[Review phim] Handsome Devil: Một bộ phim đáng yêu, đáng xem và đáng được biết đến nhiều hơn.

L(G)BT+ và học đường, có lẽ là hai đề tài thường đi đôi nhất trong điện ảnh trở về những năm gần đây. Nói cách khác thì còn là một lối đi mới cho nhiều nhà làm phim về đồng tính, đã quá chán ngấy với các chủ đề gai góc. Bắt đầu chuyển hướng và dần tập chung khai thác những vẫn đề tâm-sinh-lý của lứa tuổi vẫn được coi là dở dở ương ương này. Nhưng để làm được một bộ phim học đường hay, để nêu bật được những bối rối, xúc cảm, hứng thú đầu đời của một chàng gay, nàng les thì không phải là điều dễ dàng. Không phải cứ vứt cho người ta những kẻ bắt nạt, những cô cậu bé hướng lội yếu ớt, những lần come-out gược gạo, những bí mật giấu kín thì sẽ lòi ra được một bộ phim “đồng tính chủ đề học đường”

Khoan nói đến các mối tình vườn trường ở thế kỉ trước, khi bối cảnh và văn hóa trong phim còn xa lạ đối với chúng ta, hãy thu lại khoảng cách tới đa số bộ phim gay học đường dạo gần đây. Ta nhận ra chúng đều có một motif rất chung chung nhỉ? Ngoài một số bộ phim thật sự đặc biệt như Giant Little Ones, Quand on a 17 ans hay Geography Club ra. Thì khi cày những bộ phim khác cùng bối cảnh, mình vẫn cảm thấy chúng chưa có gì đặc biệt, đôi phần rập khuôn, thậm chí còn sáo rỗng… Ấy là cho đến khi Handsome Devil lọt vào tầm mắt mình một buổi tối vu vơ nọ. Tưởng như sẽ một lần nữa bị thất vọng. Thế nhưng sự thật lại trái ngược hoàn toàn! Handsome Devil: một bộ phim ấm áp, với sự khác biệt dù be bé, nhưng lại đủ để đong đầy một ấn tượng to to.

Cũng giống như bao bộ phim khác. Handsome Devil lấy bối cảnh tại một ngôi trường cao đẳng, nội trú ở Ireland. Phim có góc nhìn qua con mắt của nhân vật chính Ned – một cậu trai yêu những thứ cũ kĩ - lạc loài giữa ngôi trường toàn nam sinh phát cuồng với bầu dục. Cậu cũng chính là người người đóng vai trò dẫn truyện, dưới dạng viết bài thi tiểu luận quốc gia cho trường ở trong phim. Từ khi lời giới thiệu bắt đầu cho tới đoạn kết thúc khi cậu đang đọc bài diễn văn trước khán giả. Điều mà đã cung cấp phần lớn thông tin về phim cũng như suy nghĩ của Ned đối với mọi người xung quanh.

Với chàng gay khác biệt và lẻ loi như Ned, học ở ngôi trường này không khác nào như lời cậu nói đầu phim, là “nhà tù”. Nhưng vào đúng hôm khai giảng năm học mới, khi mà trước đó vài kilometer lái xe, cậu còn nghĩ xem làm cách nào để mình bị đuổi học. Thì giáo viên tiếng Anh mới là Sherry và vị huấn luyện viên Pascal; cùng cậu trai chống đẩy vô danh mới chuyển đến - Conor. Đã làm thay đổi hoàn toàn cách đối diện của Ned và mọi người: với những vấn đề tưởng như rõ ràng, với xu hướng tính dục của những cá nhân khác biệt số đông, và với chính ngôi trường họ đang học.

