“HỌC TRƯỜNG CÔNG HAY TRƯỜNG TƯ?"

“TRƯỜNG CÔNG HAY TRƯỜNG TƯ?"

Mình mới tham gia nhóm chưa lâu và nhận thấy rất nhiều bạn trẻ có con mới bắt đầu học tiểu học đang băn khoăn việc chọn trường cho con : Trường công hay trường dân lập/ song ngữ/ quốc tế, trường nào tốt và phù hợp cho con mình ???

Mình là mẹ của 3 con , 2 trai một gái. Các con nhà mình đã học hành tại đủ thể loại trường : Trường công thường, trường công chuyên, dân lập tăng cường tiếng Anh, trường dân lập đơn ngữ tiếng Anh theo chương trình ICGSE/A Level , trường nội trú Mỹ nên mình có cái nhìn của người trong cuộc , có thể so sánh và đánh giá giữa các hệ thống trường mà con mình đã theo học. Tuy nhiên, trong một bài viết ngắn gọn như thế này, mình không thể đề cập hết tất cả mọi vấn đề mà mình chỉ tóm gọn lại một cách ngắn nhất. Trong cái ưu có cái nhược hoặc ngược lại là thứ mà mình luôn muốn đề cập đến trong bài viết này.

Chọn trường cho con không hề là chuyện đơn giản vì phụ huynh phải cân nhắc nhiều yếu tố như tình hình tài chính gia đình cho cả một quá trình học hành dài hơi từ tiểu học lên đại học thậm chí là cao học, sức khỏe của con cả về thể chất và tinh thần, mục tiêu mà gia đình muốn con hướng tới để trở thành một người trưởng thành như thế nào, nghề nghiệp tương lai …chứ không đơn giản như là cho con đi học trường tư để cho con sướng, hay cho con theo trường quốc tế để Anh văn vững thuận lợi cho du học … Những thứ đó chỉ là một mảnh ghép trong một bức tranh tổng thể.

Hai con đầu của mình là thế hệ Z,  sinh ra vào cái thời mà hệ thống trường quốc tế và dân lập mới nhen nhóm thành lập tại Việt Nam với những cái tên như BIS, SSIS, ABC hay Á Châu. Lúc đó là vợ chồng trẻ, tài chính đang bươn chải nên trường công là lựa chọn không cần suy nghĩ cho các con. Thời điểm đó, việc chọn trường cho con chỉ là tìm hiểu xem trường nào được PH đánh giá là tốt để xin cho con vào học với các tiêu chí như địa điểm, cơ sở vật chất, tiếng tăm của hiệu trưởng và học lực chung của học sinh. Hai con trai học hai trường tiểu học khác nhau, hai trường cấp hai khác nhau nên càng cho mình thấy trường công cũng khác biệt nhau nhiều tùy theo tầm nhìn, tư duy lãnh đạo của người hiệu trưởng. Trường công có ưu điểm là con phải cọ xát nhiều với môi trường bạn học xuất thân từ những hoàn cảnh gia đình khác nhau, kỷ luật nghiêm khắc, có sự ganh đua giữa các bạn học với nhau, có mục tiêu để phấn đấu. Ưu điểm này cũng sẽ trở thành nhược điểm khi nó trở nên thái quá. Thứ ưu điểm/ nhược điểm này lại trở thành nhược điểm/ ưu điểm của hệ thống trường tư mà mình sẽ nói ở phần sau. 

- Chi phí giáo dục rẻ

- Môi trường học như XH thật thu nhỏ có sự đa dạng

- Có sự phân loại về học thuật và có môi trường cho con phát triển ở mức cao hơn trang lứa nếu con có năng lực ( lớp chọn, trường chuyên)

- Bệnh thành tích đè nặng lên giáo viên và học sinh. Mức độ khác biệt ở từng trường tùy theo tư duy của Ban Giám hiệu.  Về vấn đề này lập trường của PH là quan trọng nhất để làm nhẹ hậu quả lên con mình.

- Cơ sở vật chất có nhiều hạn chế so với trường tư . Mức độ tùy trường.

- Có một số tiêu cực trong môi trường học đường không tốt cho sự phát triển tâm lý của học sinh từ bệnh thành tích của nhà trường và các phụ huynh khác.

Trái ngược với hai ông anh, cô gái út nhà mình hoàn toàn học hệ thống trường tư từ mẫu giáo đến nay là lớp 9 ( year 10) cả ở trường theo tiêu chuẩn và chương trình học quốc tế lẫn chương trình của BGD kết hợp CT tiếng Anh ở 3 môn Toán/ English và Science theo hệ Cambridge. Mình vốn quan niệm là mình người Việt thì con cái phải rành rẽ tiếng mẹ đẻ, nên sau khi con học xong mẫu giáo ở RISS thì mình chuyển về Việt- Úc. Lúc đó chọn Việt Úc cũng cân nhắc các yếu tố chi phí, chương trình, cơ sở vật chất với mục tiêu là con đọc viết rành rẽ tiếng Việt. Hết cấp 1 ở Việt Úc thì lập tức chuyển con sang trường dạy đơn ngữ và mình đã chọn ABC cho con.

