HỒI ỨC DU HỌC SINH - PHẦN 8 - ĐI LÀM THÊM

Mình nghĩ với du học sinh, việc đi làm thêm không phải việc gì quá xa lạ.

Theo quy định ở Hà Lan, một sinh viên quốc tế được phép đi làm thêm để có thể trang trải thêm cho cuộc sống sinh viên. Tuy nhiên, bạn chỉ có thể làm theo một trong hai hình thức: (1) đi làm từ tháng 6 đến tháng 8, được phép làm bán hoặc toàn thời gian; HOẶC (2) bạn được làm đủ các tháng trong năm, nhưng không được phép đi làm nguyên tuần mà bị giới hạn tối đa 16 tiếng/tuần. Quy định này sẽ được đề cập trên thẻ tạm trú mà bạn xin cấp lúc vào Hà Lan. Mục đích chính là để bạn có đủ thời gian dành cho việc học tập, tránh việc dành nhiều thời gian đi làm mà ảnh hưởng đến quá trình học tập.

Thực tế, đối với trường hợp làm 16 tiếng, mình biết vẫn có một số chỗ cho bạn làm "chui" quá 16 tiếng. Tuy nhiên, mình không khuyến khích việc này. Nghĩ mà xem, bạn đến một đất nước mới thì tốt nhất là bạn nên tuân thủ quy định và pháp luật nước bạn. Đừng để đến khi xảy ra chuyện, xong chẳng may lại dính vào Đại sứ quán thì không hay chút nào.

Hơn nữa, mình cũng có nghe kể về một số trường hợp các bạn sinh viên đi làm ngoài khung giờ giới hạn đó có gặp một số rắc rối với chủ sử dụng lao động. Những tranh chấp về điều kiện làm việc, thời gian làm việc, và tiền lương tính thế nào, tất cả xuất phát từ việc bạn đi làm quá số giờ mà Chính phủ cho phép, và chủ sử dụng lao động lấy đó để uy hiếp bạn.

Đối với sinh viên ngoài EU, bạn sẽ cần đến giấy phép lao động để được làm việc, dù chỉ là bán thời gian. Giấy phép lao động có thể do chủ sử dụng lao động xin cấp cho bạn.

Mình ban đầu cũng dự định sẽ đi làm thêm trong thời gian đi học. Nhưng thời gian đầu của mình ở Hà Lan, mình lại chưa tìm được nhà ở, nên không thể tìm kiếm ngay được. Đến khi có nhà để ở rồi thì lại phải vùi đầu vào đống tài liệu để đọc hàng tuần. Dù cũng có thấy một số quảng cáo ở các siêu thị hay nhà hàng, nhưng thực sự khoảng thời gian học kỳ đầu tiên việc học khá là áp lực.

Thế rồi, đợt đó là Giáng sinh. Trong khi các bạn quốc tế cùng nhà mình về nước hết, mấy em Việt Nam học cùng khóa mình đi du lịch, thì mình quyết định bám trụ ở Tilburg. Đúng lúc đó, một em người Việt khác cũng đang học ở Tilburg có nói mình biết là công việc rửa bát ở nhà hàng nơi em ý đang làm đang cần tìm người cho thời gian Giáng sinh và năm mới, và hỏi mình có muốn làm không.

Được quá ý chứ! Cơ hội như vậy thì tại sao lại không làm, phải không? Thế là mình lập tức hỏi xin số điện thoại liên hệ với bên nhà hàng, và được nhận làm ngay. Họ giúp mình làm giấy phép lao động, và ngay sau khi có giấy phép là mình có thể làm việc được luôn.

Và tuyệt vời hơn, là sau kỳ Giáng sinh và năm mới, mình vẫn có thể tiếp tục làm ở đó, dù số buổi sẽ ít đi một chút vì số lượng của nhóm rửa bát chỉ đủ để mỗi người làm được một buổi trong tuần chứ không hơn.