Không quá xuất sắc, nhưng cũng không lạm dụng drama và kiểu cách. HD có nội dung theo mình là an toàn và chặt chẽ, thậm chí còn đôi chút lắng đọng sau khi đã cày xong. Khi phim cân bằng được nhiều khía cạnh, ăn khớp các yếu tố để tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu cho người xem. Như có sự nhẹ nhàng đẹp đẽ tuổi học sinh; có những cuộc đối đầu khéo léo, những cú đấm máu me, tiếng đàn hay khung hình ½ xen lẫn cảnh thể thao của Conor và Ned ngồi chill một mình. Có những cao trào cảm xúc và cả những lời dạy sâu sắc của thầy Sherry. Hay những tình tiết lồng ghép tinh tế xuyên xuốt; mà biết đâu nếu xem kĩ vài lần bạn mới có thể phát hiện ra?

HD cũng có cho mình một dàn nhân vật đáng nhớ. Không chỉ bởi nó là một bộ phim dễ xem, dễ thấu, dễ đồng cảm. Không chỉ bởi đất diễn của các diễn viên được dàn đều cho nhau. Mà cả vì sự chăm chút tỉ mỉ của phần xây dựng kịch bản đã làm nổi bật được cá tính của từng character, chính cũng như phụ. Ngoài những diễn viên trẻ ra, còn là mấy ông thầy, dù có quan hệ hơi xã giao với nhau đi chăng nữa, nhưng ai cũng để lại cho mình một chút ấn tượng và vài điều muốn phân tích. Vì như đã nói ở trên, khi đây không chỉ là bộ phim về cách đối mặt của riêng Ned, Conor, team bóng bầu dục, (thế hệ trẻ) với vấn đề LGBT+ trong môi trường học đường. HD còn chia sẻ một phần trách nhiệm và cách phản ứng về vấn đề này cho những người lớn tuổi hơn. Phim không chỉ phụ thuộc vào giọng đọc hay góc nhìn của Ned, mà qua đó ta còn nhìn thấy được nhiều hơn nữa hành trình những con người trong HD thay đổi, ít nhiều điều gì đó từ đầu cho tới cuối phim. Và chắc cũng vì thế mà phim không thật sự tập chung vào mối quan hệ tình cảm của Ned và Conor, điều mà bài tiểu luận của Ned muốn hướng đến, có lẽ là một bức tranh rộng lớn hơn chỉ là đôi truyện tình trai chốn học đường.

Mang âm hưởng của thể loại chính kịch và thể thao, (tất nhiên là cả boylove). Nhưng có thể nói điểm mạnh lớn nhất của phim lại là phần âm nhạc và xử lí âm thanh. Cách các hợp âm, bài hát cất lên bổ trợ rất tốt cho nhiều tình uống trong truyện. Ví dụ như phần track khi Ned tự sự về trường + tiếng mô phỏng của bọn con trai ở đầu phim, đoạn hợp âm D đọng lại sớm hôm sau, hay cảnh Ned bị giáo viên vạch trần đạo văn chẳng hạn.

Không chỉ tạo được ra vibe, âm nhạc trong phim còn dẫn dắt người xem nên cảm thấy thế nào về sự kiện đang diễn ra. Như ở cảnh Conor đè Weasel rồi đấm tới tấp trong lần đầu tiên ra sân, được lồng vào bài Thirteen của Big Star, khiến ta thấy tự nhiên thơ dễ sợ. Hay phân đoạn cao trào mà Ned cho là “xấu hổ” ngay giữa phim, khi trước đó cậu còn chưa lên sân khấu là liên hồi tiếng trống dồn dập, rồi sau khi phát biểu xong ta được tặng thêm tiếng kèn xen ngang, làm không khí bớt căng thẳng và tạo tính cợt nhả phần nào. Hay giai điệu cố tình đi trước một đoạn khi Ned chuẩn bị nhảy ra ô tô của bố trên đường về - sau khi bị đình chỉ - gần như đã báo trước điều cậu sắp làm. Rồi đặc biệt là phần âm nhạc ở gần cuối phim, cảnh Conor thuyết thục đội bóng của mình từng-người-một ở phòng chuẩn bị thi đấu, tiếng piano cứ thế dồi dào và lớn hơn tỉ lệ thuận với số người đứng về phía 2 cậu trai. Lẫn cả bài hát cuối cùng trong movie nữa!

