HO’OPONOPONO - Chấp nhận, biết ơn, yêu thương và tha thứ

Carole Berger, một tác giả người Pháp, cô là huấn luyện viên đồng thời là một chuyên gia giảng dạy về liệu pháp xoa bóp của người Hawaii. Nhiều năm trước, trong một lần đi nghỉ ở Hawaii, Carole Berger đã khám phá ra triết lý pono thông qua những con người nơi đây và quyết định ở lại trên đảo trong bốn năm. Từng theo học những bậc thầy vĩ đại nhất Hawaii, giờ đây cô truyền dạy tinh thần pono đúng theo hình thức nguyên thủy của nó, đúng như những gì cô đã học được từ các bậc trưởng lão trên quần đảo này.

Chúng ta sống trong một xã hội trước nay vẫn bị áp đặt bởi những niềm tin bền vững với con người hiện đại, những quan điểm mà ta mặc nhiên xem là đúng mà chưa từng thắc mắc:

 + Bất kỳ thứ gì không thể đo lường hoặc nhìn thấy được thì đều không tồn tại  + Chúng ta là những cỗ máy di động: cơ thể và năm giác quan là thực tại duy nhất và cũng là giới hạn tuyệt đối của chúng ta.

Nhưng những quan điểm trên liệu có đúng, hay chúng chỉ là chiếc kính “bóp méo hình ảnh” buộc ta phải nhìn nhận thế giới theo một cách thức duy nhất? Nếu chúng ta cứ mặc nhiên để chiếc kính ấy lên trước mắt, ta sẽ không thể tự do khám phá những góc nhìn mới mẻ, đáng kinh ngạc của thế giới.

Xã hội Hawaii lựa chọn cách nhìn khác với cách nhìn thông thường trên, họ khám phá ra một thực tại khác của thế giới, mặc dù ta không thể nhận biết bằng mắt thường nhưng lại giúp ta hàn gắn những bất ổn và trở nên mạnh mẽ hơn. “Vượt ra ngoài cơ thể vật lý, vượt ra ngoài năm giác quan của chúng ta là một thực tại khác đang hiện hình: thế giới của năng lượng”.

Phần lớn những thứ tạo nên thế giới đều không thể nhận biết được bằng những giác quan thông thường, điều đó không có nghĩa rằng chúng không tồn tại.

Cũng như lực hấp dẫn, ta không thể nhìn thấy nó nhưng nó luôn hiện hữu xung quanh và ta chỉ có thể nhìn thấy hệ quả của nó. Thế giới năng lượng cũng hoạt động tương tự, ta chỉ có thể nhìn thấy được những lợi ích của chúng. “Bản chất của chúng ta không phải vật chất, mà là năng lượng. Cơ thể chúng ta là năng lượng thuần khiết, đó là cội nguồn cho bản chất thực sự của ta.”

Ý nghĩ cũng như những làn sóng mà ta hướng tới bản thân, tới người khác, tương lai và cả thế giới. Mỗi ý nghĩ đều có tần số rung động khác nhau, một thứ âm thanh truyền vào vũ trụ và vũ trụ sẽ đáp lại tiếng vang ấy. Cũng như sóng điện thoại, ta rõ ràng không thể nhìn thấy nhưng chúng vẫn hiện hữu và truyền thông tin. Bạn phải biết nhận biết đâu là những lời nói, ý nghĩ tiêu cực mang tính phán xét, quy chụp, sau đó quan sát, kiểm soát và thay thế nó bằng một ý nghĩ, lời nói có tính xây dựng, tích cực và phù hợp với tinh thần pono hơn.

Ngày nay mạng xã hội, các phương tiện truyền thông và chương trình truyền hình là những thứ mang đến cảm xúc tiêu cực dễ dàng nhất. Liệu bạn có thể tìm được bao nhiêu thứ tích cực trong hàng loạt các bài báo về thiên tai, tệ nạn hay bạo lực. Liệu sau khi đọc, sau khi xem, sau khi tiếp xúc với những thứ đó bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra bên trong mình? Dù có thích hay không, những hình ảnh, con chữ và những suy nghĩ tiêu cực vẫn sẽ tác động trực tiếp tới trạng thái tâm trí bạn. Khi bắt đầu nhận thức được tác động mà những suy nghĩ và cảm xúc gây ra với tâm trí và cơ thể, chúng ta sẽ biết tìm cách chữa lành, dọn dẹp bộ nhớ của mình thay vì để cho chúng “bùng nổ” và gây tổn hại.

