Hành trình đi tìm sự kết nối với cuộc sống

Có mấy lúc trong cuộc đời, chắc hẳn ai đó trong số chúng ta cũng thấy lạc lõng và mất đi sự kết nối với cuộc sống. Mục đích sống của ta là gì? Làm gì để tìm thấy hạnh phúc? Mỗi người sẽ có tìm cho bản thân những câu trả lời riêng. Đối với Craig Foster, ông chọn cách làm bạn với một cô nàng bạch tuộc.

Bạch tuộc là một trong số những loài động vật biển có lối sống đơn độc nhất. Dĩ nhiên, bạch tuộc còn không biết giao tiếp nữa, rồi nó làm bạn với con người kiểu gì?

Craig Foster chắc cũng đã có những thắc mắc tương tự khi lần đầu chạm mặt cô bạn bạch tuộc của ông. Nghe kể lại ở thời điểm dó, ông đang bị khủng hoảng trong cuộc sống gia đình cá nhân, niềm đam mê trong công việc là một nhà sinh vật học biển cũng đang dần cạn kiệt. Một cách tình cờ ông gặp cô bạn bạch tuộc rồi quyết định quan sát cuộc đời của cô bạn này bằng cách quay phim lại trong suốt 1 năm trời.

Hành trình làm bạn của Craig với cô bạn bạch tuộc có thể chia làm 3 giai đoạn. Đó là lúc khởi đầu, khi Craig thể hiện tấm chân tình để xây dựng tình bạn này. Đó là đoạn tiếp theo, khi cô bạn bạch tuộc vô tư khoe cuộc sống của mình cho Craig thấy. Và đó là đoạn cuối, khi tình bạn này đi đến hồi kết bằng lí do bất khả kháng.

Nhớ lại lúc đầu, cô bạn bạch tuộc sợ Craig lắm. Ở cái vùng biển này, ai là bạn, ai là thù, cô bạn này đâu biết hết được. Lần đầu thấy một sinh vậy to thù lù, cầm cái máy quay dí vào mình, con bạch tuộc nào mà chả sợ. Mỗi lần thấy Craig, cô nàng lại nhanh chui vào hang. Cô thoăn thoắt lấy mấy cái xúc tu của mình, dy chuyển mấy cái hòn đá nhỏ, mấy mảnh vỏ sò để lấp cái hang lại. Cô nàng tỏ vẻ cảnh giác lắm. 

Craig cũng hiểu người bạn nhỏ của mình, hết sức kiên nhẫn xây dựng tình bạn. Mấy hôm cô bạch tuộc đổi hang, ông hớt hải đi tìm. Ông lần theo mấy dấu vết mà cô nàng để lại, nào là vỏ ốc, nào là vỏ của một con cua tội nghiệp bị cô làm thịt. Thật kiên nhẫn, ông cũng tìm thấy cô. Cảm nhận được tấm chân tình, cô bạch tuộc rốt cuộc cũng xem ông là bạn tâm giao. Khoảnh khắc mà cô nàng lấy cái xúc tu bé nhỏ dy chuyển trên ngực Craig tỏa ra một hào quang thật đẹp và yên bình. Nó là cột mốc đánh dấu cho một tình bạn đẹp bắt đầu, của một con người với một con bạch tuộc, hay rộng ra là với thiên nhiên. Một tình bạn không ngôn từ nhưng nhiều sự thấu cảm bắt đầu từ đây.

Khoảng thời gian Craig theo chân cô nàng bạch tuộc hẳn là một trong những giai đoạn ý nghĩa nhất của cuộc đời ông, nơi mà ông được xem thế giới biển rộng lớn vận hành theo cách riêng của nó. Cô nàng dạy cho Craig cách săn mồi kiểu bạch tuộc. Có con tôm hùm kia, cô nàng mê lắm, nhưng bắt mãi không được. Hồi đó đến giờ, mỗi khi muốn bắt cá, cô chỉ cần tung cái xúc tu quàng lấy con mồi, là chúng không thoát ra được. Cái con tôm hùm này, nó nhanh quá, cô tung xúc tu mãi mà không tóm được. Craig đọc những bài nghiên cứu về bạch tuộc thì phát hiện ra trí thông minh của loài này cũng tương tự một chú cún. Cô bạn bạch tuộc của ông còn thông minh hơn vậy nhiều. Cô theo dõi con tôm hùm để đề ra cách săn mồi khác. Cô kiên nhẫn tập trung cho việc này ở mức độ cao nhất. Rồi chuyện gì đến cũng đến. Một ngày nọ, đợi con tôm hùm đi ngang qua mảnh đá, thay vì tung xúc tu, cô nàng nhanh chóng phóng lên phía trên mỏm đá rồi lấy cả thân mình trùm lấy con tôm. Như vầy thì con tôm chạy đâu cho được. Cô nàng nhờ cách này mà được bữa salad tôm hùm ngon lành.