Đây là một trong số ít bộ phim phối được nhiều music soundtrack dính nhất và hay nhất mà mình từng xem. Mỗi bài hát trong HD như mang một ý nghĩa của riêng mình vậy, phục vụ cho từng thông điệp ẩn sau các giai đoạn truyện. Như bài đầu tiên trong phim là Sucking It Out miêu tả tình thế tiến thoái lưỡng nan của Ned. Bài Desire As là sợi giây gắn kết giữa Ned và Conor, làm cho họ hiểu nhau hơn và khiến Ned quyết định phá bỏ “bức tường Berlin” mà mình xây dựng. Hay It's Yours của David Kitt xuất hiện 2 lần tiếp theo đó, như lời tâm tình của Ned dành cho Conor rằng cậu đã trao mất trái tim cho anh rồi. Think For A Minute của The Housemartins với ý nghĩa ban đầu (có lẽ) là nói về chiến tranh. Được thầy Sherry chọn cho 2 cậu bạn biểu diễn tại một chương trình tạp kỹ địa phương, nhưng cuối cùng lại chỉ có Ned tham gia và mình cũng thấy được ít nhiều sự liên quan của lyrics tới hoàn cảnh câu truyện, (một phần khác bài này cũng phản ánh tâm hồn của thầy Sherry nữa). Rồi, sẽ là một thiếu sót rất rất lớn nếu không nhắc tên hai bài hát còn lại của HD là Obscurity Knocks bởi Trash Can Sinatras và Go or Go Ahead của Rufus Wainwright, lần lượt xuất hiện thấp thoáng đoạn trước khi team bóng gặp Conor trong phòng chuẩn bị (OK) và bùng lên từ chiến thắng tới hết phim (GOGA). Mình có tham khảo từ nhiều nơi những không thể hiểu trọn nghĩa của những bài này, chúng đa phần do từng cá nhân cảm nhận hơn là có một bối cảnh chung cho ta mổ xẻ. Nhưng nếu đặt vào bộ phim. Mình có thể hiểu OK chính là tiếng gõ cửa của cuộc đời chấm dứt thời niên thiếu ngây ngô, nói tới sự trưởng thành các nhân vật mà cụ thể là đội bóng bầu dục đã cuối cấp trong phim. Và GOGA sâu sắc hơn, nói về những bài học đắt giá và Ned, Conor, Sherry hay cả Walter, Pascal học được qua những sự kiện đã xẩy ra. Nó nói về sự thứ tha, tình yêu, tự do, sự thách thức và cả tình bạn giữa những con người khác biệt nữa.

Cộng với diễn xuất đặc trưng cho cá tính từng nhân vật, cách ẩn ý bằng trang phục hay tình tiết, khung cảnh nên thơ. Khiến cho Handsome Devil là một bộ phim dễ xem, dễ thấu, dễ đồng cảm, dễ thương nhưng lại rất công phu và xứng đáng được biết đến nhiều hơn. Không chỉ vì sau khi xem xong ta thấy lâng lâng hạnh phúc, mà là còn vì những bản nhạc hay, những nhân vật đáng nhớ, những câu thoại ấn tượng. Rồi còn quá quá nhiều thứ để nói về một bộ phim chỉ vỏn vẹn 90 phút thế này!