Nói là rửa bát nhưng thực tế việc "rửa" sẽ do cái máy rửa bát làm. Ở đó có một cái máy rửa bát hoạt động liên tục với năng suất rất cao (tầm 2-3 phút là xong một mẻ), sạch sẽ. Việc của người phụ trách rửa bát (là mình đây) gồm dùng nước nóng tráng trước dầu mỡ trong bát, đĩa, nồi, các dụng cụ bếp, nói chung là tráng tất trước khi cho vào cái máy rửa bát. Sau khi máy đã xong công việc của nó, mình sẽ lôi đống bát đĩa đó ra, lau khô, sáng bóng và xếp về vị trí ban đầu để đầu bếp có thể sử dụng. Cuối ngày, thì người phụ trách rửa bát cũng sẽ phải dọn dẹp sạch sẽ khu vực rửa bát của mình, lau sàn (nếu được yêu cầu, chứ thực ra là đội đầu bếp sẽ phụ trách việc này), và mang đống khăn bẩn, tạp dề bẩn vào chỗ phòng giặt, phân loại theo màu sắc để ngày hôm sau sẽ có người phụ trách việc giặt giũ này.

Một ca làm bình thường sẽ bắt đầu từ 17h00, nhưng có thể bắt đầu sớm hơn nếu ngày hôm đó là ngày mà nhà hàng sẽ rất đông (dựa theo số bàn đã đặt). Kết thúc bình thường sẽ tầm 22h30, tính cả thời gian dọn dẹp (vì bếp sẽ không làm món chính từ sau 21h30, mà sau đó chỉ làm các món snacks nhẹ nhàng, nên sau khi bếp đóng, mình có thể bắt đầu dọn dẹp). Tuy nhiên, ca làm có thể kết thúc sớm nếu như nhà hàng không có mấy khách (ví dụ, ca làm vào thứ 2 hoặc thứ 3 hàng tuần thường sẽ rất vắng, hoặc mình từng làm ca vào đúng ngày 01/01/2020 thì hôm đó mình làm có 2 tiếng xong rồi về).

Trước khi đi làm thì mình sẽ phải đăng ký là có ăn tối không, thì bếp sẽ chuẩn bị. Cơ bản thì đồ ăn tối ngon phụ thuộc vào từng ngày, có những hôm món ăn tối không được ngon lắm, nhưng thôi cũng không thể than phiền về việc đó được. Mình sẽ phải ăn trước giờ làm tầm 45 phút, vì thế nên đến sớm để có thời gian ăn tối và nghỉ ngơi đôi chút.

Ban đầu mình biết chỉ làm 16 tiếng/ tuần thì không hy vọng là sẽ nhận được khoản lương kha khá. Nhưng mình đã nhầm! Lương của mình được tính là 9,94 EUR/giờ, và tiền lương được trả hàng tuần, và phụ thuộc vào số giờ thực tế mình làm. Ở nhà hàng sẽ có hệ thống máy tính để bạn check-in và check-out, từ đó ghi nhận thời gian làm việc của bạn, vì thế khá minh bạch và chính xác về mặt thời gian.

Mình nhớ có những tuần mình làm được đến 14 tiếng, trong 2 ngày. Và chỉ chừng đó là quá đủ để mình sinh hoạt và tiết kiệm chút chút cho chuyến du lịch châu Âu hè năm tiếp theo mà chưa cần dùng đến tiền mình mang theo. Thật đấy, có một thời gian mình là mình chỉ dùng đến tiền đi làm là đủ ăn tiêu trong khoảng tuần rưỡi đến hai tuần. Ngoài ra cuối tháng cũng sẽ có tips tùy theo doanh thu, và có tháng mình nhận được tầm hơn 20 EUR. Rồi đến khi có ngày lễ ở Hà Lan, nhân viên cũng được nhận một khoản tiền, mà theo trí nhớ của mình, sẽ được khoảng một ngày lương (làm full 6 tiếng).

