Folktales, Tarot & ...

Hiện tại, đã có rất nhiều tư liệu và chia sẻ miễn phí về tarot về major và minor arcana nên mình nghĩ sẽ có ý nghĩa hơn khi nói về các trải nghiệm cá nhân với tarot. Sự cá nhân hóa tarot là một tri thức khá quý giá về tính ứng dụng của tarot vào đời sống và sự thử sai và kiểm nghiệm tri thức tập thể.

Folktale và truyện cổ Grimm dẫn mình tới tarot và chính trải nghiệm này của mình kiểm nghiệm một thông tin không quá mới là tarot là một sản phẩm phát triển từ folktale. Câu chuyện của tarot cứ như những câu chuyện về đứa trẻ anh hùng và những mụ phù thủy được cha mẹ kể để răn dạy con cái và được truyền từ đời này sang đời khác nhiều đến nỗi câu chuyện đó dần mất tính cá nhân và trở thành cổ mẫu và các câu chuyện mang tính tiên đoán số phận (foreshadow) của cả một ngôi làng. Nghiên cứu tarot có thể là một hướng tiếp cận về kí ức liên thế hệ và nặng tính riêng tư của các gia đình thường dân mà không đượuc ghi chép sử sách rõ ràng.

It takes a village to raise a child. Truyện cổ Grimme được xếp loại là dành cho trẻ con vào thời hiện đại nhưng thật ra nó được ra đời để foreshadow những hiểm nguy mà thường dân hay gặp phải và các thông tin hiểm nguy có tính lan tỏa mạnh hơn các thông tin trung lập và tích cực. Hình ảnh một ngôi làng của Châu Âu vào thời hiện đại hay có tính kinh dị và làng Châu Âu thời cổ đúng là không an toàn bằng thành phố Châu Âu có camera và cảnh sát giám sát. Mụ phù thủy sống trong rừng sâu dụ hai anh em vào rừng làm thịt. Ông hà bá và ma da trong kéo anh bán dầu xuống dưới nước.

Tarot có nguồn gốc là một trò chơi dạng lá bài (card-playing game) và về sau này, có một số người tin vào tính foreshadow của tarot ở những vấn đề cuộc sống, nhất là những tai nạn và tệ nạn thường thấy ở xã hội xưa (làng quê) và hiện đại (thành phố). Mình chưa bao thấy truyện cổ Grimm vui một cách hồn nhiên như chương trình truyền hình thiếu nhi hiện đại. Urban legend thời hiện đại cũng hay lấy chủ đề tệ nạn thành phố như bạo lực gia đình và tự vẫn vì nợ nần. Khi tarot được hiểu từ góc độ của nó thời còn là một tri thức trong gia đình và các hộ gia đình, nó không còn quá mê tín như ứng dụng phổ biến của nó vì foreshadow của cha mẹ và ông bà luôn có tính xác suất của hiện thực về chính môi trường họ đã sống một cuộc đời.

Có tổng cộng 22 major arcana và có 3 nhóm chính. The Fool chính là người anh hùng tham gia hành trình.

Nhóm 1 gồm lá 1 đến 7 và là thế giới của gia đình mà mình được sinh ra và lớn lên. Các brother, sister, mother và father figure rất mạnh tại đây để giúp cá nhân hình thành nên một gia đình riêng của mình thông qua việc mai mối và cưới vợ gả chồng.

Nhóm 2 là lá 8-14 là thế giới của thể chế xã hội ngoài gia đình. Sự kiên nhẫn, tu tập, may mắn, công lý, xui xẻo, cái chết và sự cân bằng work-life balance là những thứ thuộc về cuộc sống của một cá nhân đang phải đi làm việc bên ngoài để kiếm tiền và nuôi bản thân và gia đình của mình. Các nhân vật trong nhóm 2 này rất giống các nhân viên và viên chức của các tổ chức công cộng nên họ giúp đỡ The Fool một cách khách quan và vĩ mô hơn và không chiều chuộng The Fool theo kiểu gia đình. Sự trả giá cho sai lầm tại nhóm 2 có thể dẫn tới Hanged Man và Death.

