Gen Z và Millennials công sở: Tìm kiếm sự cân bằng tiền bạc, ý nghĩa và sức khoẻ tinh thần

Điều gì đang thúc đẩy thế hệ lãnh đạo doanh nghiệp tiếp theo? Báo cáo khảo sát Gen Z và Millennials toàn cầu năm 2025 của Deloitte cho thấy họ đang ưu tiên sự cố vấn, giá trị công việc và an toàn tài chính.

Họ từng bị gán mác là “nhảy việc”, “tìm kiếm mục đích sống” hay “làm nghề tay trái” nhưng với Gen Z và Millennials, những nhãn dán này chỉ phản ánh bề nổi. Thực chất, họ đang tìm cách tái định nghĩa công việc từ gốc rễ. Từ việc khao khát sự linh hoạt hơn, đặt sức khỏe tinh thần lên hàng đầu đến mong muốn tạo ra tác động tích cực, họ đang dần từ chối những quan niệm truyền thống về công việc để theo đuổi định nghĩa riêng về sự thỏa mãn nghề nghiệp và phát triển bản thân.

Dự kiến sẽ chiếm khoảng hai phần ba lực lượng lao động toàn cầu trong vài năm tới, Gen Z và Millennials sẽ là lực lượng then chốt định hình tương lai công việc - một tương lai không còn theo mô hình “leo thang sự nghiệp” truyền thống mà là một mạng lưới đan xen giữa phát triển cá nhân, giá trị sống và sự tái sáng tạo.

Bước sang năm thứ 14, Khảo sát Gen Z và Millennials toàn cầu của Deloitte tiếp tục làm rõ những động lực then chốt định hình lực lượng lao động này. Kết quả khảo sát năm 2025 với sự tham gia của 23.482 người thuộc hai thế hệ tại 44 quốc gia cho thấy “phát triển” vẫn là một mục tiêu quan trọng, nhưng định nghĩa về phát triển nghề nghiệp đang thay đổi.

Không còn là mục tiêu “leo cao hơn” - chỉ 6% người tham gia khảo sát cho biết mục tiêu nghề nghiệp chính của họ là đạt được vị trí lãnh đạo. Với họ, phát triển là được tạo điều kiện để phát triển toàn diện, cả trong công việc lẫn cuộc sống cá nhân.

Dữ liệu năm nay cũng cho thấy: các cơ hội học tập, phát triển cùng với việc đầu tư vào an toàn tài chính, giá trị công việc và sức khỏe tinh thần chính là chìa khóa để thu hút, giữ chân và truyền cảm hứng cho lực lượng lao động Gen Z và Millennials.

Theo định nghĩa của nghiên cứu này, Gen Z là thế hệ sinh từ tháng 1/1995 đến tháng 12/2006 ưu tiên cân bằng giữa công việc và cuộc sống hơn là phấn đấu leo lên đỉnh cao quyền lực doanh nghiệp nhưng đó không có nghĩa là họ thiếu tham vọng. Khi được hỏi về những lý do hàng đầu khiến họ chọn làm việc tại công ty hiện tại, học tập và phát triển nằm trong top 3 yếu tố quan trọng nhất.

70% Gen Z cho biết họ rèn luyện kỹ năng để phát triển sự nghiệp ít nhất một lần mỗi tuần, so với 59% ở Millennials (sinh từ tháng 1/1983 đến tháng 12/1994). Đáng chú ý, Gen Z còn tận dụng cả thời gian ngoài giờ làm việc để phát triển bản thân - 67% nói rằng họ học tập và rèn luyện kỹ năng trước giờ làm, sau khi tan ca hoặc vào ngày nghỉ.

