GUTI: THIÊN TÀI LẠC LỐI GIỮA VỰC THẲM VÀ BẦU TRỜI

Nếu bóng đá là một môn khoa học chính xác, nơi mọi quyết định đều dựa trên xác suất ghi bàn cao nhất thì José María Gutiérrez Hernández – hay đơn giản là Guti – là một "lỗi hệ thống" đẹp đẽ nhất mà tạo hóa từng ban tặng cho thế giới túc cầu.

Trong ngôi đền thiêng Santiago Bernabéu, nơi những vị thần như Zidane, Ronaldo hay Figo được tôn thờ bởi sự vĩ đại và hiệu quả, Guti lại tồn tại như một gã lãng tử đi lạc giữa thánh địa. Anh không chơi bóng để thống kê, anh chơi để vẽ. Người ta có thể quên ai là người ghi bàn thắng thứ 5 trong một trận đấu hủy diệt, nhưng không ai có thể quên cú giật gót của Guti vào một đêm tháng Một năm 2010 trước Deportivo La Coruña. Khoảnh khắc ấy, khi đối mặt với thủ môn, cả thế giới nín thở chờ một cú sút. Nhưng Guti, với sự ngông nghênh của một thiên tài, đã chọn cách chuyền bóng ngược lại cho Benzema. Đó không chỉ là một đường kiến tạo; đó là một tuyên ngôn nghệ thuật: Cái đẹp quan trọng hơn bàn thắng.

Guti là hiện thân của những nghịch lý: Một biểu tượng của lòng trung thành với 25 năm cống hiến cho màu áo trắng, nhưng lại luôn là "kép phụ" trong những đêm vinh quang nhất châu Âu. Một "nhà kiến tạo" đại tài với nhãn quan đi trước thời đại, nhưng lại bị trói buộc bởi sự thất thường của cảm xúc. Anh là "số 14" vĩnh cửu, người chưa bao giờ cần vương miện để được nhớ đến như một ông hoàng.

Guti không đến Real Madrid như một bản hợp đồng bom tấn được chào đón bằng kèn hoa và hàng triệu đô la phí chuyển nhượng. Anh mọc lên từ chính mảnh đất này, vươn mình từ những lớp đá sỏi của lò La Fábrica. Gia nhập câu lạc bộ khi mới là một cậu bé 9 tuổi, dòng máu Hoàng gia đã thấm đẫm vào từng thớ thịt của Guti trước cả khi anh nếm trải mùi vị của danh vọng.

25 năm cuộc đời, với 15 năm ròng rã chiến đấu trong màu áo đội một (1995–2010), Guti là một tượng đài của lòng trung thành hiếm có. 542 trận đấu, 77 bàn thắng và 90 pha kiến tạo không chỉ là những con số thống kê vô hồn; chúng là bằng chứng đanh thép cho sự bền bỉ của một chiến binh mang tâm hồn nghệ sĩ.

Thập niên 2000, khi Florentino Pérez biến Bernabéu thành sân khấu của những siêu sao trong kỷ nguyên Galácticos, vị trí của mọi cầu thủ đều bị đe dọa. Zidane đến, Beckham đến, Kaka rồi Ronaldo đổ bộ... Cả thế giới tưởng chừng Guti sẽ bị nuốt chửng hoặc bị đẩy ra rìa ánh hào quang. Nhưng không, anh vẫn ở đó, sừng sững và ngạo nghễ. Guti không đóng vai kẻ làm nền, anh sắm vai người kết nối. Giữa một tập thể đa quốc tịch và đầy rẫy cái tôi lớn, Guti là chất keo Madridista thuần khiết nhất. Anh đại diện cho bản sắc, cho niềm kiêu hãnh của những đứa trẻ Madrid lớn lên với giấc mơ khoác màu áo trắng. Anh chứng minh rằng tiền có thể mua được những đôi chân đắt giá nhất, nhưng không thể mua được cái "hồn" của đội bóng, thứ mà Guti nắm giữ trong lòng bàn tay.

