Cùng với chủ nghĩa ‘yêu bản thân’ đang top trending, ta cũng đã bắt gặp câu trả lời ‘Tôi mong được hạnh phúc’ từ khá nhiều người khi được hỏi “Bạn mong muốn điều gì nhất?”.
Vậy hạnh phúc sinh ra từ đâu và làm sao để đạt được hạnh phúc? Đây có lẽ là câu hỏi rất bình đẳng vì có lẽ không ai lại chưa từng đặt ra câu hỏi đó. Bài viết này sẽ trả lời giúp bạn một số câu hỏi hay gặp và vài tips khiến bạn hạnh phúc hơn (hoặc không). Câu hỏi đầu tiên (tôi tự hỏi bao giờ người ta sẽ ngừng hỏi câu này nhỉ?):
How Can Money Buy Happiness : The Happyologist

1.    Liệu tiền có mua được hạnh phúc?
Ở một mức độ nào đó, câu trả lời là Có.
Nói cụ thể ra, nếu coi điểm xuất phát là cực kỳ đói nghèo, sự tăng lên của thu nhập thường đi kèm với sự tăng lên của hạnh phúc (hoặc sự hài lòng trong cuộc sống). Nhưng đến một mốc nào đó, tiền bạc lại không đem đến nhiều giá trị (tham khảo các tài liệu [1] và [2]). Mức thu nhập đó là khoảng 75,000$ / 1 năm (tương đương 143 triệu Việt Nam đồng mỗi tháng, đương nhiên đây con số trên chỉ áp dụng với người Mỹ, con số sẽ không như thế tại nước ta).
Tóm lại, khi bạn quá nhiều tiền bạn có thể chỉ hạnh phúc hơn người có thu nhập ít hơn mình nhiều lần 1 chút (hoặc thậm chí ít hơn), còn khi quá nghèo đói, hạnh phúc sẽ khó gõ cửa nhà bạn.
Nhưng hãy khoan đã, riêng tiền không thì không thể mua được hạnh phúc. Dường như còn các yếu tố khác còn tác động đến ta nhiều hơn. Đó là:
2.    Gia đình và cộng đồng
Khi bạn được ở trong một môi trường gần gũi, được vây quanh bởi nhiều thành viên có mối liên hệ xã hội chặt chẽ với nhau thì bạn đang hạnh phúc hơn những người không có được một môi trường tốt như vậy. Và trong đó, cuộc hôn nhân của  đời bạn cũng tác động rất lớn. Có nhiều nghiên cứu đã cho ra mối tương quan giữa một cuộc hôn nhân tốt đẹp với hạnh phúc chủ quan và giữa cuộc hôn nhân tồi tệ với đau khổ. Có vẻ câu chuyện cổ tích về “1 túp lều tranh, 2 trái tim vàng” vẫn đúng phần nào.
Nhưng khoan đã, không phải phía trên ông viết “Nghèo thì đừng mong hạnh phúc sao? Mâu thuẫn vậy??”. Thực ra lại không mâu thuẫn lắm, vì yếu tố dưới đây còn ảnh hưởng lớn hơn 2 thứ trên:
3.    Sức khỏe
Theo một nghiên cứu của Văn phòng Số liệu Quốc gia ở Anh (tạm dịch từ: The Office for National Statistics in the UK) về những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến sự hài lòng của chúng ta, đứng đầu là sức khỏe [3]. Nhìn chung, những người có sức khỏe tệ (và rất tệ) có mức độ hài lòng về cuộc sống rất thấp, trong khi những người có sức khỏe tốt trở lên có mức độ hài lòng chủ quan khá cao.
Ta bỗng nhận ra sự liên kết với tiền bạc ở đây. Những người có thu nhập quá thấp thường không đủ để chi trả cho các khoản viện phí, và các nhu cầu cơ bản về sức khỏe khác. Viễn cảnh một “túp lều lý tưởng” đã khá đẹp đến khi ta phải đối mặt đến vấn đề này.
Nhưng, vẫn có rất nhiều người vẫn mang trong mình bệnh ung thư nhưng vẫn hạnh phúc đấy thôi. Nguyên nhân bởi vẫn còn một điều nữa, và cũng là thứ chủ yếu quyết định mức độ hài lòng của bạn, và nhân vật này là…
4.    Sự kỳ vọng
Nếu ta thay đổi góc nhìn đi một chút, thì tiền bạc, gia đình và sức khỏe không trực tiếp làm gia tăng mức độ hạnh phúc (hài lòng) mà nó thông qua mong đợi chủ quan của ta vào những việc đó.
Quay trở lại ví dụ túp lều tranh lý tưởng. Tại sao họ có thể hạnh phúc? Vì họ đang hoàn toàn hài lòng với cuộc sống của mình, họ không mong đợi thêm điều gì cả. Điều này cũng giải thích ví dụ bạn đang là một công nhân với mức lương bèo bọt 5 triệu một tháng, đột nhiên trúng số độc đắc (hoặc đề) 1 tỷ. Bạn sẽ vui sướng tột cùng, cuối cùng bạn có thể trả hết số nợ và cho con bạn đi học đại học. Nhưng nếu bạn đã là một người có thu nhập từ một đến hai trăm triệu mỗi tháng. Số tiền trúng số đó có thể chỉ làm bạn vui vẻ trong chốc lát.
Hay một người đang có vấn đề về sức khỏe, nếu vấn đề của cô ấy không tệ đi và ít đau đớn (ví dụ như mất 1 cánh tay), dần dần, cô ấy có thể thích nghi với tình trạng của mình và có thể hạnh phúc như lúc chưa rơi vào tình trạng đó. Ngược lại, nếu căn bệnh càng ngày càng tệ hoặc gây đau đớn triền miên thì đó là nguồn gốc của sự bất mãn lâu dài.
Vậy có lẽ, cách để hạnh phúc nhiều hơn là kỳ vọng ít hơn, hay nói cách khác là tìm cách hài lòng với những gì mình đang có.
Bonus: Giới thiệu với mọi người cách Kurzgesagt (một kênh youtube chất lượng mà bạn nên vào xem luôn nếu chưa biết [4]) khuyên chúng ta nên làm đó là ghi lại 5 điều mà bạn cảm thấy biết ơn vào mỗi tối. Điều này sẽ giúp ta yêu và trân trọng hơn những thứ chúng ta đang có.
(Còn tiếp, part 2: Bản chất của hạnh phúc và vì sao một số người lại thấy hạnh phúc hơn người khác)
Nếu bài viết này giúp bạn có thêm một chút kiến thức hoặc ít ra bạn đã đọc đến đây, thì tôi cũng thấy hạnh phúc hơn, một chút :D.
Mọi góp ý (có suy nghĩ trước khi gõ) đều được ủng hộ dưới comment
Tài liệu tham khảo:
Đọc thêm các bài khác tại: https://www.facebook.com/myopinionabouteverything123