Game bạn chơi phản ánh tính cách bạn thế nào?

Hãy chọn một lá bài, tôi sẽ cho các bạn biết “kiểu game thủ” của bạn là gì. Sau đây, từng lá bài sẽ được lật và giải thích lần lượt, bạn có thể tua đến đoạn giải nghĩa lá bài bạn đã chọn nhé.

Lá số 1: Liên minh huyền thoại - Bạn thích cạnh tranh, dễ mất kiên nhẫn nhưng không quá toxic. Bạn là người hoài niệm, ngại thay đổi và có cuộc sống tương đối bận rộn. Trong lúc mọi người đang thử DLC mới của Elden Rings, bạn chỉ tìm thấy niềm vui ở trong chế độ ARAM thư giãn trước khi ngủ.

Lá số 2: Counter-Strike 2 - Bạn là người bộc trực, cầu toàn và không ngại đưa ra quan điểm. Nhiều người nghĩ bạn toxic, nhưng bạn chỉ khẩu xà tâm phật và muốn đồng đội của mình tốt lên. Nhiều khả năng bạn không thích người Nga hoặc Trung Quốc. Bạn thích xây dựng cộng đồng và hướng tới các giá trị truyền thống.

Lá số 3: Elden Ring - Bạn là người có kỷ luật cao, hướng tới sự hoàn hảo tuyệt đối và kiên nhẫn. Bạn luôn tìm các thử thách mới và không ngừng trau dồi kỹ năng. Đôi lúc bạn không giấu được sự mất kiên nhẫn khi chứng kiến sai lầm và sự vụng dại của người khác. Tài năng của bạn thường khiến mọi người ganh tỵ hơn là ngưỡng mộ.

Lá số 4: Game crack, game miễn phí - Bạn là người nghèo, giống tôi.

…

Trò đùa vừa rồi, mặc dù một số lá bài có thể đúng với một số người, thực ra chỉ là sự bịa đặt mà tôi nghĩ ra thôi. Các trò dự đoán “kiểu người của bạn là gì” thường khiến người ta liên tưởng tới những trò bói toán, tarot hay thần số học. Tôi muốn game thủ được tiếp cận với những thứ tốt hơn.

Nhờ sự phát triển của ngành game, với các ông lớn giàu có nghiêm túc bỏ tiền ra nghiên cứu hành vi người dùng, chúng ta có kha khá nghiên cứu liên quan tới tính cách của game thủ và dòng game họ chọn.

Chẳng hạn, như một số nghiên cứu, thời gian trung bình mọi người đang dành cho game là khoảng 8 tiếng/tuần và các nhà khoa học ở Oxford nói rằng 1 tiếng chơi game mỗi ngày tốt hơn không chơi gì. Trong quá khứ, nhiều nghiên cứu tập trung kiểm tra lại các định kiến về bạo lực, nghiện ngập, cô lập… mà nhiều người đã cáo buộc cho game, kết quả của chúng giúp mọi người nhận ra rằng, thực ra game đã giúp con người kiềm chế, giải tỏa. Chúng giúp nhiều người vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất. 

Về sau, các nghiên cứu chuyển hướng sang mở rộng và khám phá rất nhiều khía cạnh khác, phục vụ cho sự phát triển của ngành game và trải nghiệm người dùng. Nổi bật trong số đó là loạt nghiên cứu về mối quan hệ giữa tính cách người chơi so với các thể loại game.

Nhưng khoan đã, các bạn có thể rành về game, nhưng liệu đã có tí từ vựng nào để nói về tính cách? Bạn có thể gõ đầu thằng em vì nó lên đồ theo gợi ý khiến con tướng Leblanc bị dư mana rồi thiếu sát thương phép khi mua hai món đầu là Súng lục Luden và Hỏa khuẩn, nhưng bạn có biết cảm xúc hoạt động thế nào? Bạn thuộc công thức ghép đồ Minecraft và nhớ rõ pattern sấy của AK trong CS2, nhưng bạn có biết vì sao bản thân thấy cô đơn mỗi khi tắt Discord, lên giường ngủ? Bạn biết cách smoke A khi đứng trên lầu B ở Mirage và nhớ rõ từng góc tường đục được trong Valorant, nhưng có hiểu được vì sao thằng đồng đội của mình luôn đẩy mid một mình và không hợp tác với đội, dù đã nhắc nó liên tục?

Vì vậy, hãy dùng bộ não của bạn, thứ đã giúp bạn nhớ cách lên đồ của 168 vị tướng với hơn 200 trang bị khác nhau trong Liên Minh, để nạp thêm chút kiến thức về tâm lý học, trước khi chúng ta đào sâu hơn vào câu chuyện tính cách.