Cuộc sống nơi biển sâu thì đâu chỉ có niềm vui. Cô bạn bạch tuộc của Craig luôn phải tìm cách đối phó với bọn săn mồi hung hãn bao gồm cả cá mập. Ở vùng này, cá mập nó không có mắt, dy chuyển hay săn mồi đều dựa vào khứa giác siêu nhạy của mình. Hôm đó có con cá mập thèm hải sản, phát hiện ra cô bạch tuộc. Chứng kiến hành trình chạy trốn của cô bạch tuộc là một trải nghiệm thót tim của Craig, bởi ông nào muốn mất đi người bạn bé nhỏ của mình. Cô nàng bị truy đuổi thì phóng đi nhanh lắm. Vừa bơi, cô vừa phóng ra mực đen để che mắt kẻ săn mồi. Xui cho cô là con cá mập nó không cần mắt để truy đuổi. Cô chạy được tới một cái hốc đá nhỏ rồi chạy sâu vào trong. Con cá mập quyết truy cùng diệt tận. Nó chìa cái hàm nhọn hoắt của mình vào trong hốc đá ngoàm lấy một cái xúc tu của cô. Tim của Craig như thắt lại. Ông muốn bỏ ngay máy quay xuống mà đánh đuổi con cá mập đí rồi cứu lấy bạn mình. Nhưng phần lý tính trong ông bảo ông đừng làm gì cả. Bởi nếu can thiệp, môi trường sống này sẽ không còn là nó từ trước giờ nữa, vẻ đẹp nguyên sơ này sẽ biến mất mãi mãi. Con cá mập xoay tầm thân hung dữ của nó liên hồi để lôi cô bạch tuộc ra khỏi hang. Cảnh tượng cực kì khủng khiếp. "Xoạt!!!", tiếng động như xé nát trái tim của Craig. Một chiếc xúc tu bị con cá mập cắn đứt. Kẻ săn mồi hả hê rời đi với chiến lợi phẩm, bỏ lại sau lưng là cô bạch tuộc đang quằn quại đau đớn với vết thương quá sâu. Đau đớn nhất vẫn là Craig, nhìn bạn mình bị thương nhưng không làm gì được. Ông chỉ biết cầu nguyện cho phép màu xảy ra. Và may mắn thay dù vết thương sâu như vậy, cô bạch tuộc vấn hồi phục nhanh chóng ở những ngày sau đó và tiếp tục cuộc sống như chưa gì xảy ra cả.

Tuổi thọ của 1 người bình thường thì đâu đó là 80, còn đối với bạch tuộc chỉ tầm 3-5 năm. Có vẻ như Craig gặp người bạn nhỏ của mình ở năm cuối cuộc đời. Sau gần 300 ngày quay phim về cuộc sống của cô nàng bạch tuộc, Craig thấy cô nàng bước vào thời kì sinh sản. Sau khi sinh ra hàng trăm nghìn quả trứng bé xíu, sức khỏe của cô nàng kém đi trông thấy. Cô không còn hào hứng đi săn nữa. Cô chỉ đi từng bước chậm chạp quanh cái tổ của mình, duy trì mấy hơi thở khó khăn và làn da thì không còn tươi sáng như trước nữa. Một ngày kia cô bạn bạch tuộc cũng trút hơi thở cuối cùng. Vùng biển này lúc thì yên bình nhưng đôi khi cũng thật dữ dội. Xác của cô bạch tuộc bị xé nhỏ bởi mấy đàn cá nhỏ và cả một con cá mập hung hãn. Một lần nữa Craig thấy lồng ngực mình đau nhói. Sinh, lão, bệnh, tử, có vẻ như Craig thấy cuộc sống của một đời người thông qua chứng kiến quá trình sinh tồn của cô bạn bạch tuộc. Cái chết là điều đáng sợ nhất nhưng cũng là món quà tốt đẹp nhất mà vũ trụ mang lại. Sau cái chết của cô bạn bạch tuộc là hành trình lớn lên đầy thách thức nhưng cũng thật lý thú của đàn bạch tuộc con. Craig dần tìm lại sự kết nối của mình với vùng biển và cả gia đình ông. Cuộc sống của nhà nghiên cứu sinh vật biển lại bước sang một chương mới.

Hành trình làm bạn của Craig Foster và cô bạn bạch tuộc được dựng thành phim tài liệu với tựa là "My Octopus Teacher" (tạm dịch: cô giáo bạch tuộc của tôi). Bộ phim được trao giải Oscar hồi tháng tư vừa rồi cho hạng mục phim tài liệu xuất sắc nhất. Giọng thuyết minh của Craig Foster trầm ấm, cộng với những thức phim về đại dương tuyệt đẹp được tô điểm bởi màn dàn dựng âm thanh xuất sắc, đây quả thật là một trải nghiệm điện ảnh đáng giá cho bất kì ai.