[Lược dịch] Sử dụng hậu vệ cánh với vai trò "chim mồi" khi thực hiện chuyển trạng thái

Lược dịch từ bài đăng "Tactical Theory: Using full-backs as decoys in transition" trên tạp chí Total Football Analysis của tác giả Cain Smith số ra ngày 23/7/2020.

Link bài viết:

Vị trí hậu vệ cánh đã có bước chuyển mình cực lớn trong thập niên vừa qua, ở hiện tại họ gánh vác nhiều trách nhiệm tấn công hơn trước kia. Một minh chứng hoản hảo cho điều này là bộ đôi hậu vệ của Liverpool, Robertson và Alexander-Arnold, họ có cho mình lần lượt 7 và 12 kiến tạo ở Premier League mùa này.

Bên cạnh vai trò cực kì quan trọng khi có bóng, họ còn cho thấy tầm ảnh hưởng của mình trong lối chơi khi không có bóng trong chân. Một trong những nhiệm vụ dễ thấy nhất của một hậu vệ biên là thực hiện chồng biên và tạo khoảng trống cho winger nhận bóng, chủ yếu được thực hiện như một " chim mồi". Những phân tích chiến thuật dưới đây sẽ dựa trên những lí thuyết chiến thuật, mô tả những cách khác nhau mà một đội bóng sử dụng hậu vệ biên với vai trò một "mồi nhử"

Các winger trong bóng đá hiện đại thường sẽ chực chờ đồng đội để nhận đường bóng chuyền thẳng tới chân mình, nhưng nhiều cầu thủ thì ngược lại, họ có xu hướng bó vào khu vực half-space. Điều này lí giải việc các trung vệ  được giao trọng trách đưa quả bóng tới chân winger thông qua những đường chuyền trực diện. Bayern Munich và Dortmund là 2 đội bóng áp dụng điều này trong lối chơi của họ. Một phương án để trung vệ chuyền bóng tới chân winger bằng một đường chuyền trực diện trong khi chuyển trạng thái, đó là thông qua việc sử dụng hậu vệ biên như một mồi nhử.

Khi trung vệ có bóng khi build-up, winger ở cùng cánh trung vệ có bóng không đảm bảo được việc có đủ khoảng trống để xử lí bóng khi đồng thời bị hậu vệ biên và winger của đối thủ kèm chặt. Điều này dẫn tới  điều tất yếu là hậu vệ biên của đội có bóng phải dâng lên, giữ những vị trí cao hơn.

Để tạo ra khoảng trống cho winger nhận bóng, hậu vệ biên cánh trái(sau đó) có thể lùi thấp hơn. Điều này khiến cho winger đối thủ bị cuốn theo pha di chuyển “mồi nhử” của hậu vệ biên đồng thời khiến anh ta (hậu vê biên) không thể nhận đường chuyền lúc này. Điều này nhằm tạo khoảng trống cho trung vệ thực hiện một đường chuyền trực diện đến winger khi anh ta lùi xuống, bứt khỏi hậu vệ đối thủ.

Dưới đây là một ví dụ cụ thể của cách thực hiện ý đồ chuyền bóng này, được sử dụng trong trận đấu của Bayern Munich. Với việc sử dụng hậu vệ biên như mồi nhử để hướng quả bóng thẳng đến winger. Jerome Boateng có bóng, chỉ vừa di chuyển tới khu vực 1/3 giữa sân. Aphonso Davies, người thi đấu bên cánh trái của Bayern, lúc đầu dâng cao và chơi sát đường biên, anh ta sau đó lùi xuống, đứng ngang hàng với Boateng. Pha di chuyển đó đã kéo theo tiền đạo cánh trái của đối thủ và mở ra một đường chuyền cực thoáng, đồng thời tạo một vùng không gian rộng để quả bóng được chuyền thẳng tới chân của Ivan Perisic ở cánh trái (người không có trong ảnh). Pha di chuyển “chim mồi” của Davies kéo theo winger đối phương là yếu tố cốt lõi để Bayern có thể tịnh tiến bóng thẳng đến chân của Perisic trong giai đoạn chuyển trạng thái của Bayern.