Cả hai thế hệ cũng đang tích cực ứng dụng AI tạo sinh (generative AI) vào công việc hàng ngày - 57% Gen Z và 56% Millennials cho biết họ đã sử dụng AI tạo sinh ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên, cùng với sự phổ biến của AI là những lo ngại ngày càng lớn:

- 63% Gen Z và 65% Millennials lo rằng AI sẽ thay thế công việc con người. - 61% lo rằng AI sẽ khiến người trẻ khó tiếp cận thị trường lao động hơn, khi các công việc đầu vào - thường dành cho người mới, dần bị tự động hóa.

Vì vậy, không khó hiểu khi cả hai thế hệ đều ưu tiên trang bị kỹ năng để thích nghi và làm việc hiệu quả cùng AI. Trong khảo sát, 59% Gen Z và 62% Millennials tin rằng kỹ năng sử dụng AI là yếu tố “rất cần thiết” hoặc “khá cần thiết” cho sự phát triển sự nghiệp của họ.

Tuy nhiên, kỹ năng công nghệ không phải là ưu tiên hàng đầu của hai thế hệ này. Khi được hỏi về những năng lực quan trọng nhất để thăng tiến và cách họ mong muốn được hỗ trợ, Gen Z và Millennials đều thống nhất: Nhóm kỹ năng mềm như giao tiếp, lãnh đạo, thấu cảm và xây dựng quan hệ là yếu tố thiết yếu hàng đầu. Theo sau là kỹ năng quản lý thời gian và kiến thức chuyên ngành.

So với khoảng 60% người được khảo sát cho rằng kỹ năng AI là quan trọng, thì có tới hơn 80% (86% Gen Z và 85% Millennials) nhận định kỹ năng mềm là “rất cần thiết” hoặc “khá cần thiết” cho sự phát triển nghề nghiệp của họ.

Sự phát triển mạnh mẽ của AI tạo sinh đang thúc đẩy nhiều người trẻ thuộc thế hệ Gen Z và Millennials xem xét lại con đường truyền thống để phát triển kỹ năng nghề nghiệp, trong đó có việc theo học đại học. Thay vì lựa chọn bậc đại học, một bộ phận không nhỏ đang hướng tới các lộ trình thay thế như: bằng nghề, chương trình học việc hay các ngành nghề mang tính thực hành cao, vừa tiết kiệm chi phí, vừa tập trung vào kỹ năng cụ thể.

Dù bằng đại học vẫn giữ giá trị nhất định, 31% Gen Z và 32% Millennials trong báo cáo năm nay cho biết họ đã quyết định không theo đuổi bậc học cao hơn.

Khi được hỏi về những lo ngại đối với hệ thống giáo dục đại học hiện tại, 40% Gen Z và 38% Millennials cho biết chi phí học quá cao là rào cản lớn nhất. Bên cạnh đó, câu trả lời của họ cũng phản ánh sự hoài nghi về “lợi tức đầu tư” của việc học đại học - nhiều người đặt câu hỏi liệu chương trình học có đủ thực tiễn để chuẩn bị cho thị trường việc làm hay không:

- 24% Gen Z và 25% Millennials lo ngại chương trình học không phù hợp với nhu cầu thực tế của thị trường lao động. - 28% Gen Z và 27% Millennials lo rằng giáo dục đại học thiếu trải nghiệm thực hành cần thiết cho công việc.

Không còn nghi ngờ gì: phát triển nghề nghiệp thông qua học tập và rèn luyện kỹ năng là ưu tiên hàng đầu của Gen Z và Millennials. Tuy nhiên, bên cạnh kỹ năng chuyên môn, họ còn muốn nâng cao kỹ năng mềm và đang chủ động tìm kiếm cách để học được những điều đó.

Vậy doanh nghiệp có thể làm gì để hỗ trợ hành trình học tập và phát triển này?

Dữ liệu khảo sát cho thấy:

- 86% Gen Z và 84% Millennials mong muốn nhận được sự cố vấn, hướng dẫn. - 88% Gen Z và 89% Millennials đánh giá cao việc học hỏi qua công việc thực tế, xem đó là cách hiệu quả để rèn luyện kỹ năng.