Vậy làm sao để loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực ra khỏi tâm trí? Người Hawaii gọi sự loại bỏ này là pilikia hay chuyển hóa, đó là sự biến đổi năng lượng tiêu cực, phiền não thành năng lượng tích cực, bình an. Khi một ý nghĩ tiêu cực tác động đến tâm trí bạn, hay nhận biết và để nó trôi qua mà không phán xét. Để nó trôi qua nhưng đừng cho nó cơ hội bắt rễ vào tâm trí. Hãy tập trung vào những điều mang đến cảm xúc tốt đẹp! Thay vì ý nghĩ “mình mệt quá” có thể được chuyển thành “mình muốn nghỉ ngơi” và ta sẽ đi nghỉ ngơi. Bạn càng ít để ý đến ý nghĩ tiêu cực, tâm trí bạn sẽ càng thông suốt, sức khỏe tâm lý và cảm xúc mới được cải thiện.

Mỗi khi gặp mẫu thuẫn, xung đột hay một vấn đề không mấy dễ chịu nào đó, đừng xem nó là một thứ không có giá trị hay cần phải né tránh, mọi thứ xảy ra đều nhằm phục vụ cho sự phát triển của cá nhân bạn, nó xảy ra theo đúng như những gì nó phải xảy ra. Hãy chấp nhận mà không phán xét và tận dụng nó để rút ra bài học cho mình. Bạn luôn có quyền tự do lựa chọn.

Các bậc trưởng lão Hawaii tin rằng khi chúng ta dồn sự chú ý vào chỗ nào thì năng lượng vũ trụ sẽ bị hút về chỗ ấy, và thứ năng lượng này sẽ phục vụ cho trải nghiệm mà ta yêu cầu, dù nó tích cực hay tiêu cực. Năng lượng vũ trụ không phán xét, nó chỉ thực thi tương ứng với những gì được yêu cầu.

Luật biểu hiện hay chính là luật hấp dẫn, người Hawaii gọi quy luật này là kanawai moa-ka’aka, nó biểu đạt một ý tưởng đơn giản: ý nghĩ là một lực, những ý nghĩ cũng giống như thỏi nam châm hấp dẫn mọi thứ và tác động đến thực tại của ta. Mỗi ý nghĩ đều có tần số riêng và đều được năng lượng hồi đáp lại.

 “Nếu ta liên tục hành xử theo cùng một lối, luôn gặp cùng một kiểu người, thì những sự ấy đều do tiếng vọng mà ta đã giải phóng vào vũ trụ, dù ta không hề hay biết về nó.”

Luật hấp dẫn hiện thực hóa những ý nghĩ trong bạn, nếu bạn nghĩ “Tôi muốn thoát khỏi tình trạng khó khắn này” tức là bạn đang nghĩ tới “tình trạng khó khăn” và cái vòng lặp này sẽ chẳng bao giờ chấm dứt. Thay vào đó hãy nghĩ về “sự thịnh vượng”, vấn đề là ta cần loại bỏ cái “không” ra khỏi suy nghĩ để chuyển hóa và biểu lộ cái “có”. Với mỗi từ mang hơi hướng tiêu cực ta hãy chuyển thành những từ, hình ảnh mang nghĩa tích cực hơn.

Nếu bạn muốn một thứ gì đó, hãy hình dung về nó một cách rõ ràng nhất, nếu có thể cứ viết chúng ra một từ giấy và đọc nó mỗi ngày, dùng trí tưởng tượng của bạn và hình dung về thứ bạn muốn đạt được. Sau khi những “hình ảnh” bạn muốn đã rõ ràng, chúng sẽ dần cắm rễ vào tâm tưởng bạn, từ đó mà các ý nghĩ của bạn sẽ giúp bạn xác định điều cần làm. Đó không chỉ là động lực để bạn nỗ lực hơn mà đó còn là cách gửi thông điệp của bạn đến vũ trụ. Ngoài việc vận dụng trí tưởng tượng hãy dành thời gian để biết ơn với những gì bạn đang có, hãy biết cảm ơn những món quà cuộc sống dành cho bạn.