Không những thế, mình cũng nhận được hỗ trợ rất nhiều trong mùa dịch. Thời điểm đó, do dịch Covid mà nhà hàng cũng phải đóng cửa khoảng 3 tháng. Dĩ nhiên là đang có một nguồn thu nhập hàng tuần mà bị cắt thì lại chẳng buồn. Nhưng cũng không sao, bên nhà hàng họ cũng tâm lý lắm! Có một hôm bên nhà hàng chuẩn bị một bữa đẫm thịt ướp sẵn để gửi động viên nhân viên. Rồi một ngày khác, đúng dịp Lễ Tạ Ơn, họ cũng gửi cho mình hai chai bia cùng một ít chocolate. Điều này thực sự khiến mình rất cảm kích.

Và đến khi mình nghỉ ở đó để chuẩn bị về nước, thì mình cũng nhận được một khoản tiền kha khá. Đó là khoản tương hưu (thật đó, pension nhé), sau khi mình nghỉ thì mình được hoàn cái khoản đó. Mình không tìm hiểu cụ thể về chính sách này bên đó, có thể nó cũng giống như trợ cấp thất nghiệp bên mình, nhưng vấn đề là bạn không cần làm gì cả nhưng tiền vẫn rơi vào đầu.

Có lẽ toàn bộ thời gian đi làm của mình, đáng nhớ nhất chính là ngày đi làm đầu tiên.

Đó là một ngày thứ Bảy trước Giáng sinh khoảng 3-4 ngày. Mình đến làm trong tâm trạng khá bỡ ngỡ bởi dù gì thì cũng là ngày đầu tiên đi làm. Và điều làm mình nhớ nhất hôm đó, chính là ngày hôm đó nhà hàng đông vãiiiii...

Mình bước vào khu rửa bát, và trước mặt mình là một chồng bát đĩa đồ dùng bếp từ buổi trưa. Nhiệm vụ đầu tiên, trước 18h, là phải xong đống đĩa để đầu bếp bày biện món ăn. Ok, phần đó tương đối ổn.

Nhưng sau đó là mình thật sự ngập ngụa trong đống đồ. Mình chưa kịp rửa xong đống đĩa cũ, là lại một loạt đĩa mới được đem vào. Trong cùng thời gian đó, mình cũng phải lau khô cái đống dao, dĩa, thìa và làm cho nó sáng bóng để các bạn bồi bàn kịp mang cho khách. Mình không có thời gian kịp thở, tay chân phải vận động liên tục. Lúc đó mình chưa thực sự quen với công việc nên việc sắp xếp rửa cái nào trước, cái nào sau bị lộn xộn.

Rất may là hôm đó trong bếp có một bạn người Đức (bạn này sau này mình không gặp lại nữa) đã hỗ trợ mình rất nhiều. Bạn ý chỉ cho mình là nên ưu tiên rửa cái gì trước, rồi hỗ trợ việc lau khô các bộ dao dĩa, để mình có thời gian làm các việc còn lại. Bạn này có bảo mình là những đầu bếp có nói bạn ý qua giúp mình, không sợ mình không thoát được lúc nửa đêm 😅

Hôm đó, ngày đầu tiên đi làm, mình ra về lúc 0h15. Và lần đầu tiên trải nghiệm công việc phải đứng liên tục 7 tiếng đồng hồ. Mấy bạn phục vụ với đầu bếp cũng bảo mình là "Mày xui quá, đúng ngày đầu tiên đi làm thì nhà hàng lại quá đông thế này". Ừ thôi chịu thôi, dù sao thì cũng làm xong rồi. Đêm đó về đến nhà, gần như đặt lưng xuống là mình ngủ được ngay lập tức. Bán sức mệt thật, nhưng cũng được tầm 70 EUR thì thôi, cố vậy!

Vậy thôi, đó là tâm sự về quá trình đi làm thêm của mình. Mình sẽ quay lại vào tuần sau, khi mình nói về quá trình mình tìm việc (công việc chính thức) sau khi tốt nghiệp.

Tạm biệt, và hẹn gặp lại ở tuần tới.