Họ kỳ vọng được tiếp cận các chương trình đào tạo nội bộ bài bản, đồng thời doanh nghiệp nên bố trí thời gian học tập rõ ràng, không làm gián đoạn công việc thường ngày. Ngoài ra, những yếu tố được đánh giá cao còn bao gồm:

- Hỗ trợ tài chính cho việc học bên ngoài (khóa học, chứng chỉ, hội thảo, v.v.) - Cung cấp quyền truy cập vào các nền tảng học tập, thư viện số - Triển khai các mô hình luân chuyển công việc hoặc theo dõi công việc để mở rộng trải nghiệm thực tiễn.

Thế hệ lao động trẻ không chỉ tìm kiếm sự quản lý công việc, mà cần sự hướng dẫn, hỗ trợ và truyền cảm hứng từ cấp trên. Họ muốn được đồng hành trong việc thiết lập mục tiêu, đặt ra ranh giới cân bằng công việc/cuộc sống và phát triển sự nghiệp lâu dài.

Tuy nhiên, thực tế lại khác xa kỳ vọng. Nhiều người cảm thấy quản lý của họ chỉ tập trung vào xử lý công việc hằng ngày. Và điều này cũng được các nhà quản lý thừa nhận. Theo báo cáo Deloitte Global Human Capital Trends mới nhất: Các nhà quản lý hiện dành gần 40% thời gian để giải quyết các vấn đề ngắn hạn và công việc hành chính, nhưng chỉ dành 13% thời gian cho việc phát triển nhân viên.

Do đó, doanh nghiệp nên xem xét lại vai trò của người quản lý, tạo điều kiện để họ:

- Dành nhiều thời gian hơn cho việc đào tạo, hướng dẫn và phát triển đội ngũ - Được hỗ trợ về công cụ và kỹ năng cần thiết để trở thành mentor đúng nghĩa, chứ không chỉ là người giám sát công việc.

Dù có vẻ như ba yếu tố tiền bạc, ý nghĩa và sức khỏe tinh thần là những ưu tiên tách biệt, thậm chí có thể mâu thuẫn, nhưng dữ liệu khảo sát lại cho thấy chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau trong cách mà Gen Z và Millennials đang định hình con đường phát triển sự nghiệp. Việc cân bằng bộ ba này chính là nền tảng tạo nên sự hạnh phúc tổng thể của hai thế hệ, và đối với các tổ chức, đây có thể là chìa khóa để thu hút nhân tài, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng mức độ gắn kết nhân viên.

Khảo sát cho thấy, cảm giác an toàn tài chính có tác động đáng kể đến mức độ hài lòng với cuộc sống: 60% Gen Z và 68% Millennials cảm thấy hạnh phúc nếu họ cảm thấy tài chính ổn định. Ngược lại, chỉ 28% Gen Z và 31% Millennials trong nhóm thiếu ổn định tài chính cho biết họ cảm thấy hạnh phúc.

Hơn 80% người được khảo sát cho biết tài chính cá nhân và tương lai tài chính dài hạn là những yếu tố khiến họ lo lắng hoặc căng thẳng. Đáng chú ý, cảm giác bất an tài chính đang gia tăng:

Năm 2025, 48% Gen Z và 46% Millennials cho biết họ không cảm thấy an toàn tài chính, tăng mạnh so với mức 30% và 32% năm 2024.Hơn một nửa đang sống theo kiểu “tháng nào hay tháng đó”, và hơn 1/3 gặp khó khăn khi chi trả chi phí sinh hoạt hàng tháng.Khoảng 40% Gen Z và Millennials cũng bày tỏ lo lắng về khả năng nghỉ hưu ổn định trong tương lai.2. Sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng trực tiếp bởi nỗi lo tài chính và môi trường làm việc

Tác động của vấn đề tài chính đến sức khỏe tinh thần là rất rõ ràng:

- Chỉ 52% Gen Z và 58% Millennials đánh giá sức khỏe tinh thần của mình là “tốt” hoặc “rất tốt”. - 40% Gen Z và 34% Millennials cảm thấy căng thẳng hoặc lo âu phần lớn thời gian, và phần lớn nguyên nhân đến từ công việc.

