Echoist: những người đánh mất chính mình

Chuyện kể rằng ngày xửa ngày xưa, có một nữ thần tên là Echo rất xinh đẹp, vì nói quá nhiều (nôm na là nhiều chuyện đó). Cô bị thần Hera tước đi giọng nói, thứ duy nhất được thốt ra từ miệng cô, là những từ cuối trong lời của người khác.

Trớ trêu thay, Echo đem lòng yêu Narcissus, một vị thần chẳng thể yêu được ai khác ngoài bản thân. Tình yêu của cô quá to lớn, vì không thể nói ra, mỗi ngày cô chỉ biết lặp đi lặp lại lời của Narcissus.

Sau cùng, cảm thấy quá phiền phức, Narcissus từ chối và chà đạp lên tình cảm của cô. 

Bị khước từ, Echo đau khổ, tiều tụy. Còn Narcissus vì quá mải mê nhìn ngắm cái bóng của mình mà quên ăn quên ngủ, chết đi bên bờ sông.

Lấy cảm hứng từ câu chuyện trên. Echoist và Narcissist là những thuật ngữ được đặt bởi tiến sĩ tâm lý học Craig Malkin. 

Giống như vị thần Echo, Echoist được đặt cho những người đã đánh mất chính mình, luôn nhại lại âm thanh của người khác. Ngược lại với Narcissist, những con người mắc bệnh yêu bản thân thái quá.

Liệu bạn có phải là một Echoist? Nếu chưa biết được câu trả lời thì hãy đọc tiếp dưới đây nhé.

Để dễ hình dung, bạn hãy lấy một sợi dây dài, ở cuối sợi dây bên kia là sự luyến ái bản thân thì thì đầu sợi dây bên này chính là Echoist. 

Trong tiếng anh, echo có nghĩa là tiếng vang. Những người Echoist rất giỏi trong việc đáp lại nhu cầu và sở thích của người khác bằng cách hi sinh nhu cầu và sở thích của mình.

Echoist giống như một tấm gương hơn là một cá nhân, những người này cảm thấy bản thân không xứng đáng được nhận những thứ tốt đẹp. Đồng thời họ cực kỳ bị thu hút bởi những người ái kỷ yêu mến bản thân.

Echoist là những người sâu sắc, ấm áp và tốt bụng nhất.Nhưng sự tốt bụng “quá mức” này lại đem đến nguy hiểm cho chính họ.

Những người Echoist cảm thấy mình phải phục vụ cho người khác để đổi lấy sự gắn kết, họ khiêm tốn đến mức đáng sợ. 

Echoist luôn cảm thấy mình không đủ tốt. Ngay cả khi bị người khác lợi dụng, họ vẫn sẽ đổ tội lỗi lên đầu mình: “mình không đủ tốt, mình đáng bị vậy, giá như mà, mình lại hậu đậu nữa rồi,…”

Việc một người hình thành tính cách Echoist phần lớn xuất phát từ sự gắn bó với người thân có cá tính Narcissist (ái kỷ) mạnh, ở đây có thể là cha mẹ, người yêu. 

Một đứa trẻ bị cha mẹ của chúng trừng phạt khi thể hiện cảm xúc cá nhân hoặc bày tỏ mong muốn, tính cách Echoist sẽ phát triển mạnh mẽ.

Người viết có một thằng bạn, bố của nó là một Narcissist thứ thiệt. Lúc nào bố người viết sang chơi thì ổng cũng ngồi kể về bản thân, nào là tốt nghiệp đại học điểm, chơi với bạn bè chức quyền, vân vân và mây mây. Ổng cho nó ăn đòn thay cơm bữa, mỗi khi nó làm sai một điều gì đó, như quên lau nhà hay giặt đồ, hay là lén đi chơi net, là ổng rút chiếc thắt lưng ra và cho nó ăn đủ trong vòng nửa nốt nhạc.

Bẵng đi một thời gian, khi lên đại học, chúng tôi có dịp gặp nhau nhiều hơn. Thật kỳ lạ là nó chẳng còn giống như xưa, chẳng còn là cái thằng cúp học đi net cùng tôi ngày nào. 

Nó suốt ngày chỉ biết đi nịnh bợ mấy đứa chung khoa để không bị cho ra rìa, dù mấy thằng đó cũng chẳng coi nó ra gì. Nó chẳng bao giờ dám lên tiếng mình muốn gì hay cảm thấy gì, cứ như là nó nhìn ai cũng thấy hình ảnh bố nó vậy.

