Em mất việc rồi chị ạ!

Là một sinh viên vừa tốt nghiệp, hẳn bạn từng nghe những câu như:

Khi nghe những lời đó, phản ứng của chúng ta là gì? Chắc ai cũng sẽ có những suy nghĩ kiểu:

Vừa ăn tết xong, mình ngay lập tức "spam" CV trên mọi nền tảng. Từ Top CV, Vietnamworks, cho đến các group Facebook, đâu đâu mình cũng xin việc, với mong muốn là tìm được một công việc và có thể tự lo cho bản thân. Mỗi lần mọi người hỏi "Mày đang làm gì rồi?", là thêm một lần mình cảm thấy phải nhanh chóng kiếm việc . Thế là mình đi tìm việc trong một tâm thế "Chết mịa, cháy nhà rồi, chạy nhanh nhanh thôi !".

Mang tâm thế đó, và thiếu tìm hiểu thành ra mỗi khi có nhà tuyển dụng contact, mình sẽ luôn phản ứng kiểu:

Mình rải CV nhiều tới nỗi không nhớ nổi đã ứng tuyển chỗ nào, họ làm gì, hay bản thân mình muốn gì từ công việc đó.

Và rồi cuộc gọi đầu tiên, lần phỏng vấn đầu tiên, và cũng là công việc đầu tiên , một công ty trong ngành POD ( Print on demand), sáng mình phỏng vấn, chiều mình đồng ý offer của công ty. Lúc đó thậm chí mình còn không biết POD là cái gì - còn tự tin trả lời anh mình là:

Làm ở vị trí Idea Creator, công việc hàng ngày của mình là lên ý tưởng cho sản phẩm . Ban đầu, mình nghĩ công việc của một người làm "idea" là phải sáng tạo ra những ý tưởng thật hay ho, có thể bay bổng theo trí tưởng tượng của mình.

Nhưng không, sản phẩm của team mình lại là những thiết kế xoay quanh Faith – niềm tin tôn giáo. Với tài nguyên là những câu trích từ Kinh Thánh, những lời bài hát về đức tin mà tuyệt đối không được phép sai, dù chỉ một chữ. Hình ảnh cũng phải dùng những thứ đã được "proven", không được phép sáng tạo bừa. Vậy nên, công việc của mình dần trở thành việc xào nấu lại những nội dung cũ, với một chút biến tấu. Và khi mang tinh thần “thừa năng lượng” cùng những ý tưởng hơi “bay”, mình nhanh chóng bị sếp... sấy.

Ở công ty, mình được training bởi hai người , một người làm remote, một người ngồi ngay sau mình. Văn hóa của công ty là nhắn tin trao đổi, nên dù ngồi gần nhau, vẫn cứ phải gõ chat. Mỗi lần mình hỏi gì đó, thường phải đợi cả chục phút – thậm chí có lúc gần nửa buổi mới nhận được phản hồi. Đôi khi hỏi, chị A bảo:

Đi hỏi chị B thì :

Và mình chỉ còn cách là "tự mò". Mình gần như bị trôi trong một đống thông tin và công cụ cần phải học cách sử dụng. Nhưng trong đầu mình vẫn nghĩ "cứ sai đi, sai nhiều thì sửa nhiều, có sai thì mới có đúng".

Và rồi ngày đó cũng đến, đó là sáng thứ 2, mình tự hứa là hôm nay sẽ cố gắng làm ra những idea thật tốt. Mọi chuyện vẫn bình thường, cho đến chiều khi sếp gọi mình vào họp riêng. Trong phòng họp, mình bị sếp nhận xét với những câu như "quá bay, sai chính tả, khó làm việc cùng....", và "thiếu năng lượng" điều mà mình luôn tự tin nhất về bản thân. Tất cả chốt lại bằng câu:

Đó là một cú sốc thưc sự với mình. Mất công việc đầu tiên chỉ sau 1 tháng làm việc vì nghĩ mình vẫn đang còn trong thời gian "bảo vệ tân thủ".

