Khi sinh ra, giới tính của chúng ta được bác sĩ xác định dựa trên hình dáng và cấu trúc sinh học của các bộ phận trên cơ thể. Đây được gọi là giới tính ấn định khi sinh.

1. Bạn hiểu gì về giới?

Khi lớn lên, bạn bắt đầu phát triển những cảm nhận về bản thân, về chính mình. Bạn đặt câu hỏi và tự trả lời rằng mình thuộc về giới nào, là nam, là nữ hay là một kiểu gì đó khác? Bản dạng giới không dựa vào giới tính sinh học mà phụ thuộc vào nhận thức và nhận định của bạn, của mỗi người, nó là riêng tư và không nhất thiết phải giống với giới tính được chỉ định khi sinh ra.
Tiếp xúc với thế giới, bạn thấy mình có những rung động đầu đời với người khác, bạn bị thu hút bởi ai đó về mặt cảm xúc, tình cảm. Đó được gọi là xu hướng tình dục của bạn.
Nếu bản dạng giới giống việc bạn soi gương và tự nhìn nhận chính mình, xu hướng tính dục lại là cách bạn cảm nhận và bị hấp dẫn về một (hoặc nhiều) giới cụ thể.
Khác trên, biểu hiện giới là cách một người thể hiện bản dạng giới của mình ra bên ngoài (ví dụ: qua cách ăn mặc, cử chỉ cơ thể, kiểu tóc, giọng điệu, danh xưng,...). Việc thể hiện này có thể theo phong cách nam tính, nữ tính, trung tính hoặc hoàn toàn riêng biệt tùy thuộc vào cách mỗi người muốn định nghĩa bản thân mình.
Biểu hiện giới có thể khác với kỳ vọng của gia đình, văn hóa hoặc xã hội. Vậy nên, cách ăn mặc (biểu hiện giới) không nói lên xu hướng tính dục hay giới tính thật của một người. Một cô gái vẫn có thể thích mặc đồ "tomboy" và xưng mình là nữ, có giới tính nữ tuỳ theo quyết định của cô ấy!

2. Làm thế nào để hỗ trợ LGBT+ khi chưa hoàn toàn thông cảm?

Một ly cafe có sữa, hay không sữa?
Ở tách cà phê sáng, mỗi người còn có một khẩu vị khác nhau, do vậy chẳng cớ gì tôi bắt bạn phải thích chơi cùng những ai uống 'đen đá không đường'. Tương tự vậy, khó có thể bảo bạn cam kết không phân biệt cộng đồng LGBT+ ngay lập tức.
Và điều tuyệt vời là, bạn hoàn toàn có thể trở thành một người bạn đồng hành, hỗ trợ những người thuộc cộng đồng LGBT+, mà không nhất thiết phải luôn luôn gượng ép mọi suy nghĩ của mình.
Đầu tiên, bạn hỗ trợ LGBT+ bằng cách hiểu những thuật ngữ cơ bản sau:
Xu hướng tính dục (Sexual Orientation): Là sự hấp dẫn về mặt cảm xúc, tình dục và/hoặc các mối quan hệ đối với người khác. Thường được phân loại là dị tính (hấp dẫn người khác giới), song tính (hấp dẫn cả hai giới), hoặc đồng tính (hấp dẫn người cùng giới).
Bản dạng giới (Gender Identity): Là cảm nhận bên trong của một người về việc mình là nam, nữ, hay một cái gì đó khác.
Biểu hiện giới (Gender Expression): Là cách một người thể hiện bản dạng giới của mình ra bên ngoài (ví dụ: qua cách ăn mặc, cử chỉ cơ thể, kiểu tóc...).
Chuyển giới (Transgender): Là người cảm thấy bản dạng giới của họ không khớp với cơ thể vật lý và khác với giới tính được chỉ định khi sinh ra.
Lắm lúc nghĩ, đôi khi, sự phản đối hoặc chưa hiểu của cha mẹ, người thân với cộng đồng LGBT+ cũng xuất phát từ tình yêu thương và sự lo lắng của họ cho con cái họ thôi. Ai cũng mong muốn con mình "hòa nhập" dễ dàng hơn, có một cuộc sống "bình thường" và không phải chịu tổn thương. Nhưng đôi khi, chính những hành động xuất phát từ sự "quan tâm" phân biệt đó lại vô tình gây ra những tổn thương sâu sắc.
Vậy nên, không nhất thiết cố gắng thay đổi ngay lập tức mọi người xung quanh, mà chúng ta cũng có thể cùng nhau lượt bớt những niềm tin đã ăn sâu, chúng ta có thể bắt đầu bằng việc thay đổi những hành động nhỏ hàng ngày.
Những hành vi đơn giản như:
• Lắng nghe câu chuyện và những lo lắng của họ một cách không phán xét.
• Sử dụng ngôn ngữ tôn trọng khi nói về xu hướng tính dục và bản dạng giới.
• Tôn trọng tên gọi và đại từ nhân xưng mà họ muốn sử dụng (nếu bạn biết).
• Không cố gắng thay đổi họ hoặc xem đó là một "lối sống" hay "lựa chọn" sai lầm.
• Thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe và hạnh phúc tổng thể của họ.
Như việc bạn chấp nhận, yêu thương chính mình là chìa khóa để những người xung quanh cảm thấy hạnh phúc hơn.
Vậy nên, ai cũng có thể chủ động bắt chuyện hoặc giúp một LGBT+ kết nối với bè bạn phù hợp. Đôi khi, chỉ cần tìm thấy những người "cùng tần số" là đủ để cảm thấy được thuộc về và được tiếp thêm sức mạnh.
Hãy nhớ rằng, LGBT+ là một nhóm đa dạng, không phải ai cũng có cùng trải nghiệm hay cảm nhận. Việc cởi mở để học hỏi và sẵn sàng hỗ trợ là điều quan trọng nhất.
Vậy là bạn đang đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy sự khỏe mạnh, hạnh phúc cho những người LGBT+ xung quanh mình.
Đọc và hiểu thêm qua cẩm nang “Vì giới là chính tôi”, sản xuất bởi UNFPA và tổ chức It's T Time : https://bit.ly/4ig4tty
Tài liệu tham khảo:
Weiss, S. (2016). 3 reasons it’s totally valid to have more than one gender identity. Everyday Feminism.
Trạm Xá Cầu Vồng. (2024, 1 tháng 10). Chăm sóc sức khỏe tinh thần cho người LGBTIQ+ trong cuộc sống hiện đại.
Ryan, C. (2014). A practitioner’s resource guide: Helping families to support their LGBT children. Substance Abuse and Mental Health Services Administration.
IT'S T TIME và UNFPA Viet Nam. (2024). Vì thế GIỚI là chính TÔI.