Ngoài tài chính, các yếu tố gây căng thẳng được nêu ra bao gồm: Giờ làm việc kéo dài, thiếu sự ghi nhận và công nhận từ cấp trên hay môi trường thiếu tính hòa nhập

Điều đáng chú ý là nhiều yếu tố gây stress lại chính là những lĩnh vực mà Gen Z và Millennials mong muốn quản lý của họ hỗ trợ nhiều hơn. 42% Gen Z và 41% Millennials tin rằng người quản lý nên đóng vai trò xây dựng văn hóa tích cực và hòa nhập, nhưng chỉ 22% Gen Z và 21% Millennials cảm nhận điều này đang diễn ra thực tế.

Sức khỏe tinh thần tích cực có liên hệ mạnh mẽ với cảm nhận về ý nghĩa công việc: Trong nhóm có sức khỏe tinh thần tốt, 67% Gen Z và 72% Millennials cho biết công việc của họ giúp họ tạo ra giá trị tích cực cho xã hội.

Khái niệm “phát triển” với thế hệ trẻ không chỉ là thăng tiến, mà là đóng góp cho điều gì đó lớn hơn chính bản thân họ.

Với nhiều người trẻ, công việc là một phần cốt lõi trong cách họ định nghĩa bản thân: 41% Gen Z và 46% Millennials xem công việc chính là trung tâm trong bản sắc cá nhân của họ, chỉ sau mối quan hệ với bạn bè và gia đình.

Chính vì công việc có ý nghĩa sâu sắc như vậy, nên họ muốn nó thật sự có mục đích: 89% Gen Z và 92% Millennials đánh giá mục đích công việc là yếu tố “rất quan trọng” hoặc “khá quan trọng” đối với sự hài lòng và sức khỏe tinh thần, tăng nhẹ so với năm 2024.

Ý nghĩa này có thể đến từ các mục tiêu cá nhân (ví dụ: học hỏi, đóng góp cho nhóm) hoặc mong muốn tạo ra tác động xã hội tích cực. Và họ sẵn sàng đưa ra quyết định nghề nghiệp dựa trên điều đó:

- 44% Gen Z và 45% Millennials từng rời bỏ công việc vì cảm thấy thiếu ý nghĩa - Khoảng 40% từ chối dự án, vị trí hoặc nhà tuyển dụng vì mâu thuẫn với giá trị cá nhân hoặc niềm tin đạo đức.

Trong quá trình nỗ lực xây dựng môi trường làm việc thu hút thế hệ trẻ, ngày càng rõ ràng rằng: an toàn tài chính, sức khỏe tinh thần và ý nghĩa công việc không chỉ là những từ khóa mang tính thời thượng mà là những giá trị cốt lõi, gắn chặt với cách Gen Z và Millennials phát triển sự nghiệp.

Đối với doanh nghiệp, việc đáp ứng những ưu tiên này không chỉ giúp nâng cao mức độ hài lòng và hạnh phúc của nhân viên, mà còn là chiến lược thiết yếu để thu hút, gắn kết và giữ chân nhân tài. Vậy đâu là “điểm cân bằng” lý tưởng để tạo ra môi trường làm việc nơi người trẻ thực sự cảm thấy được hỗ trợ và phát triển?

An toàn tài chính không phải là tất cả, nhưng là nền tảng thiết yếu cho sự hài lòng và hạnh phúc trong công việc. Nếu không đảm bảo tài chính cơ bản, người trẻ khó có thể tập trung vào các mục tiêu khác như tạo giá trị, cân bằng cuộc sống hay học hỏi phát triển.