(người viết cũng có một ví dụ rất phổ biến khác về trường hợp người yêu, nhưng vì nhiều lý do riêng tư nên sẽ không đề cập ở đây. Bonus là nó cũng gần giống như câu chuyện mà người viết đã kể ở đầu bài, kéo lên đọc lại nha haha).

1. Sợ trở thành trung tâm của sự chú ý, khó chịu khi nhận những lời khen vì bạn chẳng biết phải làm gì với chúng.

2. Thường xuyên lắng nghe vấn đề của người khác, nhưng không bao giờ muốn chia sẻ bản thân.

3. Các mối quan hệ là ưu tiên số một, bạn sợ mất những người xung quanh hơn đánh mất chính mình.

4. Bạn không dám nói ra cảm xúc và mong muốn của mình. Bạn nghĩ rằng sẽ thật là xấu tính khi đòi hỏi hay yêu cầu người khác vì lợi ích của riêng mình.

5. Bạn tự trách bản thân về mọi thứ, kể cả khi bị người khác đổ thừa hay lợi dụng.

6. Cố gắng đáp ứng nhu cầu của đối phương, kể cả khi điều đó làm tổn hại đến bạn.

Nếu nãy giờ mà bạn gật đầu với những dấu hiệu trên, thì người viết nghĩ là bạn đã nhận thức rõ tình trạng của mình ngay từ bây giờ. Nhận biết được hoàn cảnh của mình chính là bước đầu cho mọi sự thay đổi.

Echoist dưới góc nhìn của người viết giống như một người hướng nội bị tổn thương. Mọi người sẽ dễ bị nhầm lẫn giữa hướng nội và Echoist vì sự tương đồng của 2 nhóm tích cách này.

Ngược lại với những Echoist thù ghét bản thân, thì người hướng nội lại là những nghệ sĩ trong việc thấu hiểu chính mình. Hướng nội giống như là sự tiến hóa từ Echoist, những người Echoist nếu có thể tự chữa lành được bản thân bằng cách nhận ra được rằng mình tuyệt vời như thế nào.

Điểm mạnh của những người thuộc nhóm tính cách này chính là sự đồng cảm sâu sắc mà không ai có được, họ tốt bụng, tử tế, giàu lòng trắc ẩn. Nhưng chính bản thân họ không nhận ra điều đó.

Bước 1: vạch ra giới hạn của mình

Hãy đọc 2 câu thần chú này mỗi khi có một sự bùng nổ bị nghẹn lại ở cổ họng:

“TÔI KHÔNG THÍCH” và “TÔI KHÔNG MUỐN” một cách thường xuyên hơn, hãy để nó được giải phóng ra ngoài. Đừng nuốt ngược lại cái thứ chất độc cay đắng ấy.

Bạn phải thiết lập những giới hạn cho riêng mình, không nhượng bộ khi có bất cứ ai vượt qua lằn ranh đó. 

Nghe có vẻ phiến diện, nhưng đây là cách để bạn giữ cho mình một sức khỏe tâm lý lành mạnh.

Bước 2: bày tỏ mong muốn thường xuyên hơn (Kể cả khi bạn cảm thấy mình đang đòi hỏi)

Sẽ khó khăn khi nói ra điều mình muốn nếu bạn là một Echoist, nhưng đó là điều cần thiết mà bạn cần phải luyện tập.

Hãy tập đi lại từng bước một như một đứa bé, bập bẹ nói ra những điều mình muốn, chỉ cần cố gắng luyện tập mỗi ngày. Bạn sẽ nhận ra được mình xứng đáng với những điều đó như thế nào, bạn sẽ có thể nói những điều mình thực sự muốn một cách mạch lạc và tràn đầy cảm xúc.

Chẳng ai có thể cân đo đong đếm được yêu cầu nào là quá đáng hay không quá đáng. Nhưng nếu không nói ra thì làm sao những người quan tâm bạn giúp đỡ bạn được. Người viết chắc chắn mọi người sẽ chẳng thấy là bạn đang đòi hỏi quá mức đâu, vì sau cùng bạn là một người luôn quan tâm đến mọi người mà.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc đến đây. Nếu bản thân hoặc người quen của bạn là một Echoist, người viết  mong là bài viết này sẽ giúp ích trong quá trình chữa lành của các bạn.

Bình Viết Gì.