Thực ra để nói ưu và nhược của trường dân lập thì rất khó vì khác với hệ thống trường công khá đồng nhất, mọi thứ chỉ khác nhau về mức độ tốt xấu còn ưu nhược khá giống nhau về tên gọi. Hệ thống trường tư ở VN có sự phân hóa khá lớn : Trường dạy theo chương trình quốc tế có kiểm định, trường dạy theo chương trình quốc tế chưa có kiểm định, trường dạy chương trình của BGD và có tăng cường tiếng Anh, trường song ngữ …. Mình cũng không có trải nghiệm ở hết các trường nên chỉ có thể nhận xét ở hai ngôi trường mà con mình theo học là VAS và ABC tuy hai trường này cũng khác biệt nhau rất lớn.

Nếu trường tư có ưu điểm là cơ sở vật chất tốt, tâm lý học sinh được coi trọng, tính nhân văn được đề cao thì nhược điểm lớn nhất của học sinh trường tư vốn toàn con nhà có điều kiện so với mặt bằng chung của XH là thiếu động lực học tập, thiếu động lực để thách thức bản thân đạt được những đỉnh càng ngày càng cao trong học thuật và cuộc sống vì vốn dĩ hệ thống trường tư cào bằng học sinh trừ một số ít trường có tạo môi trường cho các bạn có năng lực cao hơn được thử sức.

Trường VAS :

- Chi phí giáo dục vừa tầm nhiều PH.

- Chăm sóc trẻ con kỹ . Cái này có thể là ưu điểm với cách nhìn nhận của một số PH  nhưng với mình là nhược điểm. Vì là trường tư và mục tiêu là thu hút và giữ chân khách hàng nên quan điểm của trường là chiều học sinh sao cho vừa lòng phụ huynh. Việc chăm sóc trẻ , chiều trẻ vô hình chung tạo ra những cậu ấm, cô chiêu ỷ lại.

- Môi trường PH tuy không phải ai cũng rất giàu có nhưng lại định vị bản thân hơi cao quá dẫn đến môi trường học có không ít những đứa trẻ luôn coi mình là rich kid và có những hành xử không chuẩn mực, thiếu khiêm tốn. Điều này mình chỉ nhận thấy rõ khi chuyển con sang trường ABC sau này.

- Trường quảng cáo mọi thứ rất hay nhưng chất lượng của các hoạt động như thể thao, dạy kỹ năng sống, các hoạt động ngoại khóa , văn thể mỹ vẫn mang tính chất phô diễn và khá nông, không đi sâu vào thực chất để có môi trường tốt cho trẻ phát triển.

- Về chất lượng học tập thì mình đánh giá ở mức khá cả về chương trình BGD và tiếng Anh

- Tuy là trường tư nhưng vẫn có một số bệnh thành tích của trường công.

Trường ABC :

- Chí phí giáo dục ở mức vừa tầm so với một số trường đơn ngữ tiếng Anh top trên.

- Có bề dày về hoạt động, chất lượng ổn định, triết lý GD rõ ràng.

- Môi trường học đường theo kiểu Anh truyền thống, rất văn minh và nhân văn và cũng bảo thủ. Trẻ em theo học trường này đa phần con nhà có điều kiện nhưng khá khiêm tốn và hiền, chăm chỉ học hành.

- Chương trình học theo chuẩn ICGSE/ A- level có kiểm định. Có phân chia các lớp theo trình độ ở môn Toán ở các lớp key stage 3, chương trình học khá là nặng và thiên về học thuật. Đầu ra của trường đa dạng, học sinh của trường vào được các trường ĐH đỉnh nhất của thế giới như Oxford/ Cambridge ( Anh) ; Ivy ( Mỹ) ….

- Các môn như Art và Design Techonology được chú trọng và dạy sâu. Nhiều học sinh sau này theo đuổi các ngành nghệ thuật ở bậc đại học.

- Nhược điểm của trường là cơ sở vật chất không quá tốt , trừ cơ sở mới đưa vào vận hành tại Nhà Bè. Công tác hướng nghiệp trong nhà trường không được chú trọng cho lắm.

Từ hai ví dụ là trường tư mà mình đưa ra ở trên, các bạn cũng thấy sự khác biệt là quá lớn. Nếu như hướng đến một con đường học hành dài hơi, đặc biệt là để du học thành công như mục tiêu mà nhiều bạn hướng đến cho con thì ở bất cứ thể loại trường nào như trường công, trường tư đều có những hạn chế nhất định không giống nhau mà PH cần hiểu rõ để bổ khuyết cho con. Lựa chọn nào cũng tùy thuộc vào từng gia đình, từng đứa con và từng giai đoạn sao cho tổng thể tốt nhất và có được kết quả tốt nhất với mục tiêu sau này con học xong có việc làm phù hợp với năng lực và sở thích.

Ở phần 2, mình sẽ viết về so sánh một đứa trẻ học trường công ( trường chuyên) và một đứa trẻ học trường tư VN sẽ đạt kết quả như thế nào trong môi trường trường nội trú Mỹ ( cấp 3 ) và trường ĐH Mỹ

Lưu ý : mọi điều mình viết là quan điểm cá nhân và dựa trên kinh nghiệm của bản thân cũng như câu chuyện của bạn bè thân thiết trong network của mình. Nó chỉ mang ý nghĩa tham khảo mà thôi.”