Nhóm 3 là lá 15-21 và là thế giới của các thế lực siêu nhiên và tâm linh. Các hình ảnh của thiên thể (Sao, Trăng, Mặt Trời) và bầu trời tại nhóm 4 mô tả một đấng tối cao toàn năng và quản giới hạn sinh ra và chết đi của một kiếp người và những thứ vượt khỏi khả năng hiểu biết của con người lẫn các thể chế văn minh con người. Phán xét sau cái chết là những thứ mà con người đã trao trách nhiệm đó cho thần thánh và không dám tự xưng quyền sở hữu chúng. Ân đức của cha mẹ, ông bà và gia tộc để lại lẫn thể chế của con người không cứu được The Fool và chỉ có các cống hiến cá nhân trong 1 kiếp người hoặc trong các tiền kiếp của The Fool mới cứu được The Fool. Khi thần thánh thử lòng con người, đó là một phép thử cay nghiệt nhất vì bất công trong xã hội còn được giải thích bởi thể chế nhân tạo trong khi chuyện của thần thánh nằm ngoài khả năng hiểu của người phàm. Từ The Fool thành The World là hành trình khai sáng bản thân về thế giới.

Major arcana là những quy luật thân thuộc và trọng yếu trong cuộc sống. Mình hay nhớ tiêu cực hơn là tích cực. Với mình, 3 lá bài đáng sợ nhất trong major arcana chính là Death, Tower và Judgment vì đó là giai đoạn thử thách và chuyển giao rất khắc nghiệt. Nhóm 3 có tận 2 lá chuyển giao đáng sợ đó và có ý nghĩa khắc nghiệt với người già, lão luyện và thông thái là càng già, càng tồn tại lâu và càng tích lũy nhiều kinh nghiệm thì sẽ càng bị thử thách. Nhóm 1 thật sự không có thử thách gì nhiều vì người dạy dỗ mình chính là gia đình. Sang nhóm 2, The Fool mới bắt đầu một hành trình tự thân. Sang nhóm 3, The Fool có vài cơ hội hiếm hoi để học về các thế lực siêu nhiên, bất tử và đã tồn tại từ thời hỗn mang.

Châu Á hay có ngũ hành nhưng với Châu Âu, hệ thống bộ tứ năng lượng (nước, lửa, khí và đất) là chủ đạo, có gốc từ tổ hợp triết học-huyền học của Hy Lạp và được xem là nền tảng cấu thành nên thế giới vật chất. Các nhà triết học kiêm huyền học từng tranh cãi về chuyện năng lượng nào trong bộ tứ là gốc khởi nguyên để tìm một câu trả lời thỏa đáng và hòa hợp được với các myth khởi nguyên của dân Hy Lạp dạng như hỗn độn sinh ra Gaia và Gaia sinh ra vạn vật. Dựa trên truyền thuyết; đất mẹ Gaia có trước, sau đó là cha trời Uranus (khí), cha biển Pontus và Zeus (lửa). Hoặc theo cấp bậc tầng lớp trong thời kỳ lịch sử thai nghén tarot là thời Châu Âu trung cổ; lửa có trước vì lửa đại diện cho tầng lớp lao động chân tay (serfs) thấp nhất; tiếp đó là khí, đại diện cho hiệp sĩ (knight), nước; đại diện cho nhà thờ (church) và tiếp đó là đất, đại diện cho các lãnh chúa (lord). Có lẽ thứ tự trước sau không quá quan trọng vì mỗi thời kỳ sẽ có một xuất phát điểm khác nhau và có thể thay đổi luân phiên các điểm đó theo thời gian.