Bên cạnh lương, doanh nghiệp có thể cung cấp các phúc lợi linh hoạt, phù hợp với nhu cầu đa dạng như:

- Hỗ trợ chăm sóc người phụ thuộc - Bảo hiểm sức khỏe mở rộng - Hỗ trợ chi phí đi lại

Gen Z và Millennials đang đối mặt với nhiều áp lực tài chính nhưng lại thiếu nền tảng về quản lý tiền bạc. Doanh nghiệp có thể giúp họ bằng cách: Tổ chức workshop, hội thảo hoặc tư vấn 1-1 về các chủ đề như lập ngân sách, tiết kiệm, đầu tư, và kế hoạch nghỉ hưu.

Trang bị kiến thức tài chính không chỉ giúp giảm căng thẳng, mà còn tăng cảm giác an toàn, tự tin và hài lòng của nhân viên - điều rất quan trọng cho sức khỏe tinh thần và sự gắn bó dài hạn.

Các nhà quản lý đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ tinh thần và hiệu quả làm việc của đội nhóm. Doanh nghiệp cần:

- Huấn luyện kỹ năng nhận diện và xử lý các yếu tố gây căng thẳng cho nhân viên - Thiết kế lại công việc nếu cần, thiết lập ranh giới giúp cân bằng công việc - cuộc sống - Tăng cường công nhận, khen thưởng và tạo điều kiện học hỏi, phát triểnKhuyến khích đối thoại cởi mở về sức khỏe tinh thần, và chỉ dẫn đến nguồn hỗ trợ chuyên môn khi cần thiết

Gen Z và Millennials không tìm kiếm một con đường sự nghiệp giống nhau. Họ hướng đến sự phát triển cá nhân, đóng góp cho xã hội hoặc đạt được ý nghĩa riêng trong công việc. Doanh nghiệp cần:

- Thấu hiểu điều gì mang lại cảm giác “có mục đích” cho từng cá nhân - Cá nhân hóa trải nghiệm công việc, để mang lại giá trị thật sự cho cả nhân viên và tổ chức

Tận dụng động lực cá nhân như một đòn bẩy sẽ giúp nâng cao hiệu suất, chất lượng công việc và mức độ gắn bó lâu dài. Những tổ chức thật sự cam kết hỗ trợ Gen Z và Millennials phát triển toàn diện từ kỹ năng, sự nghiệp, tài chính đến tinh thần và giá trị sống, sẽ gặt hái được nhiều kết quả tích cực:

Văn hóa học tập liên tục, nơi nhân viên chủ động trau dồi, thử thách và kết nối mạnh mẽ hơn với vai trò của mìnhTổ chức gắn kết hơn, năng suất hơn và bền vững hơnThể hiện cam kết thực chất đối với sự phát triển con người, chứ không chỉ là kết quả kinh doanh ngắn hạn

Khảo sát Deloitte Global 2025 cho thấy Gen Z và Millennials đang định hình lại những kỳ vọng truyền thống về học tập, phát triển nghề nghiệp và môi trường làm việc. Từ việc xem xét lại giá trị của giáo dục đại học đến đòi hỏi cao hơn về ý nghĩa công việc, sức khỏe tinh thần và sự linh hoạt - hai thế hệ này đang đặt ra những chuẩn mực mới cho thị trường lao động. Để thu hút và giữ chân nhóm lao động trẻ này, các tổ chức cần đầu tư nghiêm túc vào chiến lược phát triển kỹ năng, nâng cao vai trò của người quản lý như những người dẫn dắt, và xây dựng một văn hóa làm việc đề cao sự học hỏi, an toàn tài chính và cảm giác thuộc về. Việc hiểu rõ động lực cá nhân và tạo điều kiện cho nhân viên phát triển toàn diện không chỉ giúp tăng mức độ gắn kết mà còn là đòn bẩy để thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng bền vững trong tương lai.