© Dennis Stock/Magnum Photos
© Dennis Stock/Magnum Photos
Khi ta lớn lên, tất cả những gì ta từng làm là rời bỏ. Ta rời bỏ những thói quen, con người, và nơi chốn. Ta thường thắc mắc đâu mới thực sự là nhà, bởi, ta luôn cảm thấy lạc lõng tại mọi nơi ta đến. Rồi, tự vun vén một tổ ấm trên thị thành, ta gọi nó là nhà. Ta tô điểm nó bằng những chậu những hoa, những cây sen đá đặt trên ban công, phủ khắp tường mấy tấm poster của bộ anime yêu thích, và vun vén một góc làm việc với nội thất từ hàng thanh lý. Thi thoảng, căn nhà yên tĩnh khủng khiếp; khi khác lại văng vẳng tiếng cười đùa của những bạn tâm giao mới quen. Khi nó trở nên quá cô tịch, ta nhấc máy gọi mẹ, đang cách xa ta hàng trăm cây số, và, hỏi ngày hôm nay của bà ra sao. Đôi khi, ta gọi chỉ vì muốn nghe giọng bà, nhưng khi bà hỏi cuộc sống dạo này ra sao, ta bỗng lắp bắp, nói ta vẫn ổn rồi vội lấy cớ thoái thác. Ta không muốn kể khổ với bà. Căn nhà thành thị này chẳng bao giờ cho ta cảm giác như một ngôi nhà thực sự, ta luôn cảm thấy nhớ nhung thứ gì đó - dải nắng ngập tràn sân trường cấp ba, lũ bạn đã từng thân, những cung đường quê trải dài, món sườn rim của mẹ, rồi, các cô dì chú bác xởi lởi nói cười, những cuộc lượn lờ khi trời nhập nhoạng tối, mùi hương quen thuộc của căn phòng ở quê, và, cả gia đình của ta nữa.
Thế mà, khi trở lại quê nhà, ta lại đâm luyến tiếc sự thoải mái khi được sống ở chốn riêng, những bữa ăn sáng gộp trưa vào Chủ Nhật, những bạn hữu mới, những chuyến đi bất chợt, gặp gỡ những người lạ, và quang cảnh phóng ra từ ngách ban công. Sự tĩnh mịch từng khiến ta muộn phiền ở căn nhà mới giờ đây khiến ta khắc khoải. Ta nhận ra rằng cảm giác này sẽ không bao giờ kết thúc, theo cái cách mà ta đang cảm nhận nó. Có thể, tuổi tác sẽ giúp ta thích ứng dần. Nhưng ngay giờ đây, chênh vênh giữa tuổi hai mươi, và cuộc sống khốn khó đủ bề. Và chẳng quan trọng ta khao khát trở về nhà ra sao, ta vẫn thường nhớ nhung những thứ đang ở xa ta.
Có thể những kẻ lãng mạn đã đúng. Có thể, ta sẽ tìm thấy nhà ở một vài con người khác, một nửa còn thiếu của ta. Nhưng sự thật là ta sẽ tìm thấy một mảnh ghép của bản thân ở mọi nơi ta từng nán lại, ở mọi con người ta trút bầu thương yêu. Ta vẫn cắt tóc ở một quán mà đứa bạn thân dẫn ta đến hồi hai đứa còn lớp 10. Và kia là một cuốn sách, nằm ngay ngắn trên kệ qua ngày rộng tháng dài, và không bao giờ ta chịu để mất, bởi nó là cuốn mà tình đầu gợi ý ta nên đọc, và cũng nhờ nó, ta phát hiện ra tác giả yêu thích của mình. Ta khám phá ra rằng các thói quen sắp xếp những cuốn sách của ta y chang những gì người anh trai ta từng làm - tách riêng bìa cứng và bìa mềm, rồi phân loại chúng theo màu sắc. Chẳng ai làm thế cả, ta đã nghĩ thế.
Ta nhận ra rằng cháo loãng với rau tía tô, thêm chút nước cam cho người ốm chẳng phải công thức của riêng ta; đó là cách bà nội vẫn hay làm mỗi khi ta đổ bệnh hồi lên năm. Ta để ý thấy người bạn thân nhất của mình vẫn nghe cùng một playlist của riêng hai đứa khi rảnh rỗi, và ta ướp gà theo đúng cách bạn cùng phòng thời sinh viên từng mách mẹo. Ta giữ thói quen gấp chăn ngay sau khi thức dậy, giống người bác làm quân đội, và từ người yêu cũ, ta lui tới những quán quen của hai đứa mỗi khi không biết ăn gì; ta dẫn bạn bè tới đó, rồi, họ khen đáo để ngỡ như ta là kẻ phát hiện ra chốn ấy. Kể cả khi ta không còn nói chuyện, hoặc, không bao giờ gặp lại họ, ta sẽ luôn thấy họ hiện diện lưng chừng đâu đó trong mọi việc ta làm. Ta sẽ nhận ra rằng quá nhiều trong họ là ta, và quá nhiều trong ta là họ.
Ta nhận ra rằng lý do ta không bao giờ cảm thấy toàn vẹn ở nhà bởi một phần của tim ta sẽ luôn lang thang trong ký ức một vài kẻ khác, ở một chốn mà ta từng coi là nhà. Từng mảnh hồn của ta vây bủa, rải rác khắp nơi. Tình yêu của ta giăng toả bất tận, và ta nhận ra đó là thứ xảy ra khi ta tận hưởng niềm vui thích được trải nghiệm vô số dạng thức của tình yêu và tình bạn. Khi ta trưởng thành, ta học được rằng khởi hành không đơn thuần là rời đi; thay vào đó, nó là mang theo một phần của những người khác với ta và, để lại một phần của bản thân phía sau với họ. Nó biến ta thành một bức tranh ghép tuyệt mỹ, một viên ngọc được dệt từ những sợi chỉ của tất cả những người ta từng yêu, và sẽ yêu.
Và ngày nào đó, cảm giác đó sẽ đủ để ta gọi là nhà.