Tuy nhiên, cái khó của luật hấp dẫn là bạn phải đặt mục tiêu nhưng lại cần bớt quan tâm đến kết quả của hành động. Bạn sẽ dễ rơi vào cảm giác sợ thất bại, chùn bước và không đi đến hết con đường. Đôi khi ta đã nỗ lực hết sức mình, làm hết khả năng nhưng vẫn không thấy điều gì xảy ra và cảm giác thất vọng sẽ nghiên nát ta thành trăm mảnh và ta chẳng còn sức mạnh mà bước tiếp. Vấn đề ở đây là bạn cần biết chấp nhận thực tại, đừng để cho bản thân lao xuống vực thẳm của tuyệt vọng và tất cả cảm xúc tiêu cực kèm theo.

Bạn đã nỗ lực hết mình và chắc chắn sẽ có những cơ hội khác có khi còn tốt hơn vì thế hãy tiếp tục bồi đắp cảm giác kỳ vọng tích cực. Đôi khi ta phải khiêm tốn chấp nhận thực tế ngay cả khi đó là một việc đầy khó khăn.

Đối với cuộc sống vô thường này, dù chúng ta có lên kế hoạch tỉ mỉ đến đâu, nỗ lực nhiều đến đâu, kỳ vọng nhiều đến đâu thì hầu như mọi thứ thường không như ý ta muốn, nó luôn có thể sai ở đâu đó. Đó là một thực tế, nhưng thực tế này thường không được nhiều người chấp nhận, họ luôn muốn mọi thứ phải thật hoàn hảo, phải luôn theo ý họ, và đó cũng là cơn bất ổn trầm kha nhất của xã hội hiện đại, chúng ta mải mê vật lộn nhằm chống lại thứ không thể thay đổi, hiện tại. Thái độ từ chối đối mặt với thực tại đã ăn sâu vào phương thức vận hành của chúng ta. Dường như việc phủ nhận thực tại là cách duy nhất chúng ta nghĩ đến khi một thứ gì đó không xảy ra theo ý ta nhưng lẩn trốn thực tại sẽ tạo ra một lực kháng cự khiến ta còn đau khổ hơn.

Vậy ta còn có thể làm gì ngoài việc phủ nhận thực tại để có cảm giác tốt hơn? Luật chấp nhận chính là chìa khóa, chúng ta có toàn quyền lựa chọn cách phản ứng phù hợp nhất đối với một tình huống, hãy trở thành một người quan sát mọi thứ đang diễn ra mà không hề phán xét. Khi một việc xảy ra tức là nó đã ở hiện tại rồi. Nó đang diễn ra, bất kể vì lý do gì, nếu ta không chấp nhận nó, tâm can ta sẽ xáo động đến mức làm bản thân kiệt quệ năng lượng.

Đối mặt với thực tại là việc đòi hỏi lòng dũng cảm, nó không dễ dàng, nó không chỉ là một câu nói, chúng ta phải chấp nhận những điều trái với ý thích của bản thân và nhìn nhận đúng theo bản chất của chúng mà không cho phép bất kỳ ảo tưởng hay sự biện hộ của tâm trí xen vào.  

Người Hawaii có câu “He loli’ole, Ke’alo a’e. He paio koho”, tức là “Sự thay đổi là tất yếu, sự chống đối là một lực chọn”. Khi trải qua một điều tốt đẹp, hạnh phúc, ta mong mỏi điều đó sẽ không bao giờ kết thúc và ngược lại khi trải qua điều tồi tệ ta chỉ ước nó qua thật nhanh để không phải đối mặt với nó.

Có một sự thật rằng bạn có ca thán hay bình thản thưởng ngoạn dòng chảy liên tục của cuộc sống thì bạn cũng không thể chặn được dòng chảy ấy. Những điều tốt đẹp cũng như những thứ tiêu cực dù chúng có như thế nào thì đến một ngày chúng cũng sẽ tan biến. Ta không thể thay đổi được gì vậy nên chấp nhận rằng điều đó là thực tế, từ đó mà ta mới biết trân trọng từng khoảnh khắc tươi đẹp trong cuộc đời cũng như vững vàng hơn để vượt qua khó khăn, bởi tất cả rồi cũng sẽ qua, dù muốn hay là không. Đó là cuộc sống!