Thật may khi mình có những người bạn thật sự tốt , và gần như mình có thể vượt qua ngay sau đó. Trải nghiệm đầu đời này đã giúp mình giúp mình rút ra nhiều bài học.

Muốn tìm một công việc để lo cho bản thân là hoàn toàn chính đáng. Nhưng trước khi apply hay nhận offer, hãy dành thời gian tìm hiểu kỹ về công ty: sản phẩm, môi trường, yêu cầu công việc,…

Bạn không cần hiểu quá rõ về công ty, có nhiều thứ khi bạn ở trong đó mới có thể trải nghiệm . Nhưng những thông tin trên website, fanpage hoặc các group review công ty sẽ giúp bạn có hình dung cơ bản để biết mình có phù hợp hay không.

Khi bước chân vào môi trường làm việc, nơi mà mỗi đường đi nước bước của doanh nghiệp đều gắn liền với sự hiệu quả và doanh thu. Với mỗi cá nhân là một mắt xích trong cỗ máy doanh nghiệp đó, thì một mắt xích kém hiệu quả và bị thay thế là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra, tùy thuộc vào ngành nghề và công ty mà bạn làm việc. Việc sa thải còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: Văn hóa công ty hay là..... sếp có thấy "tiềm năng" của bạn không.

Khi mới bắt đầu, bạn có thể nghĩ rằng mình sẽ được chỉ bảo và bỏ qua lỗi lầm vì là người mới. Nhưng với những công việc không yêu cầu kinh nghiệm, rất có thể đó là vị trí dễ tuyển… và cũng dễ bị thay thế. Những vị trí không đòi hỏi quá nhiều chuyên môn hay thời gian đào tạo thường khiến nhà tuyển dụng sẵn sàng thay bạn bằng một “bánh răng” khác khi bạn làm việc không khớp với mọi người trong team.

Sau một thời gian nhìn lại, mình nhận ra: kỳ vọng của mình và sếp hoàn toàn khác nhau. Mình mong được học, được thử, được sai và được hướng dẫn . Sếp thì cần sự chỉn chu, hiệu quả và sản phẩm hoàn thiện.

Mình đồng ý với những nhận xét của sếp. Nhưng "thiếu năng lượng", bản thân mình thấy nó không đúng với bản thân mình chút nào, mặc dù anh ấy chưa từng trực tiếp giám sát hay làm việc cùng mình.

Khi kỳ vọng giữa bạn và sếp không giống nhau, công việc sẽ rất khó tiến triển. Giống như hai người chèo thuyền ngược hướng – đi được thì cũng rất chậm, còn không thì chỉ quay vòng tại chỗ. Vì vậy, khi làm việc, cả bạn và sếp nên rõ ràng về kỳ vọng dành cho nhau. Nếu không hợp, thà dừng lại còn hơn để rơi vào tình cảnh như mình.

Trong suốt một tháng làm việc, số lần mình trò chuyện trực tiếp với sếp chỉ đếm trên đầu ngón tay. Quy trình training không rõ ràng, thiếu giao tiếp với mentor. Điều đó khiến mình gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu định hướng sản phẩm. Đa phần thời gian, mình phải tự mò mẫm. Và khi bắt đầu hiểu được thì cũng là lúc mình bị cho nghỉ.

Mình vẫn nhớ câu nói của ông anh mình tối hôm đó:

Vậy nên, nếu bạn mới bắt đầu một công việc, hãy cố gắng tìm cho mình một mentor. Một người có thể hướng dẫn, chỉ đường cho bạn. Đừng cố gắng “tự nổi” – hãy tìm người dạy cho bạn cách bơi.

Mặc dù công việc đầu tiên của mình không được như mình mong đợi, nhưng nó cũng là một bài học lớn đối với mình. Hiện tại, mình cũng đã có một công việc khác, một khởi đầu khác. Bạn cũng sẽ không thể học được bài học nào, nếu cứ mãi đắn đó liệu mình có hợp với công việc đó không. Hãy cứ làm đi, thử và trải nghiệm, giống như câu nói mình rất thích trong series The Bear :