Để bàn về tính cách, chúng ta cần hiểu về Mô hình Big Five, hay còn gọi là Mô hình 5 Tính cách (Big 5 Personality Traits), phát triển bởi Lewis Goldberg. Đây là mô hình phân loại tính cách đang được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực tâm lý học hiện nay. Mô hình này có những giới hạn của nó, cũng như, tâm lý học vẫn là ngành khoa học non trẻ, nhưng đây là thứ tốt nhất chúng ta có và đang được giới nghiên cứu áp dụng rộng rãi. Các nghiên cứu tôi sắp trình bày cũng dựa trên Big Five.

Tôi sẽ giới thiệu một cách giản lược: 

- Thứ nhất là cởi mở với trải nghiệm (Openness to Experience): Những người thuộc nhóm này thích khám phá và nhạy cảm với cái đẹp. Người có mức độ cởi mở cao thường tò mò, sáng tạo, sẵn sàng chia sẻ cảm xúc của bản thân. Còn ở mức độ thấp hơn sẽ có tính cách kiên trì, thực dụng và khép kín.

- Thứ hai là sự tận tâm (Conscientiousness): Với những người thuộc nhóm này, họ hoạt động có tổ chức, đáng tin cậy và có kỷ luật. Người tận tâm cao có trách nhiệm và phấn đấu đạt thành tích tốt. Người có mức thấp hơn có độ linh hoạt và tự phát lớn, nhưng có thể cẩu thả và thiếu tin cậy.

- Thứ ba là hướng ngoại (Extraversion): Những người thuộc nhóm này thường hòa đồng, thích tương tác xã hội và khá năng động. Người hướng ngoại thích giao tiếp và hoạt động xã hội, trong khi người hướng nội thích sự yên tĩnh và độc lập.

- Thứ tư là tính dễ chịu (Agreeableness): Những người thuộc nhóm này có tính cách tốt bụng, hợp tác và nhân ái. Người có mức dễ chịu cao thường ân cần và đáng tin cậy. Người có mức thấp hơn thường ích kỷ và không quan tâm đến người khác.

- Cuối cùng là loạn thần (Neuroticism): Họ thường bất ổn cảm xúc và dễ trải qua cảm xúc tiêu cực. Người có mức loạn thần cao dễ lo lắng, giận dữ, buồn bã hay trầm cảm. Người có mức thấp hơn bình tĩnh và ổn định hơn.

Tránh hiểu nhầm rằng chúng ta rơi vào một trong năm nhóm này và thế giới chỉ gồm 5 kiểu người. Cơ bản mỗi người đều sở hữu cả năm, với mỗi đặc điểm ít hoặc nhiều. Có thể bạn rất mê xem streamer bày binh bố trận trong các tựa game chiến thuật bởi bạn có sự Tận tâm cao, nhưng bạn thường căng thẳng và không dễ chịu khi chơi chúng bởi bạn có mức loạn thần cao. Có thể bạn thường xuyên hứa lơi mỗi khi có ai rủ bạn mua game mới vì bạn có tính Cởi mở cao, nhưng bạn luôn vô tình lỡ hẹn các buổi tụ tập chơi game đông đúc khiến bạn bè cảm thấy khó hiểu, chỉ bởi xu hướng của bạn là hướng nội. Tôi cũng có quen anh bạn đồng nghiệp quá mải mê suy nghĩ trong lúc chơi game đối kháng chỉ bởi anh ta có sự tận tâm cao, dẫn tới thua thằng nhóc intern lấc cấc có tính cách trái ngược, nhưng hiếm khi thấy anh ta tilt bởi anh rất bình tĩnh vì có mức độ loạn thần thấp… 

Một nhóm nghiên cứu đã hỏi 500 người quan tâm game, tham gia vào một nghiên cứu về tính cách và sở thích đối với 18 thể loại trò chơi khác nhau trên thang điểm 5 từ 'Rất không thích' đến 'Rất thích'. Những người tham gia có độ tuổi rộng (31% 18-24 tuổi; 43% 25-34 tuổi; 26% 35-50 tuổi) và khá cân bằng về giới tính (52% nam giới; 44% nữ; 4% phi nhị giới). Kết quả cho ra như sau:

Những cá nhân có mức độ cởi mở cao trong trải nghiệm có xu hướng bị thu hút bởi các trò chơi nhập vai (RPG) bởi cốt truyện phong phú, giàu trí tưởng tượng, nhân vật đa dạng và thế giới rộng lớn để khám phá. Họ cũng bị thu hút nhiều hơn bởi dòng game indie, trò chơi đố chữ, cờ bàn và trò chơi giải đố. Trong khi đó, những người ít cởi mở hơn có xu hướng thích các trò chơi thể thao và các game sòng bạc.

