Gen Z dị biệt hay do nhà tuyển dụng không chịu thay đổi để thích ứng?

Mượn câu hỏi của một bạn trẻ để giãi bày, từ tâm trạng của một "nhà tuyển dụng", một chủ doanh nghiệp có tới 80% nhân sự là gen Z, nhưng hơn cả, là từ một người chị từng trẻ, từng mang cái tôi ngạo nghễ và được từng được bao dung, dìu dắt, định hướng gọt giũa đến hôm nay:

“Nhà tuyển dụng” đại diện cho một bộ máy.Bộ máy ấy đang vận hành mang theo nhiều cuộc sống, nhiều con người, nhiều giá trị khác. Bộ máy ấy muốn đón bạn vào, đương nhiên sẽ phải thiết kế chỗ đặt vừa cho cái sự khác biệt, cái tôi, năng lực, quan điểm của bạn.. rồi từ đó để bạn phát huy hết sức mạnh tốt nhất có thể.Nhưng vì nó là tập thể - nhiều thế hệ, nhiều tính cách, nhiều năng lực - nên sẽ ko bao giờ nghiêng về 1 phía mà sẽ cần cân bằng để đảm bảo cho tất cả mọi người. Doanh nghiệp là không gian chung để quy tụ nhân sự đúng người, đúng lúc, đúng năng lực chứ không phải là nơi để chơi theo luật của Gen nào.

Cũng cần phải hiểu rằng, lứa trẻ nào ra đời - dù Gen gì - thì cũng như cục sắt chưa có thành hình. Nặng đấy, nhưng chưa sắc được. Muốn thành hình, muốn dụng được phải có mài giũa, nung, rèn, rồi mới đến cách dùng phù hợp.Nếu ví von với nguyên liệu, thì thế hệ trước còn nhiều tạp chất, Z là nguyên liệu tinh hơn, do xã hội mà các bạn được thừa hưởng. Gen Z khác biệt và được đánh giá cao vì các bạn có rất nhiều lợi thế trong bối cảnh sống, giáo dục...8x- 9x đời đầu vẫn phát triển trong những năm Việt Nam bị cấm vận, khổ, thiếu thông tin, thiếu việc làm.. Gen Z thì bố mẹ 7x, điều kiện đã tốt hơn nhiều.Những lợi thế của các bạn là do gia đình, xã hội, do thế hệ trước, do điều kiện kiến tạo nên. Không phải do “thế hệ trước ngu, hèn còn chúng tôi cá tính..” như một số gen Z ngông cuồng phán xét anh chị đi trước.

Nhưng, nhược điểm chí mạng là với lợi thế đó, Gen Z lại thiếu nhận thức thực tế về giá trị lao động - cách cư xử - làm việc…Được phát triển dễ dàng, được ghi nhận, thiếu va chạm xã hội nên tư duy tập trung vào cái “tôi muốn, tôi nghĩ, tôi cần” quá nhiều. Song song đó là trải nghiệm sống bị chật hẹp, khi phần lớn thế giới thông tin và áp lực thành công của các bạn đến từ Mạng xã hội và Online - một thế giới mà thông tin đều được tạo nên bởi mục đích nào đó. Thông tin tạo nên nhận thức, nhận thức tạo ra xã hội. "Xã hội" của Gen Z là những "hình tượng" được tạo ra, là những "tiêu chuẩn kép" khác với thực tế, là like, share, comment, nhân sinh quan, kiến thức xã hội, đối nhân xử thế, thậm chí tư duy về văn hóa, đạo đức... bị ảnh hưởng nhiều.Cuối cùng, bước ra đời là một thế hệ đầy tài năng, được đầu tư nhưng phần lớn không đủ kiên nhẫn, thiếu thực tế. Những khối sắt quý không muốn bị nung chảy để hoà nhập nhưng muốn rất nhanh chóng thành kiếm thành gươm.Gen Z đi làm, trên số đông phản hồi - nôm na như kiểu, một cục sắt mới đưa vào cỗ máy - được kì vọng sẽ thành bảo kiếm - nhưng thay vì kiên trì nỗ lực thì cứ làm cục sắt va lộc cộc ầm ĩ rồi đòi thay đổi cả bộ máy luôn.

Cuối cùng, chuyện đi làm hay chuyện gì cũng thế, đều cần sự nỗ lực cả 2 phía. Nếu hỏi tại sao cả cỗ máy ko thay đổi vì mình, cũng phải hỏi xem mình thực sự đã và đang ở đâu, tạo ra giá trị gì, đã biết trân trọng cái mình có và cái người khác trao cho mình hay chưa…

Dành cho Gen Z, xin mượn câu nói của Donald Trump "Chỉ cho tôi thấy một người có cái tôi quá lớn và tôi sẽ chỉ cho bạn một kẻ thất bại".Sắt tốt không chịu nhiệt cũng mãi là cục sắt. Sắt rỉ chịu rèn cũng có ngày nên kim.

Dành cho nhà tuyển dụng và doanh nghiệp: Gen Z là thế hệ phải sàng lọc cực nhiều, vì số lượng thì nhiều nhưng tìm ra nhân tài khó hơn nhiều so với thế hệ trước. Câu hỏi lớn nhất của quản trị gen Z không phải là tuyển, mà làm thế nào để biến họ thành "WE".Hạ cái tôi của cả hai bên xuống, nỗ lực hướng dẫn để thuần hóa những "nhân tài" thực sự nhưng cũng cần thẳng tay loại trừ những "nhân tai".