“Hãy tận hưởng những điều tốt đẹp, chịu đựng những khó khăn, nhưng chớ để bản thân bị gắn chặt vào chúng, bởi chúng sẽ trôi qua”

“Sự chấp nhận còn có nghĩa là chấp nhận bản thân một cách trọn vẹn, cả những phẩm chất tốt đẹp lẫn những khiếm khuyết”

Học cách chấp nhận bản thân là chấp nhận cả những mảng tối lẫn sáng trong bản chất của mình. Trong chúng ta, không ai là “tốt hơn” ai cả. Việc chấp nhận cả những điều tốt và xấu tồn tại đồng thời bên trong ta không có nghĩa rằng không cần nỗ lực để hoàn thiện bản thân mà đơn giản là chúng ta hãy chấp nhận con người vốn có của mình, nhìn nhận rõ ràng và không phán xét. Chính sự thành thực này sẽ kích hoạt ý chí thay đổi bên trong ta.

Với những mặt tối, những khía cạnh tiêu cực ta luôn có lựa chọn không tiếp đón chúng, nhưng phải chấp nhận rằng đó là ta, bởi càng phủ nhận nó càng cố thể hiện ra bên ngoài, nếu ta không chấp nhận thì nó đâu phải của ta và ta đâu có thể loại bỏ chúng. Theo tinh thần ho’oponopono, mọi khía cạnh trong con người ta đều tồn tại vì một lý do nhất định. Nếu bạn quyết định rằng khía cạnh nào đó không còn hữu ích và đang cản trở bạn tiến về phía trước thì đó chính là lúc bạn cần xóa sạch mọi ký ức liên quan đến cách hành xử này để loại bỏ nó.

Mỗi ngày ta trải qua hàng trăm cảm xúc, dù lớn hay nhỏ thì bằng một cách nào đó chúng cũng đang âm thầm thay đổi cấu trúc hóa học của cơ thể ta.

Vào những năm 1970, nhà dược học người Mỹ, tiến sĩ Candace Pert đã tiến hành một số nghiên cứu mà sau đó đưa đến vài kết luận hết sức đáng kinh ngạc: Khi chúng ta có một ý nghĩ hoặc trải qua một cảm xúc, các neuropeptide sẽ bắt đầu luân chuyển thông tin này tới cơ thể và truyền đạt các cảm xúc liên quan đến những ý nghĩ này tới các tế bào. Nhờ đó, các ý nghĩ và cảm xúc được truyền tới các tế bào và được biến đổi thành các cảm giác của cơ thể vật lý. Khi những ý nghĩ và cảm xúc này là dễ chịu thì mọi sự đều ổn thỏa. Nhưng trong trường hợp ngược lại, chúng sẽ “gây căng thẳng” cho cơ thể và tâm trí, tạo ra các tác động thực sự đối với sức khỏe, tuổi thọ và tâm trạng.

Khi bạn vui vẻ, cơ thể bạn nhẹ nhõm và thoải mái với nụ cười luôn nở trên môi. Khi bạn giận dữ, trái tim bạn muốn vỡ tung ra, cơ thể nóng lên và phản ứng dữ dội. Khi bạn sợ hãi thì nó sẽ siết chặt lại. Mọi cảm xúc đều gây ra một tác động đối với cơ thể, vấn đề là phải nhận thức được ảnh hưởng của cảm xúc đối tâm hồn cũng như chất lượng cuộc sống của chúng ta.

Mỗi ngày bạn đều có thể gặp những cảm xúc tích cực hay tiêu cực, nếu đó là những điều tích cực thì không sao nhưng nếu là một cảm xúc tiêu cực thì bạn càng phải chấp nhận chúng, đừng chống đối chúng bất kể chúng là gì. Chấp nhận rằng nó có tồn tại, hãy thừa nhận rằng sự phủ nhận là vô ích và nó có thể dẫn tới những mâu thuẫn nội tâm sâu xa hơn. Vì vậy, hãy chấp nhận những cảm xúc và để chúng được bộc lộ ra nếu cần thiết, nhưng hãy hiểu rằng bạn không nên đưa ra bất kỳ quyết định nào vào thời điểm đó. Cảm xúc tiêu cực sẽ chẳng đưa bạn đến một kết quả tốt đẹp, hãy đợi đến khi bạn bình tĩnh, khi tâm trí đã thông suốt, bạn có thể tìm cách giải mã từng cảm xúc một.

“- Học viên (HV): Con cần làm gì để đi theo con đường pono? Làm sao con biết được những điều con đang nghĩ hoặc đang làm có đúng theo tinh thần pono không? Hay làm thế nào để con thoát ra khỏi vòng kiềm tỏa vô thức cũng như cách suy nghĩ của con, những thứ đang không hề giúp con được hạnh phúc?

