Vào thời kỳ đầu, không có tôn giáo. Con người được tự do tin vào bất cứ điều gì họ muốn, và họ đã làm như vậy. Có nhiều tín ngưỡng và thực hành khác nhau, và mọi người nói chung đều khoan dung với nhau.
Tuy nhiên, khi các xã hội trở nên phức tạp hơn, các nhà lãnh đạo nhận ra rằng họ có thể sử dụng tôn giáo để kiểm soát người dân. Họ tạo ra những câu chuyện và nghi lễ phức tạp mà người ta được mong đợi tin tưởng và tuân theo. Những câu chuyện và nghi lễ này mang lại cho các nhà lãnh đạo quyền lực và uy quyền, và chúng giúp giữ cho mọi người đi đúng hướng.
Tôn giáo cũng trở thành một cách để chia rẽ con người. Các nhà lãnh đạo của các xã hội khác nhau đã tạo ra các tôn giáo khác nhau, và họ dạy người của họ rằng tôn giáo của họ là tôn giáo duy nhất đúng đắn. Điều này dẫn đến xung đột và chiến tranh giữa các nhóm người khác nhau.
Ngay cả ngày nay, tôn giáo vẫn được một số nhà lãnh đạo sử dụng để kiểm soát người dân của họ. Họ sử dụng nó để biện minh cho hành động của mình, để dập tắt sự bất đồng, và để duy trì quyền lực của họ.
Tất nhiên, không phải tất cả các tôn giáo đều được tạo ra như nhau. Một số tôn giáo lành tính hơn những tôn giáo khác, và một số tôn giáo có hại hơn. Nhưng tất cả các tôn giáo đều có khả năng bị sử dụng để kiểm soát.
Điều quan trọng cần nhớ là đây chỉ là một giả thuyết. Không có bằng chứng nào chứng minh nó là đúng. Tuy nhiên, đây là một lý thuyết đáng được xem xét, đặc biệt là trong bối cảnh tôn giáo đã được sử dụng trong suốt lịch sử để kiểm soát con người.