Một số góc nhìn chủ quan về các nhân vật. Cá nhân mình thích nhất nhân vật Weasel – tên đàn anh/bắt nạt đáng ghét từng nhồi đầu Ned vào bồn cầu một năm trước khi thời điểm phim bắt đầu. Dù không có nhiều thiện cảm với Weasel, và bản thân động cơ bắt nạt của thằng này không có gì đáng bàn. Nhưng diễn suất của Ruairi O'Connor lại thực sự rất tốt, có chiều sâu và xuất sắc trong scene thao túng Conor ở nhà tắm. Anh ta cũng đẹp trai và có một haircut ngầu nữa =))). Mình thích sự đáng yêu của Conor lẫn Ned và phản ứng hóa học của hai đứa ở các cảnh tập đánh đàn cùng nhau. Ned khác biệt với số đông như màu tóc nổi bật, hay những bộ quần áo cậu mặc vậy. Cậu ấm áp, thông minh, ngại ngùng và rụt rè ban đầu nhưng đã có sự phát triển và trở nên rất mạnh mẽ, liều lĩnh khi đi tìm bạn mình về sau. Conor thì mắc kẹt với sự thật của mình lúc đầu và phải dùng tới bạo lực để bịt mồm những kẻ xấu tính. Nhưng nhờ Ned, cậu đã hiểu và chấp nhận được nó. Conor giúp Ned có người bầu bạn, có điều để mất, còn Ned thì đã giúp Conor tìm thấy cái tôi và thi đấu vì chính mình. Cả hai bạn đều có nhiều sở trường riêng, tính cách riêng và có những kiểu khác nhau khi đối mặt với giới tính thật của mình.

Suốt hành trình tìm lấy “tiếng nói không vay mượn” của 2 chàng trai, dù tình yêu chẳng nẩy nở và không có một nụ hôn nào xuất hiện. Nhưng khi đến cuối, ai cũng đã có cho mình một team để thuộc về. Kể cả một Pascal khắc nghiệt tư thù type huấn luyện viên điển hình. Kể cả thầy hiệu trưởng mà Ned nhận xét là “người lớn muốn làm trẻ con”, nhưng thực ra ông luôn mẫu mực và thấu hiểu học sinh của mình. Hay thầy Sherry! đặc biệt là thầy Sherry khi ban đầu ta chỉ nghĩ ông là một gã khá đáng sợ cá tính, có cái tôi mạnh mẽ trong văn học. Để rồi cuối cùng ông cũng được chính những cậu trai của mình giúp “tìm ra tiếng nói riêng” cho bản thân ông. Đây chính là điểm mình thích nhất trong phim. Nó tất yếu xảy ra, nhưng đầy bất ngờ và khiến ta có một cái nhìn toàn cảnh hơn về bức tranh HD. Dội ngược vấn đề đồng tính học đường cho cả những con người ở thế hệ lớn hơn, thay vì chỉ gói gọn trong nội bộ học sinh trường. Như đã nói phía trên…

Đây là một bộ phim có cốt truyện đơn giản. Nhưng cái cách kể chuyện, ý nghĩa, những chi tiết và sự ẩn dụ cài cắm trong nó thì không. Nó rất rất thông minh. Mà để muốn phân tích mình đã cày đi cày lại 4 lần, mà mỗi lần xem lại thấy được nhiều điều mới mẻ. Và thật tiếc vì vẫn còn rất nhiều thứ đề phân tích trong movie mà mình không thể đào sâu hơn được. Vậy nên HD không chỉ để giải trí mà cũng có giá trị xem lại cao! Nó vừa là một case study cho sự thông minh trong điện ảnh, vừa là một bài tiểu luận của cậu học sinh với mái tóc cam khác biệt, vừa là một câu chuyện tình, một bài học, một loạt những trài nghiệm đầy cảm xú. Và nhất là, một liều thuốc chữa lành cho những con người ở thế hệ trẻ khi họ cảm thấy lạc loài và cô đơn. Khi xem xong, bạn chẳng cần thất vọng vì không có gì tiến triển giữa Ned với Conor, cay cú thằng oắt Weasel, Pascal cáu kỉnh hay cần biết chuyện gì xảy ra tiếp theo. Đôi khi chỉ cần xem và thấm lại những gì mà ta có thể bỏ sót trong HD là đủ rồi. Và này, hãy luôn nhớ rằng: