Bài gồm 3 phần chính: 1) Tập cách phân biệt giữa sử dụng và lệ thuộc. 2) Nắm bắt điểm mạnh và yếu của trí tuệ nhân tạo. 3) AI đối với góc nhìn Tôn giáo. -------- (bài dài 1700 từ). Mình sinh năm 2001, là thế hệ đời đầu của gen Z. Hồi còn ngồi trên ghế nhà trường năm lớp 5, cô giáo chủ nhiệm đã nhìn vào cả lớp và nói ''các em chính là thế hệ khởi đầu cho một kỷ nguyên và thế kỷ mới''. Lúc đó mình chẳng hiểu cô đang nói gì, nhưng chắc chắn cô đang khẳng định chúng mình nắm giữ một điều gì đó quan trọng trong việc phát triển tương lai của thế giới. Những ý niệm đầu tiên rằng mình là người có giá trị với Xã hội đã đi vào đầu của một đứa trẻ học tiểu học như thế. Lớn thêm một chút, mỗi tối mình đều bật kênh Cartoon Network để xem Courage the Cowardly Dog. Tự nhủ nếu sau này mình mà có một chiếc máy tính siêu đỉnh như thế thì còn gì bằng, và vào tháng 11 năm 2022 OpenAI cho ra mắt ChatGPT. Dần dần mình nhận ra, mọi thứ bắt đầu phức tạp và đáng để lo lắng hơn mình nghĩ. Từ thuở hồng hoang của loài người, tổ tiên đánh nhau, tranh giành thức ăn bằng nắm đấm, rồi tới các dụng cụ như đá, gậy cọc vào thời tiền sử, tới thời trung đại thì có kiếm, nỏ, cung, thời cận đại có những súng ngắn, tiểu liên, pháo kích, bom mìn. Thời hiện đại, người ta có bom nguyên tử, tiêm kích, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa với tới độ siêu thanh. Tuy nhiên, trong tương lai. Cuộc chiến sẽ không còn trong phạm vi mặt đất, mà sẽ vượt qua tầng khí quyển để tranh giành với nhau về không gian ngoài vũ trụ. Vài ngày trước trên báo vnexpress.net đã đăng thông tin ''Trung Quốc tìm cách đối phó vệ tinh Starlink của Elon Musk''. Tương lai ai có thể kiểm soát không gian ngoài vũ trụ nhiều hơn, kẻ đó sẽ chiến thắng. Và AI nắm giữ vai trò chủ chốt cho điều này. Đó là theo cái nhìn tiêu cực của mình về sự thúc đẩy phát triển quá mức tạo nên mất sự đối xứng giữa phát triển và văn minh. Lưu ý, phát triển khác văn mình, tuy vậy. chúng ta vẫn còn nhiều thời gian để tận dụng sự phát triển này thành lợi thế cho mình trong sự nghiệp, hoặc sử dụng nó thế nào để hỗ trợ cho đời sống của chúng ta tốt hơn. 1) Tập cách phân biệt giữa sử dụng và lệ thuộc.
/-strong/-heart:>:o:-((:-hThoạt đầu tưởng chừng 2 khái niệm này rất dễ phân biệt, nhưng trong thực tế nó khó phân định hơn mình nghĩ. Mình thấy nhan nhản các khóa học tạo video bằng AI, hay các nội dung sáng tạo về thiết kế, ảnh chỉ bằng 1 vài cái click chuột. Mình từng thấy giáo viên đại học đập bàn và bật khóc trước cả lớp vì sinh viên sử dụng AI để làm đồ án tốt nghiệp. Họ nói một câu mà mình nhớ mãi ''Các bạn sử dụng AI để làm chuyện này, vậy thì khả năng não bộ các bạn làm sao phát triển được?''. Cần biết một điều, não bộ của mỗi người cũng giống cơ thể ở điểm, đó là cũng cần được vận động và gây sức ép để phát triển khỏe mạnh. Với cơ thể thì cần vận động như chạy bộ, tập thể dục để ra mồ hôi, còn với não bộ thì cần các hoạt động như đọc sách, suy nghĩ, sáng tạo, vận dụng chất xám để giải quyết vấn đề. Những lần như vậy không chỉ để gia tăng kiến thức mà còn để thể dục cho não bộ của bạn được khỏe mạnh. Việc lệ thuộc vào AI chính là đang tự tước đi sức khỏe của chính mình, và biến mình thành một nộ lệ công nghệ, nếu một ngày cái app mình đang sử dụng đột nhiên khai tử, hoặc bất ngờ tính phí một cách đắt đỏ thì mình sẽ làm gì, Sử dụng một app khác hay tự học lại từ đầu. ''Ta nên một lần đang làm việc mà bị mất điện, để thấy rằng khả năng của mình còn nhỏ bé và hạn chế đến thế nào''. (Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến). 