Dối trá và khổ đau

Hôm nay mình vào Spiderum thấy có một bạn gửi tin nhắn hỏi mình về mối quan hệ giữa dối trá và khổ đau. Bạn hỏi rằng có phải dối trá là nguồn cơn mạnh mẽ nhất sinh ra đau khổ không. Vì theo bạn thấy thì khi sống quen với dối trá, người ta sẽ nghĩ người khác cũng dối trá. Khi họ tiếp nhận thông tin thì không kiểm chứng mà đem ra nói lại với người khác để lấy lòng (vì đằng nào cũng đều là dối trá cả - theo họ nghĩ vậy). Thế là dối trá qua đó mà lan truyền.

Theo mình thì dối trá là một trong những nguồn phát sinh đau khổ, không phải là nguồn cơn mạnh mẽ nhất. Nguồn cơn mạnh mẽ nhất gây đau khổ là vô minh.

Đầu tiên cần nói đến khổ đau. Đó thật ra là một dạng nhận thức. Những người sống trong cái khổ mà không biết khổ thì không khổ. Những người bị lừa dối và đi lừa dối người khác nếu không quan tâm nhân quả của những dối lừa đó thì sẽ không khổ trong lúc đó, thậm chí còn thấy hả hê, thấy khoái trá.

Dối trá có thể gieo rắc khổ đau cho người khác, còn người thực hiện hành vi đó chưa chắc sẽ cảm thấy khổ đau. Tuy nhiên sự thật là thứ không ai có thể trốn tránh mãi được. Một lời nói dối cần nhiều lời nói dối hơn để che đậy nó, đó cũng là một loại gánh nặng.

Vô minh là không biết, không sáng suốt, không thấu hiểu. Vì không biết nên bị lừa, vì không thấu hiểu nên nghĩ rằng việc lừa người khác mang lại lợi ích hoặc niềm vui. Người vô minh không nhìn thấy nhân quả, không cảm thông nỗi đau của người khác, nên gây ra nhiều khổ đau ngoài việc lan truyền dối trá.

Đối với trường hợp này không cần nhìn người khác để đánh giá xem liệu họ sống trong dối trá như vậy có khổ hay không. Mỗi người có con đường của riêng mình. Họ có thể cảm thấy khổ, hoặc chưa.

Theo một cách nào đó thì những người liên tục lừa mình, dối người để chiếm lợi, để tạo khoái cảm trong cuộc sống cũng là những kẻ đáng thương. Họ đâu có muốn đau khổ, nhưng đang tích lũy đau khổ. Một ngày nào đó khi không thể trốn chạy khỏi sự thật nữa, họ sẽ phải nhận tất cả khổ đau đã gây ra, cả vốn lẫn lãi.

Đối với bản thân mình thì tập thói quen nhận thức rõ mọi thứ xảy ra với cuộc đời mình: mình có bị lừa không? Mình nói điều này có thật không? Mình nói điều này vì mục đích gì?..

Nhận thức tất cả mọi sự diễn ra bên ngoài và bên trong chính mình như vậy dần dần sẽ hình thành một loại sức mạnh nội tâm - sức mạnh của sự thật. Khi đó mình không còn bị đau khổ vì sự dối trá, mình cảm thông được với những người đang lan truyền dối trá và chính mình dần dần không nói ra những điều dối trá nữa.

Thực hành "biết mình" giúp ta bớt vô minh, bớt đau khổ và rời xa dối trá.

("Heal the world" là một dự án lắng nghe, tư vấn, chữa lành kết hợp Tarot và Nhân số học do mình thực hiện từ tháng 6/2022. Nếu bạn cần người lắng nghe hoặc tư vấn thì liên hệ FB mình nhé)