Những cá nhân tận tâm thường có tổ chức, kỷ luật và tập trung vào việc đạt được mục tiêu của mình. Các thể loại trò chơi gắn liền với sự tận tâm nhất là trò chơi chiến thuật, thể thao và đua xe. Chúng thường đòi hỏi sự chú ý chặt chẽ đến từng chi tiết và tối ưu hóa. Những người ít tận tâm hơn có xu hướng thích các game indie và game nhập vai.

Những cá nhân hướng ngoại có thể sẽ bị thu hút bởi các trò chơi nhiều người chơi có yếu tố xã hội, chẳng hạn trò chơi trực tuyến nhiều người chơi, các game bắn súng trực tuyến, các trò chơi đội nhóm và thể thao hợp tác theo nhóm. Những trò chơi này tạo cơ hội cho người chơi hướng ngoại giao lưu với những người khác, xây dựng mối quan hệ và trải nghiệm cảm giác hồi hộp khi cạnh tranh với nhau. Trong khi đó, nhiều người hướng nội thích game indie và game nhập vai hơn.

Những cá nhân dễ chịu, nói chung là tốt bụng, giàu lòng nhân ái và ưa thích sự hợp tác, có xu hướng thích các trò chơi nhấn mạnh tinh thần đồng đội và giúp đỡ người khác. Dữ liệu cho thấy những người dễ chịu thực sự thích các trò chơi tích cực, như các trò chơi mang hơi hướng tiệc tùng, những trò chơi giải đố, trò chơi dành cho trẻ em, boardgame và điện tử thùng. Những người ít dễ chịu hơn có xu hướng thích các trò chơi bắn súng, thể thao và hành động.

Những người có mức độ loạn thần cao hơn có thể sẽ thích các trò chơi thông thường, có cơ chế đơn giản, thời gian chơi nhanh và độ khó thấp, mang lại cảm giác thư giãn thoát khỏi căng thẳng và lo lắng. Họ thích các trò có nhiều yếu tố nội dung như lời thoại, lối sống. Sự ổn định về mặt cảm xúc cao hơn có liên quan đến việc thích các game nhập vai, bắn súng và hành động.

Tất nhiên, mỗi người nên hiểu thước đo Big Five ra sao cũng không chỉ ra tích cực hay tiêu cực, tốt hay xấu. Nó chỉ phản ánh rằng chúng ta là vậy. Bạn dễ bị kích động? Đó không hẳn là điều xấu. Bạn không thích trật tự và khó tập trung với các thao tác tổ chức hay lên kế hoạch? Có thể bạn sẽ phù hợp với những việc khác và chơi các tựa game có nhịp độ cao hơn. Tuy vậy, cũng tránh hiểu rằng có tồn tại một thứ là “bản chất” hay tính cách không thể chuyển dời. Nếu muốn, bạn vẫn có thể thay đổi.

Các yếu tố cấu thành tính cách không chỉ khác nhau giữa mỗi người, nó còn thay đổi ở các giai đoạn phát triển khác nhau. Người trẻ trung bình có mức độ Tận tâm tăng dần, trong khi người lớn tuổi hơn lại có mức độ Tận tâm giảm dần. Những yếu tố như sự Tận tâm và mức Dễ chịu cao cũng gắn với thành công trong môi trường làm việc, nên thường được chú ý để cải thiện.

Trong xu thế này, game với mức độ giả tưởng cao, khả năng chơi lại và hàng loạt phản hồi được gửi liên tục giúp bạn điều chỉnh hành vi và cách tiếp cận từ những thao tác nhỏ nhất, dễ chịu nhất, cho đến nay vẫn là một trong những công cụ được ưa thích nhất để cải thiện các yếu tố cấu thành nên tính cách.

Ở Việt Nam, để thách thức độ Tận tâm của mình với các tựa game chiến thuật, người chơi có thể lựa chọn các tựa game chiến lược toàn diện như Civilization V, tượng đài chiến thuật thời gian thực như Đế chế, hoặc thử trải nghiệm các game MOBA dễ tiếp cận hơn như Liên Minh Huyền Thoại hay DotA2. Hoặc các bạn có thể thử ngay game chiến thuật theo lượt được phát triển bởi Monster Box, cũng là công ty của tôi, tựa game Rune Seeker.

Đầu tiên, các tựa game chiến thuật này giúp rèn thói quen lập kế hoạch và đặt tầm nhìn xa. Người chơi làm quen với việc lên kế hoạch nhiều bước và nhận ra việc này cũng không hề khó, giúp họ dần cải thiện tính tỉ mỉ và suy nghĩ cẩn thận. Với Civilization V, bạn cần xây dựng nền văn minh từ bước đầu tiên; với Crusader Kings III, bạn phải xây dựng một triều đại. Bạn có thể sẽ chơi rất lâu chỉ để thấy đế chế của mình sụp đổ vì bạn đã quá ngây thơ ở các bước đầu.

Các tựa game chiến thuật cũng sắp xếp nhiều trận chiến, nơi người chơi phải chú ý đến các chi tiết, từng bước kiên nhẫn dựng nên chiến thắng của mình. Điều này nâng cao khả năng tập trung, tạo thói quen quan sát và nhiều đặc tính khác liên quan mật thiết đến sự Tận tâm. Như trong Liên Minh Huyền Thoại và Dota2, người chơi cao thủ với khả năng tính toán tốt liên tục để ý đến các mốc thời gian của sự kiện lớn, tài nguyên, phép bổ trợ và di chuyển kiểm soát bản đồ… có thể gõ đầu kẻ thù liên tục khi xuống smurf ở rank thấp mà đối thủ còn chả hiểu sao có thể như vậy.

Yếu tố thứ hai là trách nhiệm trong việc quản lý tài nguyên và sử dụng nguồn lực hợp lý. Trong Rune Seeker, người chơi phải học cách phân bổ nguồn lực một cách khôn ngoan để đạt được mục đích của mình. Bạn nên tiêu tốn tài nguyên đầu tư cho công trình từ đầu để kiếm thu nhập thụ động, hay nên gia tăng sức mạnh trực tiếp bằng cách kiếm thêm Cổ Ngữ và Tướng để đi đánh Chiến dịch kiếm nhiều tài nguyên thưởng hơn? Trách nhiệm này mô phỏng dựa trên rất nhiều hoạt động lao động nghiêm túc của con người ở thế giới thực, vì vậy, người nào học được cách tính toán và phân bổ tài nguyên cẩn thận khi chơi game cũng có thói quen quản lý tốt hơn trong đời sống thực.

Các tựa game chiến thuật như Rune Seeker hay Clash of Clans được thiết kế với vòng đời dài, đặt người chơi vào những bản kế hoạch lớn, giúp người chơi tự nguyện phát triển các phẩm chất liên quan đến kiên trì, kiên nhẫn và nỗ lực bền bỉ. Việc khiến chúng ta kiên nhẫn hơn trong game, khác với đời sống thực, nằm ở việc game có thiết kế rõ ràng và phần thưởng khích lệ, nên người chơi sẽ dễ luyện tập đức tính này hơn. Sự kiên nhẫn được nuôi dưỡng lâu dài sau đó lại giúp bạn có khả năng chịu đựng cao hơn ở đời thực.

Lấy ví dụ một trận trong đấu Rune Seeker, việc bạn nghĩ xem nên dùng đội hình nào, mang theo Cổ ngữ nào, rồi chơi chúng theo thứ tự nào… rất quan trọng. Bạn có thể mang theo đội hình Lửa với chỉ số ATK cao, đổi địa hình thành hỏa để tăng % ATK cho toàn đội, rồi kích hoạt các đòn đánh thường liên tục để tối đa hóa sát thương. Bạn cũng có thể mang theo đội hình nước, với các lá bài chống chịu và kéo dài trận đấu, để tận dụng khả năng hồi máu, sau đó dùng những lá bài càng về sau trận đấu càng mạnh để sốc sát thương đối thủ một lần và mãi mãi. Bạn cũng có thể mang theo các tướng hệ Khí, với lợi thế đánh trước và dễ gây choáng đối thủ, sau đó kích hoạt hiệu ứng đòn đánh và phủ đầu bắt đối thủ phải đứng im chịu trận… Mỗi lựa chọn đem tới những kết quả khác nhau, sai có thể làm lại, đến khi đúng lại được sung sướng nhờ phần thưởng. Mà phần thưởng lớn nhất là hủy diệt đối thủ của bạn!

Game chiến lược nói chung và Rune Seeker nói riêng cung cấp trải nghiệm độc đáo và hấp dẫn cho bất kỳ ai muốn nâng cao sự Tận tâm của mình, thông qua việc lập kế hoạch, quản lý tài nguyên, ra quyết định, đặt mục tiêu và học hỏi từ thất bại. Chúng tôi rất tự hào khi trở thành những người làm game, vì được trực tiếp thiết kế ra những môi trường an toàn và hiệu quả, những trải nghiệm thông minh, để mọi người rèn luyện các kỹ năng và phẩm chất giá trị của họ.

Vậy nên, xin mời bất kỳ ai có mức độ Tận tâm cao và luôn ưa thích game chiến thuật, lẫn những ai muốn rèn luyện cải thiện điểm Tận tâm của mình cho nhu cầu đời sống, xin mời đến với Rune Seeker theo đường link ở dưới phần mô tả. Tôi chờ các bạn ở đó, sẵn sàng cho bạn biết thế nào cảm giác khi đối đầu với một người có độ tận tâm cao và mức độ loạn thần thấp!