Thiên kiến xác nhận hay Confirmation bias là điều phổ biến trong cuộc sống, bất kỳ người nào cũng không thể thoát được cạm bẫy này. Vì vậy trong bài viết này thì mình sẽ viết chi tiết về confirmation bias này.

Thiên kiến xác nhận là gì?

Thiên kiến xác nhận là dạng thiên lệch về nhận thức khi chúng ta ưu tiên tiếp nhận những thông tin thiên về niềm tin và định kiến cố hữu trong suy nghĩ của chúng ta. Cứ hiểu là chúng ta chỉ thích tiếp nhận những tin tức hay suy nghĩ của những người có cùng quan điểm của bản thân.
Ví dụ: Có rất nhiều người đàn ông suy nghĩ rằng phụ nữ rất ham tiền của đàn ông nên rất khoái khi đọc những tin tức về cặp bồ giữa đại gia và gái đẹp. Điều đó thật sự không phổ biến mặc dù đúng là con gái luôn muốn một người đàn ông kiếm tiền nhiều hơn mình nhưng không có nghĩa là họ chỉ muốn nhận từ tiền của người đàn ông đó mà họ còn muốn nhận nhiều giá trị khác nữa đến từ người đàn ông đó.
Còn những thông tin mà đi ngược lại với niềm tin của chúng ta thì chúng ta thường có xu hướng sẽ ngó lơ nó. Điều này khiến chúng ta thường rất khó tiếp thu những ý kiến trái chiều dẫn đến những suy nghĩ lệch lạc và những hành động sai lầm mà đáng lẽ ra không nên mắc phải.
Hiện tượng này còn tác động lên cách mà chúng ta phiên giải và nhớ lại những thông tin đã có. Ví dụ, người nào ủng hộ vấn đề này không chỉ tìm thông tin ủng hộ nó mà còn phiên giải câu chuyện theo ý tưởng sẵn có của mình. Hoặc kể cả những vấn đề mà mình không ủng hộ thì họ vẫn tìm ra cách để phiên giải theo ý tưởng có sẵn trong đầu mình.
Ví dụ như mấy bà chị trên afamily, cứ hễ có chuyện li hôn vì xung đột trong gia đình như chồng ngoại tình hay vân vân thì các bà chị rất hả hê khi ủng hộ chuyện đó. Thậm chí họ còn phiên giải rằng người chồng đó bản chất vô cùng tệ bạc và có sẵn máu ngoại tình rồi nên li hôn là điều nên làm. Chứ họ có đâu biết người vợ trong câu chuyện có thể là chính là người gây ra gián tiếp chuyện ngoại tình này. Họ đối xử với người chồng rất ngột ngạt, thường xuyên gắt gỏng và khi người chồng đó gặp 1 người phụ nữ khác dịu dàng và mềm mại hơn (đơn giản là vì họ chưa phải là vợ chồng nên chưa có chuyện gì mâu thuẫn thôi) thì rất dễ bị ngả lòng người đó.

Chúng ta liệu có thoát được thiên kiến xác nhận hay không?

Sự thật các nghiên cứu khoa học cho thấy bất kỳ ai đều gặp phải thiên kiến xác nhận, kể cả bạn cho rằng bạn có khách quan đến đâu thì sự khách quan đó vẫn xuất phát từ định kiến hoặc các ý tưởng bên trong bản thân mình.
Vì vậy cách tốt nhất để hạn chế sự tiêu cực của nó là phải chấp nhận nó trước đã. Sau đó thì mới có thể tò mò về những góc nhìn trái ngược và thực sự lắng nghe những gì người khác nói và tại sao họ lại nói như vậy. Điều này sẽ giúp chúng ta có góc nhìn đa chiều hơn rất nhiều.