Với mình, nước là xuất phát điểm vì cảm xúc ngây thơ là thứ sơ khởi trong hành trình học hỏi và biết yêu và ghét là một bản năng. Tiếp đó là lửa của tham vọng. Tiếp đó là khí của năng lực đối kháng và tự vệ. Cuối cùng là đất, nền tảng tri thức mà The Fool đã đúc kết, xây dựng được và ghi chép lại trên sách để truyền lại cho các thế hệ sau.

Mỗi năng lượng trong minor arcana có cấu trúc đi lên từ 1-10 và 4 con người page-knight-queen-king. Cấp 1-10 đại diện năng lượng/tài nguyên (resource) mà The Fool có sẵn và page-knight-queen-king thể hiện trí thông minh của The Fool trong việc sử dụng các tài nguyên này. Mình thường gọi page-knight-queen-king là lãnh chúa và 1-10 là độ kiên cố của lâu đài. Ý nghĩa của bộ tứ lãnh chúa thường phức tạp hơn là 1-10 vì tư duy của con người là phức tạp hơn vàng, bạc, châu báu và bản năng. Nếu một trải bài có cùng lúc có 2 kiếm và king of sword, chúng có thể có nghĩa là thiếu thốn tài nguyên hoặc tiến độ của một công việc nào đó vẫn đang ở giai đoạn manh nha và cần có nhiều thời gian hoặc tài nguyên thêm vào để có bước tiến mới nhưng vị lãnh chúa của tòa lâu đài đang xây dang dở đó là một người có kinh nghiệm và năng lực tốt.

1-10 là một thang đo về mức độ tài nguyên nhận được nhưng không phải cái gì càng nhiều thì càng tốt. Lửa và khí là 2 năng lượng mà bắt đầu từ lá số 8, các hình ảnh trở nên tiêu cực vì sự bội thực và workload nặng nhọc. Trong khi đó, nước và đất lại càng ngày càng tích cực theo tiến độ tăng dần đến tận mức độ 10.

Lúc mình mới biết tarot, mình thích bộ kiếm nhất vì mình khá thích màu xanh dương xám của nó và có vẻ như mình thích sự tiêu cực ở một khía cạnh nào đó để về sau, mình cũng khá hiểu giá trị của sự buông bỏ. Kiếm là phải biết buông bỏ ở một giai đoạn nào đó để gác kiếm thành công. Kiếm hay gắn liền với sự đối kháng, sự sắc bén về đầu óc, tính kế, thủ đoạn, sự chuyên nghiệp và chiến thắng. Và những thứ này chắc chắn gây nên một vấn đề về sức khỏe tinh thần và tai nạn chí mạng trong nghề nghiệp mà bản thân đã quá thành thục. Hiệp sĩ dùng kiếm giỏi tới đâu thì chỉ cần 1 đòn kiếm chí mạng từ kẻ thù, hiệp sĩ sẽ đi bán muối mãi mãi.

Chơi với dao nhiều có ngày đứt tay thì chơi với lửa nhiều có ngày cháy nhà. Bộ gậy lửa hay dính với tham lam, dục vọng và cố chấp. Lửa không gây mức độ chết người như kiếm và vẫn có khả năng đạt được cái mình muốn sau sự cố chấp nhưng luôn khiến cho con người kiệt quệ và khánh kiệt sau khi đạt được mục tiêu và thấy cái công mình bỏ ra không xứng với cái lợi mình có được. Chăm chỉ là tốt nhưng chăm chỉ mà không nhận thức đúng sai chỉ là sự lê lết của các bần nông chỉ biết vác cuốc cày và các tay buôn vào một vùng sa mạc ít người và không có nước.

Khác với sự chủ động và độc tôn một hướng đi lên của lửa và khí, nước và đất bị động, hấp thụ và lan ra nhiều hướng. Nước và đất có tính nuôi dưỡng, hồi phục, phòng thủ, có ích cho trồng trọt lâu dài và biểu tượng cho sự vinh hoa phú quý nên càng nhiều thì càng tốt và đạt được đỉnh cao ở cấp bậc cao nhất.