Tôi luôn tự hỏi, cảm giác thế nào khi mỗi mùa hè thức dậy, bạn lại thấy đội bóng của mình mang về một siêu sao thế giới chơi đúng vị trí của bạn? Với đa số, đó là tín hiệu để ra đi tìm bến đỗ mới. Nhưng với Guti, đó dường như là một lời khiêu chiến ngầm.

Tôi nể phục sự 'lì lợm' đầy kiêu hãnh của anh. Ở lại Real Madrid suốt 15 năm trong kỷ nguyên hỗn mang đó không chỉ cần tài năng, mà cần một tình yêu đến mức cực đoan. Nhìn Guti, tôi nhận ra rằng: Làm một ngôi sao sáng nhất thì dễ được tung hô, nhưng làm một 'người giữ đền' trung thành, chấp nhận lu mờ bản thân để giữ gìn bản sắc đội bóng, mới là sự hy sinh vĩ đại nhất của một người đàn ông.

Trong thế giới bóng đá, có những cầu thủ nhìn thấy khoảng trống và khai thác nó. Nhưng Guti thì khác, anh tạo ra khoảng trống ở những nơi tưởng chừng như ngõ cụt. Trước khi thế giới ngả mũ trước Xavi Hernandez như một vua kiến tạo mẫu mực thì tại Madrid, Guti đã chơi thứ bóng đá của một nhà tiên tri. Cái cách Guti chạm bóng không giống ai. Nó nhẹ nhàng, hờ hững, nhưng chứa đựng sự sát thương tàn khốc. Anh sở hữu một "chiếc radar" vô hình quét khắp mặt sân, cho phép anh tung ra những đường chọc khe xé toang hàng phòng ngự đối phương mà không cần nhìn. Bóng đá của Guti là bóng đá của những hình khối học phức tạp được giải mã trong tích tắc.

Đỉnh cao của sự "điên rồ" thiên tài ấy chính là đêm Riazor huyền ảo mùa giải 2009-2010. Phút 40 trận gặp Deportivo La Coruña, Guti đối mặt với thủ môn. Cả sân vận động, hàng triệu khán giả truyền hình, và ngay cả các định luật vật lý đều gào thét: "Sút đi!". Một bàn thắng mười mươi đang nằm trước mũi giày. Nhưng Guti đã làm gì? Anh thực hiện một cú giật gót.

Không ai hiểu chuyện gì vừa xảy ra cho đến khi Karim Benzema đệm bóng vào lưới trống. Đó là "cú giật gót của Chúa" . Anh đã từ chối một bàn thắng cho riêng mình để kiến tạo nên một khoảnh khắc bất tử. Trước đó, năm 2006, anh cũng từng làm điều tương tự trước Sevilla để dọn cỗ cho Zidane. Những pha xử lý ấy không nằm trong sách giáo khoa bóng đá, chúng nằm trong những giấc mơ hoang đường nhất của những kẻ lãng mạn. Với Guti, một đường kiến tạo đẹp còn mang lại khoái cảm mãnh liệt hơn cả việc ghi bàn.

Tôi đã xem đi xem lại pha giật gót ấy hàng trăm lần. Bạn biết không, trong thời đại dữ liệu lên ngôi (xG, xA), những pha xử lý như vậy bị coi là rủi ro và thiếu hiệu quả. Máy tính sẽ khuyên Guti sút. Huấn luyện viên sẽ khuyên Guti sút. Nhưng trái tim nghệ sĩ của anh lại mách bảo điều khác.

Sự hoàn hảo đôi khi thật nhàm chán. Chính sự bất ngờ, cái ngông nghênh dám đi ngược lại đám đông mới là thứ khiến người ta nhớ mãi. Anh không chỉ chơi bóng, anh đang trêu đùa với sự kỳ vọng của chúng ta, và khiến chúng ta phải ồ lên sung sướng vì bị lừa dối một cách ngọt ngào.

