FOMO TRONG HỌC TẬP VÀ NGUYÊN NHÂN KÉO TA TIẾN VỀ PHÍA TRƯỚC (P2)

Việc không biết bản thân mình muốn gì mà lại mù quáng làm theo số đông không những gây tốn công sức, thời gian của bạn mà nhiều khi còn tổn hại cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Vậy nên làm gì cũng vậy, phải biết lý do, mục đích rõ ràng thì mới biết mình là ai, mình muốn gì, mình muốn đi đâu chứ không thể nào mãi quẩn quanh lạc lối được. 

Quay trở lại ví dụ về việc học tiếng Trung ở trên. Giả sử trường hợp bạn là một người yêu thích văn hóa và ngôn ngữ các nước phương Tây như Tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức và thậm chí là có định hướng học ngôn ngữ đó để có thể thoải mái đi đi lịch, học tập tại quốc gia trên thì liệu những video ngắn tạo động lực học tiếng Trung như vậy có khơi dậy mong muốn học tiếng Trung cho giống người ta trong bạn. Có thể một vài bạn khi xem những nội dung đó sẽ thích thú và tò mò hơn với ngôn ngữ này nhưng khi đã xác định được hướng mà mình muốn theo đuổi là ngôn ngữ phương Tây thì việc sở thích học tiếng Trung này bạn sẽ biết cách sắp xếp thứ tự ưu tiên phù hợp hơn chứ không phải hứng lên là lại đầu vào học như người ta.

Nếu FOMO trong học tập thường xảy ra ở những người chưa biết cách chọn lọc thông tin tiếp nhận hay chưa có định hướng cho bản thân thì cách tốt nhất để khắc phục hay giảm thiểu “căn bệnh” này là nên có mục tiêu rõ ràng. Đặc biệt trong đó, động lực chính là cái thôi thúc khiến chúng ta muốn chinh phục mục tiêu.

Như vậy hiểu về động lực thôi thúc chúng ta thực hiện hành động và biết áp dụng chúng trong quá trình thực hiện mục tiêu sẽ là đòn bẩy đưa ta đến mục tiêu nhanh hơn.

Là nguồn động lực xuất phát từ bản thân chúng ta hay bản thân hành động ta muốn thực hiện. Nói một cách đơn giản, động lực nội tại phát sinh khi lý do ta muốn thực hiện hành động đó là để thỏa mãn trí tò mò của bản thân, vì niềm vui, sự thích thú trong quá trình thực hiện hành động.

Ví dụ như một số người họ thích đi dạo bộ, gần tới giờ là háo hức chuẩn bị vì đơn giản học thích cảm giác cơ thể có những chuyển động linh hoạt, tận hưởng quá trình vừa đi vừa ngắm nhìn vạn vật xung quanh.

là nguồn động lực bắt nguồn từ các tác động bên ngoài hay hiểu đơn giản là nguồn động lực mà kết quả phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài như nhận được sự tuyên dương, công nhận của người khác, hay để không phải bị phạt, trách mắng, đánh giá thấp.Một ví dụ thường gặp của động lực ngoại tại là nhiều người ngồi vào bàn học, làm bài tập chỉ để không bị cô giáo trách phạt khi kiểm tra vào hôm sau.

Vì bản chất động lực ngoại tại phụ thuộc và yếu tố bên ngoài như phần thưởng, hình phạt hay cách nhìn nhận của người khác về bản thân mình nên chắc chắn nguồn động lực này chúng ta không thể tự mình kiểm soát, điều khiển theo ý muốn được. Bên cạnh đó nếu hoàn toàn phụ thuộc vào động lực ngoại tác thì khi yếu tố bên ngoài sinh ra nguồn động lực này biến mất, ta dễ trở nên chán nản, không còn lý do để tiến về phía trước.

Tuy không bền vững là vậy nhưng động lực ngoại tại không hoàn toàn xấu mà ngược lại nếu biết cách áp dụng đúng, đây sẽ là nguồn động lực to lớn khiến ta phấn khởi hiện thực hóa mục tiêu hơn.

