Một số quốc gia Arab từ xưa có quy tắc đặt tên người rất khác bọt. Theo đó, trong tên của một người thường sẽ phải kèm theo cả tên của bố, ông nội,... của người đó, hoặc thậm chí xa hơn. Do vậy mà nhìn vào cái tên họ của một người có thể đoán ra luôn tổ tiên và gia thế của anh ta trong cộng đồng.
Cấu trúc tên phổ biến của người Arab thường sẽ là:
(Tên của mình) + bin + (tên của bố mình) + bin + (tên của ông nội mình) + (...) + al + (họ của gia tộc)
Trong đó tiền tố "bin" đứng trước tên bố/ông mang nghĩa là "con trai của". Đôi khi cũng bắt gặp cách viết "ibn" của tiền tố này. Đối với con gái, tiền tố này là "bint" hoặc "ibnat".
Tiền tố sau cùng "al" có nghĩa là "thuộc dòng họ". Tuy vậy trong cách viết hiện đại ở các quốc gia cách tân, bạn có thể thấy người ta bỏ các tiền tố này và chỉ để tên.
Ví dụ cho dễ hình dung: Thái tử Arab Saudi tên là Mohammed bin Salman al Saud. Điều này có nghĩa: thái tử tên là Mohammed - bố của thái tử tên là Salman - họ là người của gia tộc Saud.
Thái tử Mohammed bin Salman
Thái tử Mohammed bin Salman
Nếu thái tử qua Ai Cập, người ta sẽ chỉ gọi ông là Mohammed Salman Saud (bỏ các tiền tố "bin" và "al"). Thậm chí Ai Cập còn có thể bỏ cả tên bố, chỉ để tên và họ cho gọn.
Do vậy ví dụ tổng thống Ai Cập tên là Abdel Fattah el-Sisi, thì kỳ thực tên ông này là cả tên kép Abdel Fattah luôn chứ không phải bố ông tên là Fattah. Một phần nguyên nhân được lý giải là do dân số Ai Cập rất đông, đã dùng hết vốn tên sẵn có vẫn trùng nhau khá nhiều, nên phải ghép thành tên kép.
Tên bố của tổng thống al-Sisi là Said Hussein, tên ông nội là Khalil. Nên tên đầy đủ của tổng thống Ai Cập phải là Abdel Fattah Said Hussein Khalil el-Sisi. Nếu tổng thống qua Arab Saudi, tên ông phải là Abdel Fattah bin Said Hussein bin Khalil el-Sisi.
Tổng thống Ai Cập - Abdel Fattah el-Sisi
Tổng thống Ai Cập - Abdel Fattah el-Sisi
Nói xàm xàm vậy, tổng kết lại chỉ là nếu bạn có bị công an giữ xe hay cãi lộn bên Arab, đừng hỏi câu "mày biết bố tao là ai không?". Câu hỏi này rất thừa và vô nghĩa, vì tên bố bạn, thậm chí ông nội bạn đã hiện ngay trên tên bạn rồi. Thay vào đó, nếu vẫn muốn nói câu này thì bạn phải hỏi "mày biết ông cố tao là ai không?". Cá biệt, tôi được đọc qua một nhân vật Arab nổi tiếng trong lịch sử Nga. Ông này tên là Ahmad ibn Fadlan ibn al-Abbas ibn Rashid al-Baghdadi - một sứ thần từ nhà Abbas đã đến các xứ Nga và ghi chép trên trời dưới đất, được các sử gia Nga sau này rất ưa tham khảo nguồn. Cái tên của Ahmad cho biết luôn ông cố của Ahmad này tên là Rashid. Vì thế, nếu Ahmad muốn đôi co với công an, anh phải hỏi là "mày biết cao tổ phụ của tao là ai không?". Cao tổ phụ hay ông sơ, là bố của ông cố.
(Tuy vậy, thực tế thông thường ngày nay để cho gọn người ta chỉ nhớ ông là Ahmad bin Fadlan)
Nhà du hành Arab - Ahmad bin Fadlan
Nhà du hành Arab - Ahmad bin Fadlan
Tưởng như trên đã là quá lắm rồi, ấy thế mà, cho đến khi tôi biết được tên ông tổ phụ của 2 nước Oman và UAE, mới thực sự cạn lời. Theo ghi chép, ông tổ tiên của 2 nước này là một người tên là:
Yaser bin Aamer bin Sa'sa bin Muawiya bin Bakr bin Hawazin bin Mansour Al -Qaysi
Thôi, có lẽ đọc đến đây đủ rồi, không cần phải sốc thêm nữa. Hẹn các bạn trong các bài sau với những câu chuyện thú vị!
Lịch sử Thế giới