Nếu xét trên phương diện danh hiệu, Guti là một "vua Midas" thực thụ. Bất cứ nơi nào anh đi qua, bất cứ mùa giải nào anh góp mặt, phòng truyền thống của Real Madrid đều trở nên chật chội hơn. Tủ kính của anh lấp lánh với 5 chức vô địch La Liga, 4 Siêu cúp Tây Ban Nha, 1 Siêu cúp Châu Âu và 2 Cúp Liên lục địa. Nhưng viên ngọc quý nhất trên vương miện ấy chính là 3 chiếc cúp UEFA Champions League danh giá. Với một cầu thủ chuyên nghiệp, chạm tay vào chiếc cúp tai voi một lần đã là giấc mơ cả đời; Guti có đến ba lần. Những con số ấy đủ để anh ngồi chung mâm với những huyền thoại vĩ đại nhất lịch sử câu lạc bộ.

Tuy nhiên, định mệnh dường như luôn muốn trêu ngươi "đứa con cưng" của Madrid. Giữa hào quang rực rỡ ấy tồn tại một nghịch lý đau lòng: Trong cả 3 lần Real Madrid đăng quang tại châu Âu (1998, 2000, 2002), Guti chưa bao giờ được hít thở bầu không khí của một trận Chung kết trên sân cỏ.

Anh là người chiến binh đã đổ mồ hôi, máu và nước mắt để đưa con tàu Madrid vượt qua những cơn bão vòng bảng, vòng loại trực tiếp đầy cam go. Nhưng khi con tàu ấy cập bến vinh quang, anh lại phải lùi về phía sau, nhìn những đồng đội khác nâng cao chiếc cúp. Đó là một sự tàn nhẫn ngọt ngào. Guti sở hữu những danh hiệu cao quý nhất, nhưng lại thiếu đi khoảnh khắc định danh cuối cùng trong những đêm lịch sử ấy.

Có một sự bất công đầy thi vị trong sự nghiệp của Guti mà tôi cảm nhận được rất rõ. Người ta thường chỉ nhớ đến kẻ ghi bàn quyết định trong trận chung kết, mà quên đi người đã kiến tạo cả một hành trình để đội bóng đến được đó. Câu chuyện của Guti khiến tôi suy ngẫm về định nghĩa của 'thành công'. Phải chăng thành công trọn vẹn là phải đứng dưới ánh đèn sân khấu vào giây phút huy hoàng nhất? Hay thành công là sự hiện diện thầm lặng, là những đóng góp bền bỉ để tập thể vươn tới đỉnh cao, ngay cả khi cá nhân mình phải chịu thiệt thòi?

Với tôi, 3 chiếc cúp Champions League kia không hề bớt lung linh vì Guti không đá chung kết. Ngược lại, nó là minh chứng cho sự khiêm nhường và đức hy sinh, những phẩm chất khiến tôi trân trọng anh hơn cả những ngôi sao luôn đòi hỏi quyền lợi cho riêng mình.

Nếu Raul Gonzalez là hình mẫu của một "quý ông" hoàn hảo, chuẩn mực và cần mẫn, thì Guti là hiện thân của một "gã trai hư" quyến rũ và đầy rắc rối. Người ta gọi anh là "thiên tài lạc lối", một bông hoa đẹp nhưng đầy gai nhọn mọc giữa vườn thượng uyển Madrid.

Sự nghiệp của Guti là một biểu đồ hình sin điên rồ của cảm xúc. Anh có thể bước ra sân vào một ngày đẹp trời, nhảy múa với trái bóng, ghi 2 bàn, kiến tạo 2 bàn và khiến đối thủ trông như những gã học việc. Nhưng ngay tuần sau đó, anh có thể tàng hình, thi đấu hời hợt, hoặc nhận một chiếc thẻ đỏ vô duyên vì không kiềm chế được cái đầu nóng.