Khi trải qua nhiều loại cảm xúc khác nhau và ở mức độ dày đặc, con người sẽ làm chủ được cảm xúc, hay dễ bị trơ trước các biến cố và không dễ bị lay động bởi các vấn đề cảm xúc kiểu teenager. Sự đủ đầy của nước là như vậy. Có nhiều chiêm nghiệm về thế giới cảm xúc và tinh thần của con người.

Đất là đại diện cho những nền tảng, những thành trì mà không thể dễ bị hủy diệt trước các hiểm nguy bên ngoài và cả những thành tựu để đời mà cả xã hội công nhận. Đất không những là chỉ là tiền và nhà cửa, những kết tinh vững chắc nhất của sức lao động mà còn là bằng cấp, giải thưởng và chức sắc. Có những người giỏi nhưng lại chưa kịp chuyển hóa sự giỏi của họ sang một thứ vững chắc, lâu dài và an toàn.

Nước và đất rất chuộng đi đường dài và không muốn là các thể loại anh hùng “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt. Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”. Nước hay bị vật vã ở giai đoạn đầu và giữa vì bị hành hạ cảm xúc. Đất lại cực kỳ chậm chạp về thời gian vì cái cây luôn cần cả 1000 năm để thành cổ thụ. Mấy người thích tham vọng nên bình tâm lại ở vài lúc để tự hỏi liệu mình đang đốt cháy giai đoạn hay không. Mấy người giỏi đấu kiếm nên nghĩ đến việc mua đất để chuyển hóa nghề nghiệp nguy hiểm và high risk-high return sang bền vững.

Page-knight-queen-king là trí óc điều khiển 4 yếu tố trên và được dựa trên hệ thống giai cấp của Châu Âu trung cổ. Càng lên rank cao thì càng giỏi. Mình sẽ phân 4 người này thành 2 cặp page-knight và queen-king. Page-knight là dễ hiểu. Dù cùng cấp nhưng page-knight của nước và lửa có cường độ phô diễn năng lực tốt hơn là page-knight của khí và đất vì nước và lửa thiên về cảm xúc-dục vọng thuộc về bản năng trong khi khí và đất thiên về tư duy và kinh nghiệm xương máu và ở giai đoạn học việc, bản năng luôn mạnh nhất. Lên đến cấp queen-king, 4 yếu tố không còn phân biệt sự hơn thua nhau như page-knight vì queen-king là bậc thầy trong chuyên môn của riêng mình.

Để phân biệt queen và king thì mình sẽ lấy con hậu trong cờ vua làm ví dụ giải thích. Con hậu trong cờ vua mạnh nhất về mặt di chuyển, ứng biến và thay đổi xác suất thắng trong từng lượt đi trong khi con vua lại gần như vô dụng về việc tác động vào xác suất thắng đó nhưng con vua lại là mấu chốt phân thắng thua của cả ván chơi. Trong tarot, queen chuyên về các công việc vận hành hằng ngày trong khi king chuyên về các công việc có tính chiến lược và phân định thắng thua rõ ràng. Queen và king có trường nghĩa hơi giống 2 cặp nước-đất và lửa-khí. King là phải tấn công để thắng-thua và queen là phòng thủ để tồn tại.

Dù mình chỉ mới tìm hiểu tarot cỡ 1 năm nhưng cũng thấy khá nó khá thú vị trong việc tìm lại sự thích thú khi mình đọc truyện thần thoại và bàn luận về các plot/lore trong tiểu thuyết và game với các cult classic followers. Chỉ là tarot không phải game giải trí bình thuờng vì mình biết nó không hoàn toàn giả tưởng, biết có rất nhiều người dùng tarot để đọc linh tính cá nhân của họ về một việc riêng tư và linh tính chủ quan đó thật sự có tính foreshadow nếu như có học ý nghĩa, chịu khó ghi chép lại các lá bài ngẫu nhiên rút cho những vấn đề bình thường và chịu khó ngồi thống kê lại những mẫu data rất ngẫu nhiên và nặng tính cá nhân đó. Mình nghĩ kiến thức cơ bản này cũng đã mang nhiều insight mà các bạn có thể sẽ phải bỏ tiền và kha khá thời gian ra để học. Tarot thật ra không quá khó vì nó là linh tính và folktale. Nhưng không phải ai cũng đủ sự ngây thơ để chịu tin vào linh tính và sự màu nhiệm của các câu chuyện dân gian.