- Kumu (K): Mọi sự đều là pono; mọi sự đều đang diễn ra đúng theo tiến trình của nó.

- HV: Tức là dù con có làm gì thì mọi sự đều đang hài hòa và đều là pono sao? Thậm chí cả những ý nghĩ tiêu cực cũng là pono?

- K: Đúng thế: mọi sự đều là pono.

- HV: Vậy nếu người yêu con bỏ con, thì đó là pono. Nếu con mất việc, đó là pono. Mọi sự đều là pono, bất kể điều gì xảy đến dù là tốt hay không tốt cho con?

- K: Nhưng ai là người quyết định chúng tốt hay không tốt? Trong thế giới năng lượng, một trải nghiệm khó chịu không hề mang tính tiêu cực. Chính tâm trí con đã đem phân loại sự kiện, còn khi vũ trụ gửi đến con trải nghiệm đó: nó là hoàn hảo, nó là pono. Mọi điều xảy đến với con đều có thể hỗ trợ con phát triển. Bất kỳ một trải nghiệm tích cực hay tiêu cực nào cũng đều là cơ hội để con xác quyết ý chí của mình và lựa chọn có học hỏi từ nó hay không.

- HV: Tức  là con không cần lo lắng về những điều đang xảy đến với mình, vì mọi sự đều là pono sao? Vậy thì hơi dễ dàng phải không thầy?

- K: Hãy hiểu một điều. Con có một và chỉ một trách nhiệm duy nhất, đó là thực hiện phần việc của con bằng cách dọn sạch một cách có ý thức tất cả những gì trong khả năng. Phần còn lại cứ để vũ trụ lo liệu. Những gì con đang trải qua ngày hôm nay, ngay lúc này, đều phù hợp với hệ thống niềm tin của con, và vũ trụ đáp ứng niềm tin ấy, dù nó là tích cực hay tiêu cực. Ví dụ, con tin rằng con không bao giờ có thể duy trì một mối quan hệ tình cảm lâu dài, đó là một niềm tin sâu sắc và khó lòng thay đổi. Nó diễn giải và gửi đến vũ trụ một năng lượng cụ thể. Vũ trụ sẽ đáp ứng niềm tin đó và cho con cơ hội để thực hiện hóa niềm tin này: người yêu con sẽ rời bỏ con. Chừng nào con chưa chịu thay đổi hệ thống niềm tin của mình, chừng đó trải nghiệm này vẫn còn tái diễn.”

Trên cuộc đời này, dù bạn có cố gắng đến đâu đi nữa thì cũng không thể làm hài lòng tất cả mọi người và người khác cũng vậy. Mọi người xung quanh bạn dù cố ý hãy vô tình, luôn có thể làm tổn thương, phá hủy cả một ngày hay cả một quãng đường đời của bạn và ngược lại cũng đúng. Ngay khi nghe thấy hai tiếng “Tha thứ”, người ta thường xù lông lên tự vệ: “Tha thứ cho họ ư” “Sao dễ dàng quá vậy”; “Sao tôi phải tha thứ cho người đã làm tổn thương mình?”. Chúng ta ngay lập tức sẽ nghĩ đến những nỗi đau mà mình đã phải chịu đựng, cùng với đó là nỗi buồn bực, giận dữ, cay đắng và cảm giác bất công.

Tuy nhiên, sự tha thứ liên quan đến hai mặt của đồng xu: tha thứ cho bản thân và tha thứ cho người khác. Cả hai đều mang cùng một mục tiêu, điều đó không phủ nhận trách nhiệm của bên này hay bên kia, hay cho qua sự kiện đó, mà là gỡ bỏ những dấu vết năng lượng để lại những ảnh hưởng không thể nhận biết và tự gắn chúng vào cuộc sống của ta theo cách tiêu cực.

Các bậc trưởng lão Hawaii tin rẳng sự tha thứ là một cách để thanh lọc những năng lượng cấu thành nên ta và chảy qua ta. Những người gắn bó với tinh thần pono không cúi đầu để nuôi dưỡng sự hối lỗi và ăn năn mà họ chấp nhận trách nhiệm của mình thật trung thực và lựa chọn giải thoát bản thân khỏi gánh nặng quá khứ. Và tha thứ chính là buông bỏ quá khứ, những thứ níu giữ ta không cho ta thực sự được giải thoát và phát triển.

