Lạm dụng cảm xúc - bệnh dịch âm thầm
Life is what happens behind the scenes. Đó là điều mình đã đúc kết. Có một điều rất khác biệt giữa thực tế và phim ảnh hay tiểu thuyết,...
Life is what happens behind the scenes. Đó là điều mình đã đúc kết. Có một điều rất khác biệt giữa thực tế và phim ảnh hay tiểu thuyết, ở chỗ: những gì xảy đến trong đời thực không được biết đến và thể hiện rõ ràng như trong phim ảnh. Và dấu hiệu của lạm dụng cảm xúc cũng thế.
Mình vừa bước ra khỏi một mối quan hệ mà mình bị đối phương cảm xúc. Trong suốt một năm.
Mình đã từng trò chuyện với rất nhiều bạn bè. Mình cũng đã từng trò chuyện với chính mình. Tự hỏi bản thân một câu hỏi: "Tôi đã làm gì để xứng đáng nhận được điều này?"
Tôi có xứng đáng bị chỉ trích, bị bỏ rơi, bị buộc tội bởi những tội danh tôi không thấy tôi là?
Nhận ra điều này có sức nặng với mình, bởi lẽ suốt bao năm tháng qua, mình đã vô thức mang theo những khuôn mẫu mà mình được nuôi dạy vào mối quan hệ ấy, và rồi biến nó trở nên thật xấu xí.
Dĩ nhiên, mình biết, không một nạn nhân của bạo hành nào nên bị đổ lỗi. Cái mình muốn nói ở đây là, mình đã có thể tự ý thức về nó, và ngăn chặn ngay khi nó manh nha xảy ra, thay vì để nó xảy ra.
Sức ì đã kéo mình lại. Sức ì ấy đến từ quá khứ và lịch sử được nuôi dạy của mình.
Trong số chúng ta. Ai đã từng bị hỏi câu này?
"Mày/Con/Em/Nó nghĩ mình là ai mà dám nói về những vấn đề như vậy?"
"Không được khóc! Không được hỏi!"
"Mày/Con/Em/Nó xứng đáng với những chuyện này!"
Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) định nghĩa: lạm dụng cảm xúc: một kiểu hành vi trong đó một cá nhân cố tình và lặp đi lặp lại lên người khác các hành vi phi vật lý gây bất lợi toàn diện lên hành vi, chức năng tình cảm cũng như sức khỏe tâm thần. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa thống nhất định nghĩa chung về khái niệm này, nhưng họ đã xác định được nhiều hình thức mà lạm dụng cảm xúc có thể xảy ra, bao gồm lạm dụng bằng lời nói; đe dọa và khủng bố; nhục mạ và hạ thấp phẩm giá; lợi dụng cảm xúc; quấy rối; từ chối thể hiện tình cảm; sự cách ly; kiểm soát quá mức. Tất cả được biết đến với tên lạm dụng tâm lý. [1]
Đã có ai trong chúng ta ở lại trong một mối quan hệ bạo hành cảm xúc "vì tình yêu". Hay vì đơn giản, ta không còn được biết đến cách nào khác để có thể ở lại, ngoài việc liên tục bị chỉ trích, đe dọa, lăng mạ, và không nhận được lời xin lỗi?
Bạo hành cảm xúc rất đa diện và đa dạng. Nó có thể xảy ra một lúc bất kỳ, bởi một cá nhân bất kỳ trong vòng tròn quan hệ của chúng ta.
Cách để nhận ra nó? Thú thật, đến giờ mình vẫn chưa biết rõ.
Nhưng cách để mình đã nhận ra nó, là luôn phản tư lại những điều mà mình được đối xử. Bằng một số câu hỏi đơn giản sau:
Mối quan hệ này có đang dựa trên nền tảng chung là sự tôn trọng, yêu thương, và thấu hiểu.
Những lời tôi nhận được từ họ mang tính xây dựng/góp ý, hay chỉ đơn thuần là sự công kích cá nhân?
Họ có cho phép tôi được giải thích? Hay chỉ đang dùng những lời giải thích ấy để tấn công ngược lại tôi?
Như mình nhận thấy. Life is what happens behind the scenes. Life is not the scenes.
Là bởi lẽ, chúng ta đã lớn nên trong một nền văn hóa tô hồng sự ám ảnh, bi kịch, và đau khổ, mà quên mất rằng tình yêu cũng có thể trong trẻo và dịu dàng, có thể mang lại sự an ổn thay vì liên tục đưa ta vào trạng thái kiệt quệ tinh thần.
Bài hát Love The Way You Lie phát hành bởi Eminem và Rihanna nói về một mối quan hệ bạo hạnh như thế. Theo một nghĩa, bài hát được kể từ góc nhìn của cả kẻ bạo hành lẫn người bị bạo hành, đặc biệt ở đoạn hook và verse đầu của bài hát, nơi người phụ nữ hát về đau khổ gây ra bởi người tình của cô ấy và chốt lại: "That's alright because I love the way you lie." [2]
Mình chỉ muốn nói: không, không hề ổn. Nó có thể diễn ra trong bài hát, nhưng không phải là trong thực tế.
Không hiển nhiên, không rầm rộ, nhưng lạm dụng cảm xúc là một vấn nạn thầm lặng nhưng đầy nguy hiểm, bởi chúng thường xuyên được lãng mạn hóa và bao bọc dưới nhiều danh nghĩa và lời ngụy biện.
Trong thực tế, lạm dụng cảm xúc có thể gây ra sang chấn về lâu dài và gây ra khó khăn cho nạn nhân trong việc tìm kiếm và hình thành những mối quan hệ bền vững và khỏe mạnh. Một số hậu quả tiêu biểu về ngắn hạn và dài hạn có thể kể đến như: mất ngủ, có các cơn đau thể lý liên tục, tự cô lập bản thân khỏi xã hội, rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) [3]
Nếu bạn đã đọc đến đây, mình cảm ơn bạn rất nhiều. Xin hãy nghiên cứu thêm về nó, hiện nay đã có rất nhiều tài liệu, video phổ cập kiến thức nói về nạn lạm dụng/bạo hành cảm xúc, cũng như cách để phòng tránh nó.
và,
Chúc bạn bình an.
[1]: Định nghĩa về bạo hành cảm xúc (emotional abuse) của APA: https://dictionary.apa.org/emotional-abuse
[3]: What Are the Short- and Long-Term Effects of Emotional Abuse?
Quan điểm - Tranh luận
/quan-diem-tranh-luan
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất