Drag Queen qua lăng kính phim điện ảnh (Kỳ 1)

Drag - “A dress resembling a girl” là thuật ngữ được ra đời vào cuối thế kỉ 19, nhằm chỉ loại hình nghệ thuật sân khấu mang tính cường điệu về giới tính. Hay còn được gọi là “nghệ thuật uốn cong tiêu chuẩn giới”, trong đó người nghệ sĩ biểu diễn sẽ mặc quần áo và trang điểm nhằm mục đích phóng đại bản sắc giới tính cụ thể, thường là của người khác giới. (Mansbridge, Joanna, 2016)

Phổ biến nhất hiện nay là các Drag Queen - tức những người đàn ông ăn mặc và trang điểm theo hướng cầu kỳ, cường điệu hóa sự nữ để phục vụ nhu cầu giải trí. Nếu như Drag chỉ đơn thuần tập trung vào phong cách hóa trang thì Drag Queen cần phải kết hợp biểu diễn nghệ thuật với nhiều hình thức khác nhau như lipsync (hát nhép), ca hát, nhảy, diễn kịch hoặc thậm chí là diễn xiếc. (MasterClass, 2021)

Tuy mỗi Drag Queen đều có một phong cách nhất định, nhưng nhìn chung họ đều hướng tới sự ấn tượng hoặc mong muốn khéo léo truyền tải thông điệp nhân vật qua lớp hóa trang cầu kỳ. Để tạo ra vẻ ngoài hào nhoáng, những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên một Drag Queen bao gồm: Tóc giả, lớp trang điểm và trang phục. Đồng thời để tạo nên vẻ ngoài phóng đại tính nữ, họ thường sử dụng những phụ kiện như ngực giả, áo nịt ngực và đệm hông.

Vào thời Shakespeare, kịch còn được sử dụng như một phương tiện truyền đạt tôn giáo và luân thường đạo lý, chứ không đơn thuần chỉ là một hình thức giải trí. Vậy nên vì nhiều lý do tôn giáo và luật lệ, vào thời kì này việc phụ nữ đứng trên sân khấu vẫn còn là một điều cấm kỵ. Vậy nên khi vở kịch có sự xuất hiện của nhân vật nữ, thì vai đó sẽ do đàn ông đảm nhận. (BBC)

Dù cho đã ra đời được vài trăm năm, nhưng chỉ đến khi xã hội dần trở nên cởi mở hơn thì Drag Queen mới thật sự tìm được chỗ đứng trong lòng khán giả. Một trong những loại hình tạo ra sức hút của Drag Queen vào thời điểm này phải kể đến các sân khấu tạp kỹ, nơi giúp các Drag Queen từ những nhân vật phụ nhỏ bé của các vở kịch thành vedette đêm diễn. Cũng thông qua tạp kỹ, nhiều nhân vật có được cộng đồng người hâm mộ lớn mạnh, nổi bật là Julian Eltinge - một nghệ sỹ của nhà hát tạp kỹ Anh quốc. Sự tài hoa và duyên dáng của cô đã giúp cô trở thành Drag Queen đầu tiên thành công xuất hiện trên màn ảnh rộng. (Thư viện công cộng Los Angeles, 2018)

Khi Bộ luật điện ảnh xuất hiện vào năm 1934, những nội dung liên quan đến mối quan hệ đồng giới hoặc mang yếu tố đồng giới bị cho là mang tính “đồi bại”. Điều này đã khiến cho Drag Queen đối mặt với lệnh cấm toàn diện trên màn ảnh rộng.

Phải đến những năm 1950, tình hình mới dần khởi sắc. Một trong những phát súng quyết định trong thời kì này là Some Like It Hot, một bộ phim hài lãng mạn có sự tham gia của Marilyn Monroe, Tony Curtis và Jack Lemmon. Dù cho cuối cùng bộ phim vẫn không được nhiều nhà chức trách công nhận, nhưng sự thành công trên mặt trận của giới phê bình và phòng vé là không thể chối cãi. (Encyclopædia Britannica, 2023)

Cuộc bạo loạn Stonewall năm 1969 đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử và hoạt động của LGBTQ+. Nhiều Drag Queen như Marsha P. Johnson hay Sylvia Rivera đã đi đầu trong các cuộc biểu tình đòi quyền bình đẳng dành cho cộng đồng Drag nói riêng và cộng đồng LGBTQ+ nói chung. Họ đã đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đẩy mạnh và đặt nền móng vững chắc của phong trào nhân quyền LGBTQ+ hiện đại sau này. (Queer Joy, 2024)

Ngày nay Drag Queen được mọi người yêu thích vì là mô hình giải trí mới lạ. Những show truyền hình thực tế về Drag Queen nổi tiếng phải kể đến là RuPaul's Drag Race được đông đảo người quan tâm. Họ trang điểm, biểu diễn và mang đến sự thú vị cho người xem. Công chúng cũng ngày càng cởi mở và có cái nhìn tích cực hơn về Drag Queen. Họ được công nhận là những người làm nghệ thuật, mang đến giá trị tinh thần và giải trí cho mọi người dị tính khác. Để rồi dưới bầu trời của thế kỷ 21, Drag Queen tiếp tục phát triển như một hình thức nghệ thuật thể hiện bản thân, với những hoạt động đẩy lùi ranh giới và thách thức các quan niệm truyền thống về giới tính và sắc đẹp.

Trong suốt lịch sử hình thành và phát triển của mình, media cũng là khía cạnh nổi bật mang đến thành công của những chú tắc kè hoa xinh đẹp. Vào đầu thế kỉ 20, cộng đồng Drag Queen tiếp tục phát triển và đưa đưa các đêm Drag night đến gần hơn với công chúng. Trong thời kì này, các cuộc thi sắc đẹp Drag Beauty Queen nổi lên giúp liên tục xuất hiện trên truyền thông và TV. Tiếp nối thành công đó, những thiên đường Drag liên tục nổi lên, đặc biệt là tại các Drag Ball nơi nghệ thuật thể hiện bản thân và sự lộng lẫy choáng ngợp trong bầu không khí thời thượng của các pub dần chiếm lấy con tim của khán giả. Để rồi sau 1977,  những cuộc tranh đấu trên tinh thần “fair play” của các Drag “House” dần trở nên phổ biến đem đến cho mọi người mọi tài năng nổi bật nhất, mọi gu thời trang và mọi màn trình diễn hoành tráng nhất. (Zarrelli, N. 2021)

Drag lại một lần nữa trở thành nguồn cảm hứng cho các sản phẩm nghệ thuật như trong thời kì đỉnh cao của sân khấu tạp kỹ. Họ xuất hiện nhiều hơn trên truyền thông nghệ thuật và văn hóa đại chúng, ví dụ như: show Rocky Horror Picture của Tim Curry, MV Vogue của Madonna, hay series phi giới tính của David Bowie.

Khi cả truyền thông lẫn đại chúng mainstream đều đã chấp nhận Drag thì đây cũng là lúc mà lịch sử Drag thay đổi mãi mãi qua cái tên RuPaul Charles. Với sức ảnh hưởng của mình, ông đã góp phần mang Drag tiếp cận đến đối tượng đại chúng một cách chủ động hơn. Cuộc sống của các Drag Queen không còn phải chật vật dựa vào những đêm diễn tại bar pub; từ đó tạo bước đệm cho các Drag Queen, giúp họ giành được spotlight của riêng mình.

Giờ đây Drag Queen ngoài các hoạt động bên lề còn tự đứng ra tổ chức những show riêng phổ biến nhất là: Stand Up Routine & Comedy Show, Dance liveshow hay Lipsync và tạp kĩ, nổi bật có Werq the World Tour.

BBC. (n.d.). The history of drag and historical drag queens. BBC Bitesize. https://www.bbc.co.uk/bitesize/articles/zbkmkmn 

Encyclopædia Britannica, inc. (2023, November 16). Drag queen. Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/topic/drag-queen 

Mansbridge, J. (2016). Fantasies of exposure: Belly Dancing, The Veil, and the Drag of History. The Journal of Popular Culture, 49(1), 29–56. https://doi.org/10.1111/jpcu.12381 

National Center for Transgender Equity. (2023). "Understanding Drag". https://transequality.org/sites/default/files/docs/resources/Understanding-Drag-April-2017.pdf

The King of (Drag) Queens: The “Fascinating” Julian Eltinge. (2018). Los Angeles Public Library. https://www.lapl.org/collections-resources/blogs/lapl/king-drag-queens-fascinating-julian-eltinge

What is drag? A primer on drag queens in popular culture. (2024).    https://www.masterclass.com/articles/a-primer-on-drag-queens-in-popular-culture 

Queer joy! (2024, February 1). Stonewall. https://www.stonewall.org.uk/

Zarrelli, N. (2021, March 16). In the Early 20th Century, America Was Awash in Incredible Queer Nightlife. Atlas Obscura. https://www.atlasobscura.com/articles/in-the-early-20th-century-america-was-awash-in-incredible-queer-nightlife