Tha thứ không có nghĩa rằng bạn chấp nhận tất cả, nó cũng không đồng nghĩa với việc bạn phải phủ nhận rằng người khác đã khiến bạn bị tổn thương. Điều đó đã xảy đến và nó đã qua đi, không ai có thể xoa dịu đi những điều đã làm bạn đau đớn nhưng cảm xúc ấy vẫn đang khiến bạn khổ sở và cần phải được xử lý, cần phải được gột bỏ. Vấn đề chỉ là sự lựa chọn, bạn chọn để cho những đau đớn đó dày vò bạn mãi hay tha thứ cho nó để thay đổi thực tại của mình?

Một trong những khía cạnh cốt lõi của con đường pono, một công cụ hữu dụng song thường bị lãng quên, đó là lòng biết ơn. Lòng biết ơn mang đến niềm vui cho trái tim. Nếu bạn nói “cảm ơn” một cách vô cảm, hai từ ấy sẽ mất đi sức mạnh. Ngược lại, nếu nó mang cảm xúc từ tận con tim, chúng sẽ giải phóng ra một thứ năng lượng nuôi dưỡng cơ thể bạn.

Biết ơn một cách có ý thức trở thành mục tiêu thường nhật, và nhiều người Hawaii sống theo tinh thần pono thường dành ra vài phút mỗi ngày để cảm ơn những món quà mà cuộc sống ban tặng cho họ. Đó là sự cảm kích với cỗ máy cơ thể kỳ diệu này, đó là lòng biết ơn tới cặp đùi rắn chắc và đôi bàn chân linh hoạt của mình, cho đôi tay luôn chăm chỉ lao động. Họ biết ơn quả tim đã vì họ mà làm việc không ngừng nghỉ kể từ giờ phút họ hiện diện trên trái đất này. Họ biết ơn lá phổi mang đến những hơi thở tràn đầy sinh lực. Và với sự biết ơn đó họ chắc chắn rằng nó sẽ chữa lành và hàn gắn cơ thể họ.

Bạn không cần phải biết ơn đến những thứ cao siêu như thượng đế hay vũ trụ, hãy thể hiện sự biết ơn đến những thứ nhỏ bé mà đáng giá bạn đang có, đó là gia đình, người yêu, sức khỏe, bạn bè, mái ấm. Bạn đâu biết được ngày mai sẽ xảy ra chuyện gì, vậy nên hãy biết ơn, trận trọng những thứ trước mặt, trước khi chúng đi mất hoặc bạn không còn cơ hội để thể hiện sự biết ơn nữa.

Nhưng điều khó nhất không phải là bày tỏ lòng biết ơn với những thứ ta đã có hoặc những thứ mang bản chất tích cực, mà hãy bày tỏ lòng biết ơn tới cả những điều ta còn chưa được nhận và trên hết là cả những thứ ta không thích. Mọi thứ đến với ta đều có lý do của nó, khó khăn, thử thách đến với ta để giúp ta rèn luyện, mạnh mẽ hơn trên cuộc đời. Tin tưởng vào vũ trụ và tỏ lòng biết ơn với trải nghiệm nó mang đến la cách tốt nhất để biến trải nghiệm này thành có lợi. Nếu làm được như vậy, bạn sẽ không bao giờ phải lặp lại trải nghiệm đó nữa bởi bạn đã rút ra được bài học của mình rồi!

Việc liên tục duy trì cảm giác biết ơn cũng giúp cơ thể chống lại những công kích từ bên ngoài: nó giúp cơ thể sản sinh ra endorphin - hormone hạnh phúc - để chống lại căng thẳng, và nó xoa dịu trái tim bạn.

Cảm xúc yêu thương là một nguồn lực bất tận nuôi dưỡng thế giới năng lượng. “Tất cả các quy luật của vũ trụ được hợp nhất trong một quy luật tối cao - quy luật về lòng tôn kính sâu sắc đối với cuộc sống, tức tình yêu thương.”

Trải qua nhiều thời đại, những con người Hawaii thông thái tin rằng ta càng lựa chọn sống theo tinh thần pono - tức sống trong sự hài hòa, sống với sự công bằng, tôn trọng và từ tâm - cuộc sống của ta sẽ càng phong phú và bình an. Vì vậy hãy sống từng khoảnh khắc với một niềm kính trọng sâu sắc dành cho cuộc sống.   

Và như lời kết mà tác giả muốn gửi đến bạn đọc, cũng như lời thì thầm êm ái của các bậc trưởng lão Hawaii thông thái:

BGM: "..." - Yutaka Hirasaka