứ a đã làm để tích luỹ được lượng kiến thức chuyên môn hiện tại.

Tôi muốn nhấn mạnh vào điều này vì tôi nhận ra rằng nếu để bị động thì chỉ trong những môi trường cụ thể thì cá nhân mới thể hiện tốt được kỹ năng riêng biệt đó, thay vì có thể áp dụng đa dạng hơn ở nhiều môi trường khác nhau.

Sức mạnh của việc gọi tên được kỹ năng và sử dụng kỹ năng tuỳ ý là một trong những việc tôi nghĩ là vô cùng quan trọng đối với mỗi cá nhân. Như câu biết người biết ta trăm trận trăm thắng", cá nhân tôi thích phiên bản tiếng Anh hơn, vì đặt biết ta trước biết người, vì hiểu bản thân quan trọng hơn trước khi hiểu về người.

Ví dụ: Về việc chơi cờ vua, tôi là một con gà với elo 500 điểm, tôi cũng tự hiểu rằng bản thân vô cùng khổ sở để nhìn trước được nước đi, với bộ não chỉ căng lắm là lên kế hoạch được cho nước đi tiếp theo. Những người bạn tôi chơi chung elo đều trên 1.000 điểm, họ đều có thể đọc được nhiều hơn một nước đi của tôi để phòng thủ và phản công phù hợp. Nhưng ra ngoài trò chơi, tôi có thể lập kế hoạch và có những chiến lược cụ thể hơn để đạt được những gì tôi mong muốn.

Tôi nghĩ đây là câu nhắc nhở, cũng là câu an ủi cho chúng ta sau khi thực thi kế hoạch, dù bản thân có chuẩn bị kỹ lưỡng, tính toán mọi trường hợp có thể xảy ra nhưng vẫn sẽ luôn có những yếu tố bất ngờ xuất hiện dù xác suất xuất hiện của những điều đó có nhỏ như thế nào. Và rủi ro này không hề thiên vị, nó chỉ là một sự kiện ngẫu nhiên xuất hiện giữa hành trình, mang lại lợi ích cho một cá nhân nhưng lấy đi cơ hội chiến thắng của một người khác.

Đây là lí do tại sao bộ môn Poker luôn được ưa chuộng và thu hút được nhiều người tham gia. Như các trò chơi trí tuệ khác như cờ vua, cờ tướng, mọi nước đi đúng sẽ dẫn đến chiến thắng mà không có ngoại lệ, không có yếu tố bất ngờ đến từ thần may rủi, tất cả chỉ là thuần kỹ năng giữa những người chơi với nhau. Nhưng điều này lại không đúng với cuộc sống thực tế, khi mà rủi ro luôn tồn tại, do đó sẽ là ngây thơ khi suy nghĩ rằng bản thân có thể kiểm soát mọi biến số và ép kết quả diễn ra như mong đợi.

Tôi cũng hay tự nhắc (an ủi) với bản thân về vấn đề này: việc của bản thân là cố gắng tốt nhất phần việc của mình, còn kết quả như thế nào đều nằm ngoài việc quyết định của một cá nhân. Hãy đón nhận kết quả và học hỏi từ cả sự thất bại, thành công.

Trong ngắn hạn, bản thân có thể thua một hoặc một chuỗi thua đau đớn nhưng cuộc đời đủ dài để bản thân có thể nhìn cuộc đời như một trò chơi không giới hạn thời gian, chỉ cần khiến xác suất thành công vượt trên 50% thì sớm hay muộn, cuộc đời chúng ta sẽ khá lên. Ngược lại, nếu bản thân buông xuôi, không có chuẩn bị để tỷ lệ thành công của chúng ta rơi xuống dưới 50% thì chúng ta đang đặt tất cả cuộc đời cho thần may mắn. Dù có may mắn đạt được một số thứ nhưng cuộc đời sẽ lấy lại tất cả trong tương lai.