Bởi vì Động lực nội tại (Intrinsic motivation) phát sinh từ lý do cá nhân mỗi người nên có mục đích chính là định hướng bản thân chúng ta, có tác dụng hiệu quả trong thời gian dài hạn.

Tuy nhiên những mục tiêu này cần rất nhiều thời gian và nỗ lực và kết quả không phải hữu hình có thể hiện hữu hay thấy ngay được mà nó nằm trong cảm nhận từng người vậy nên sẽ dễ nản, khó duy trì được. Chưa kể không phải ai cũng xác định được nguồn động lực nội tại của mình là gì, không phải hành động nào ta cũng đều cảm thấy thích thú khi thực hiện.

Trong những trường hợp đó, động lực ngoại tại lại phát huy được tác dụng của mình.

Động lực ngoại tại (Extrinsic Motivation) xuất phát từ những nguồn kích thích ngắn hạn bên ngoài như đã liệt kê ở trên, vì thế, trong thời gian ngắn, động lực ngoại tại có thể cho chúng ta niềm hưng phấn dồi dào thôi thúc chúng ta tiến lên.

Mỗi nguồn động lực lại có ưu và hạn chế riêng, biết cách phối hợp hai nguồn động lực ấy sẽ giúp chúng ta dễ dàng chinh phục những mục tiêu của mình hơn. Các bạn có thể tham khảo cách cho mình một đích đến cuối cùng là một định hướng cho mình rồi sau đó những động lực ngoại tại sẽ là năng lượng hay nguồn kích thích kéo ta về phía trước từng bước nhỏ một. Trong quá trình ấy, định hướng cuối cùng của ta hoàn toàn có thể thay đổi nhưng chí ít, khi thực hiện như vậy ta sẽ hạn chế bản thân bị mất định hướng hay tốn thời gian đi luẩn quẩn vô định, mà luôn trong trạng thái luôn luôn tìm kiếm cho mình một lý do để sống có ích và làm bản thân mình hạnh phúc, không ngừng phát triển bản thân mình.

Hôm trước trong buổi thảo luận cho bài viết này, chúng tôi có ngồi nói chuyện với nhau về một chủ đề đó là “Mục đích cuối cùng của mỗi chúng ta khi sống ở đời là gì”.

12 năm học phổ thông mong muốn học thật giỏi để có thể thi vào ngôi trường đại học mơ ước; 

đến khi vào đại học lại tiếp tục cố gắng để nhận được công việc tốt, lương cao, kiếm được nhiều tiền, 

sau khi đã tích được một vốn kiến thức, kinh nghiệm và cả của cải nhất định thì tiếp theo nữa họ lại phải suy nghĩ xem bản thân muốn hướng tới sau đó là gì? 

Cứ như vậy, khi hoàn thành một mục tiêu đặt ra ta lại liên tục có cho mình những mục tiêu kế tiếp cho mình. 

Với tôi, nhưng những mục tiêu trên, nguồn động lực đều đến từ yếu tố bên ngoài và có chăng khi nhìn sâu và xa hơn bản chất của mỗi mục tiêu thì lợi ích đa phần đều nằm ở bản thân mỗi người. 

Vậy nên chính mỗi chúng ta mới là người duy nhất tìm ra được đáp án cho câu hỏi “Mục đích cuối cùng của mình khi sống ở đời là gì”. 

Tôi thường tự vấn câu hỏi trên và giả định một câu trả lời mà tôi tự cho là hợp lý nhất với bản thân ở thời điểm đó rồi đặt cho mình những mục tiêu dài hạn và ngắn hạn khác nhau vừa để hiện thực hóa mục đích cuối cùng trên vừa kiểm chứng xem lý do tôi tồn tại ở đời mà tôi nhận định ở trên liệu có đúng. Tất nhiên trong quá trình ấy, nếu đích đến của tôi có thay đổi thì cũng dễ hiểu và cảm thông được nhưng ít nhất khi giả định cho mình đích đến cuối cùng mà tôi muốn, việc xây dựng lộ trình và đặt từng bước chân về phía trước sẽ dễ dàng hơn.