2) Nắm bắt điểm mạnh và yếu của trí tuệ nhân tạo. - AI rất giỏi việc hệ thống hóa lượng thông tin, nhưng không thể thay thế con người để đưa ra những quyết định lớn. Mình đi khám bệnh, và thấy bác sĩ họ sử dụng AI để hỗ trợ chuẩn đoán, đó là điều bình thường. Mình xem các video về công nghệ tân tiến trên thế giới, thấy họ sử dụng robot để bác sĩ có thể phẫu thuật từ xa một cách chính xác đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, trong nhiều năm nữa AI vẫn sẽ không thể thay thế được bác sĩ trong việc đưa ra các lựa chọn mang tính quyết định, và vẫn cần bác sĩ là người đứng sau tất cả. - AI giỏi bắt chước sáng tạo, nhưng nó không thể sáng tạo. Mình đã thử vài cách nhờ AI đưa ra các chiến lược kinh doanh hiệu quả, tuy vậy theo kinh nghiệm trong ngành F&B của mình. Những ý tưởng mà AI gợi ý cũng khá nhiều và có một vài cái bổ ích. Nhưng nhìn chung vẫn còn rất non và không đảm bảo được độ hiệu quả thực tế của chiến lược. Thêm nữa AI có những điểm mù về các thông tin hữu cơ như nhân sự, nội vụ, đào tạo.. Nên nhìn chung nó sẽ rất có ích cho những người chủ, quản lý biết cách đặt câu hỏi, nhưng nó không thể thay thế hoàn toàn người chủ hoặc người quản lý giỏi. Tuy nhiên ở cấp độ nhân viên bình thường, nó có thể thay thế được. Hiện nay các mô hình F&B tự động phục vụ bằng robot đang bắt đầu phổ biến ở các nơi trên thế giới như Nhật bản, Trung Quốc. - AI là một chuyên gia về ngôn ngữ, nhưng nó không có trí thông minh cảm xúc. Dù AI có khả năng sắp xếp từ ngữ một cách rất tinh tế và chính xác, tuy nhiên nó không thể nào cho mình được cảm giác như hồi mối tình đầu vụn về nhắn tin cho mình một câu ''e thik a :) ''. Hoặc trong công việc của mình, mình có thể bỏ tiền và gọi vốn để lập trình các quy trình tự động hóa máy móc 90% cho việc bán cà phê. Nhưng mình chắc chắn một điều, khách hàng họ vẫn thích một ngày đẹp trời, đến trực tiếp cửa hàng vật lý để kể lể cho chúng mình nghe những chuyện vui buồn, muộn phiền của họ trong cuộc sống, hơn là đến để nói chuyện với một con robot không cảm xúc. Nên cái khó của mình là làm thế nào để cân bằng cả hai, giữa công nghệ và truyền thống. Đó cũng là hướng đi tương lai của các doanh nghiệp lớn nhỏ: Làm sao để có cả hai! 3) AI với góc nhìn Tôn giáo. - Bảo mật và An ninh. Khi mật nghị Hồng Y đang diễn ra, mình bất ngờ với thông tin họ cho phép có phương tiện như drone hoạt động bên trong. Với công nghệ hiện nay, Drone có khả năng và có thể sử dụng cho các mục đích nguy hiểm như theo dõi, nghe lén, tấn công. Mình đã lo rằng danh tính của Tân Đức Giáo Hoàng sẽ bị lộ trước khi tòa Thánh có khói trắng, nhưng rất may đã không xảy ra. - AI có tham gia vào năng quyền của các linh mục được không? Những câu hỏi như: Liệu AI có thể thay thế linh mục giải tội, ban bí tích Thánh thể hay các Bí tích khác được không? Một sự chuyển đổi mang tính đột phá như trong mùa dịch covid Giáo Hội đã cho phép các Kito hữu tham dự lễ online, lãnh ân toàn xá và rước lễ thiêng liêng tại nhà thông qua chiếc điện thoại. Câu hỏi này sau đó đã được một thầy Dòng Tên trả lời là ''không thể''. Vì theo giáo lý căn bản. Người ban và người được ban phép phải có đầy đủ nhận thức và ý muốn thì nghi thức mới thành sự. Và AI thì không có cảm thức về Tôn giáo, đặc biệt là khả năng nhận biết Chúa như con người. - AI có đang làm giảm cảm thức Tôn giáo sâu sắc đối với các huynh trưởng không? Điều này thì tùy mỗi người, nhưng mình từng thất vọng khi thấy một bạn huynh trưởng soạn kịch bản lửa thiêng bằng công cụ ChatGPT. Mình quan sát điều này như một người đang giải quyết một công việc văn phòng trên công ty, chứ không nhận thấy họ đặt cảm xúc, tâm tình của mình vào phần kịch bản. Thói quen này mà áp dụng luôn cho việc soạn giáo án để dạy giáo lý, thì đây đúng là một tai họa trong môi trường Tôn giáo. Vì chúng ta không thể đưa các em thiếu nhi đến gần Chúa hơn bằng một công cụ không có cảm thức về Chúa. Về mặt tích cực, để công bằng thì AI vẫn đang đóng góp vai trò bổ ích để giáo dân đến với Tôn giáo dễ dàng và hăng say hơn. Như hỗ trợ con người trong khía cạnh nghệ thuật, âm nhạc, hội họa, kiến trúc, phương tiện, thiết kế.. Cho nên việc AI khiến còn người xa cách Thiên Chúa, hay có thể giúp làm gần gũi với Tôn giáo hơn. Điều này còn tùy vào mục đích và khả năng sử dụng của mỗi người. Những người có trách nhiệm.
Thiết bị thông minh Công nghệ mới Phần mềm