Cá tính của Guti phản chiếu chính lối chơi của anh: Bốc đồng, ngẫu hứng và không chịu gò mình vào khuôn khổ. Anh sở hữu tài năng thiên bẩm để trở thành Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới, nhưng lại thiếu đi sự kỷ luật sắt đá của những nhà vô địch vĩ đại. Guti chơi bóng theo cảm hứng; khi cảm hứng dâng trào, anh là thánh thần; khi cảm hứng cạn kiệt, anh chỉ là một bóng ma vật vờ trên sân.

Chính sự thiếu ổn định ấy đã tạo nên nỗi nuối tiếc khôn nguôi mang tên Guti. Người hâm mộ yêu anh, giận anh, rồi lại yêu anh say đắm. Họ trách anh vì lối sống nghệ sĩ, vì những đêm tiệc tùng trác táng, nhưng rồi lại sẵn sàng tha thứ tất cả chỉ sau một cú vẩy má ngoài điệu nghệ. Guti là một bài toán hóc búa mà không huấn luyện viên nào từ Del Bosque đến Capello hay Pellegrini có thể giải mã hoàn toàn.

Thú thật, tôi luôn dành một sự ưu ái kỳ lạ cho những thiên tài khiếm khuyết như Guti. Sự hoàn hảo của những cỗ máy như Cristiano Ronaldo khiến tôi nể phục, nhưng chất 'con người' của Guti mới khiến tôi rung động. Guti cho tôi thấy rằng, ranh giới giữa thiên tài và thảm họa đôi khi chỉ mỏng manh như một sợi tóc. Anh ấy dạy tôi chấp nhận sự mâu thuẫn trong chính bản thân mình. Chúng ta không cần phải luôn luôn rực sáng 24/7 để trở nên đặc biệt. Chính những khoảng tối, những sai lầm và sự bốc đồng lại làm nền cho những khoảnh khắc thăng hoa trở nên rực rỡ hơn bao giờ hết. Yêu Guti là yêu cả những vết xước của một viên kim cương.

Guti đã rời xa thảm cỏ Bernabéu từ lâu và bóng đá thế giới cũng đã chuyển mình sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của tốc độ, sức mạnh và những cỗ máy pressing. Nhưng mỗi khi nhắc đến cái tên José María Gutiérrez, người ta vẫn cảm thấy một chút gì đó nghẹn ngào, một chút tiếc nuối xen lẫn sự thán phục. Anh không phải là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới, cũng chẳng sở hữu Quả Bóng Vàng nào. Nhưng Guti sở hữu một thứ quyền năng mà ít siêu sao nào có được: khả năng khắc tạc ký ức. Người ta có thể quên tỷ số trận đấu, quên ai là người nâng cúp, nhưng hình ảnh mái tóc vàng lãng tử và cú giật gót xé toang không gian năm nào sẽ mãi mãi ám ảnh tâm trí của những kẻ yêu cái đẹp.

Guti là đại diện cuối cùng của chủ nghĩa lãng mạn trong bóng đá hiện đại. Anh là minh chứng rằng, giữa một thế giới chạy đua theo thành tích, vẫn còn chỗ cho sự ngẫu hứng, cho những sai lầm đầy tính người và cho những khoảnh khắc nghệ thuật thuần túy. Di sản của Guti không nằm trong những tủ kính trưng bày lạnh lẽo, nó nằm trong những nhịp đập thổn thức của Madridistas – những người đã yêu anh như yêu chính phần hồn nhiên, phóng khoáng nhất của câu lạc bộ này. Số 14 của Real Madrid đã có chủ nhân mới, nhưng cái bóng của "hoàng tử tóc vàng" vẫn phủ dài trên thảm cỏ Bernabéu, nhắc nhở chúng ta về một thời mà bóng đá không chỉ là môn thể thao, mà là một điệu vũ của những kẻ mộng mơ.