Trên đây là một trải bài cơ bản của mình về tình hình chung của thế giới trong năm 2024. Khi mình ra trải bài này, mình đã nghĩ rất nhiều về thời điểm nhạy cảm của bầu cử thế giới mà đơn cử là Mỹ và Nga. Cấu trúc trải bài là tùy vào tư duy cá nhân mỗi người, miễn sao nó tạo nên một ý nghĩa thiết thực. Mình phải biết cấu trúc trước khi rút bài ngẫu nhiên. 4 swords là lá đầu tiên mình rút và đại diện cho nền tảng năng lực của con người ở khởi đầu năm 2024. Hierophant là cơ hội và nguy cơ. 3 cups là tình huống thường trực sẽ xảy ra sau khi năng lực và cơ hội-nguy cơ gặp nhau. The Tower ngược là kết cục và hậu quả của chuỗi diễn biến trước đó.

4 swords, Hierophant và 3 cups là những khởi đầu tương đối hòa bình sau năm 2023 của Death. 4 swords thể hiện một sự tạm gián đoạn về chiến tranh để nghỉ ngơi và hồi phục lại khả năng chiến đấu (1 cây kiếm giấu ở dưới đại diện cho sự cảnh giác nhất định trong lúc nghỉ ngơi). Hierophant cho thấy sẽ có những thể chế lâu đời về tôn giáo và tâm linh giúp con người hàn gắn những tổn thất về chiến tranh. 3 cups cho thấy con người nhìn chung sẽ đoàn kết với nhau về mặt cảm xúc, bất chấp luôn có bất đồng về lợi ích. Nhưng The Tower ngược tại phần kết cục lại gây khá nhiều quan ngại và cũng có thể được diễn giải là sự hòa giải về tôn giáo và cảm xúc đó vẫn chưa hạ nhiệt được vấn đề lợi ích trong chiến tranh từ năm trước.

The Tower là còn kinh khủng hơn cả Death vì ít ra, Death còn cho các dấu hiệu để chuẩn bị trong khi The Tower là một sự kiện rất bất ngờ đến nỗi không ai dự đoán được hoặc là không biết nguyên do dẫn tới thảm cảnh. Cũng có thể thấy 3 lá đầu khá hòa bình và The Tower xuất hiện đột ngột như thể nó không hề có một liên kết nhân quả từ 3 lá trước. Yếu tố lá bài ngược ở đây có ý nghĩa là tăng cường độ thảm họa của nó hơn lá bài xuôi. The Tower cho thấy đây là một tai nạn nằm ngoài vùng hiểu của tất cả các bên và mang bàn tay sắp đặt của đấng tối cao. Bầu cử Mỹ sẽ xảy ra và kết thúc trong tháng 11 năm 2024 và việc The Tower xảy ra ở giai đoạn cuối năm là dễ hiểu nhưng diễn biến ở đây sẽ như một cú roller coaster, một chuỗi trở mặt nhiều tập và thế giới chìm trong hỗn loạn. Những cá nhân chịu sự trừng phạt của The Tower là kết thúc cuộc sống cũ và từ bỏ mọi tham vọng của mình để nghỉ hưu đến cuối đời. Sự can thiệp của thế lực siêu nhiên là không thể chống trả.

Cái câu chuyện này của mình có thành folktale hay không thì tùy vào sự cảm nhận của những người nghe chuyện. Và mình sẽ theo dõi tình hình báo chí để xác nhận lại cái linh tính kì lạ này của bản thân.