Như đã đề cập ở những phân tích trên, các winger ưa hoạt động ở khu vực half-space. Các hậu vệ cánh có thể được sử dụng như các “mồi nhử” để tạo ra nhiểu không gian khi winger(đồng đội) có bóng. Điều này cho phép winger di chuyển vào khu vực half-space và tạo ra tình huống bóng ở khu vực final-third, một pha chồng biên (overlapping run) là giải pháp phổ biến mà các hậu vệ biên lựa chọn. Tôi sẽ lí giải về pha di chuyển của hâu vệ biên theo hướng xảy ra lựa chọn này.

 Khi thực hiện chuyển trạng thái, một đường chuyền tới winger đôi khi sẽ đặt anh ta vào thế 1 vs 1 với hậu vệ đối phương. Hậu vệ đối phương sẽ đoán trước được ý đồ winger xâm nhập vào khu vực half-space, nên anh ta sẽ ép winger dạt về phía khu vực gần biên. Một pha chồng biên ở hành lang cánh trái có thể là một pha “chim mồi” hiệu quả, từ đó tạo ra khoảng trống cho winger cầm bóng di chuyển vào khu vực half-space.

Pha chồng cánh “chim mồi” sẽ khiến cho hậu vệ biên đối phương bị hút theo, mở ra khoảng trống ở khu vực half-space cho winger di chuyển vào. Anh ta sẽ có nhiều lựa chọn hơn như thực hiện một đường chuyền, một quả tạt hay một cú sút. Nếu hậu vệ biên đối phương không thực hiện theo người, pha chạy chỗ này có thể trở nên nguy hiểm và trở thành một lựa chọn khả dĩ để winger đang cầm bóng nhắm tới.

Đây là một ví dụ trong trận đấu về pha di chuyển “chim mồi” của thực hiện bởi Lucas Hernandez của Bayern. Quả bóng được chuyền cho Perisic ở cánh, Hernadez khởi đầu pha chồng biên “chim mồi”, điều này làm cho hậu vệ biên đối phương bối rối, bởi cùng một lúc anh ta có 2 cầu thủ khác nhau phải theo kèm. Anh ta quyết định theo Hernandez và điều này cho phép Perisic di chuyển vào phía trong khu vực half-space. Điều này tạo cho anh ta (Perisic) một vị trí với các góc phát triển bóng thuận lợi, từ đó có nhiều lựa chọn khi cầm bóng, sau đó anh ta quyết định thực hiện đi bóng xộc thẳng vào khu vực (half-space) này.

Một pha Progressive run thực hiện bởi trung vệ có thể là một cách tuyệt vời để tịnh tiến bóng trong giai đoạn chuyển trạng thái của một đội bóng. Nó cho phép đưa nhiều cầu thủ hơn bên phần sân đối phương đây cũng là một miếng đánh bất ngờ của các đội bóng để phát triển nhiều hơn các tình huống bóng, nó cũng cho thấy bản thân mình là một miếng đánh khá hiệu quả. Nó vẫn phụ thuộc vào khoảng trống tạo ra để trung vệ di chuyển tới và khoảng trống này được tạo bởi  hậu vệ biên cánh ( gần trung vệ đó) khi anh ta đóng vai trò “mồi nhử”.

 Đầu tiên, một pha progressive run thực hiện bởi trung vệ dễ thành công hơn khi ở những khu vực hành lang cánh, để tránh việc tiền vệ đối phương băng lên can thiệp, điều thường thấy với nhiều đội bóng thiên về duy trì  khối phòng ngự trong cấu trúc đội hình của họ. Để thực hiện điều này, một tiền vệ trung tâm lùi xuống tuyến dưới, tạo điều kiện cho các trung vệ chơi rộng hơn, nên khi họ nhận bóng, họ có thể di chuyển đến các khu vực gần biên, từ đó đó họ đưa ra nhiều phương án chuyền bóng hơn để mở ra cơ hội cho đồng đội. Vấn đề duy nhất cần giải quyết lúc này nằm ở vị trí của winger của đối phương, người hoạt động cùng cánh với hướng di chuyển của trung vệ.

Vai trò của hậu vệ “mồi nhử” lúc này nhằm tạo khoảng trống cho trung vệ tịnh tiến bóng tới, điều này được thực hiện thông qua việc anh ta (hậu vệ) di chuyển lên phía trên, hướng ra sát đường biên. Nó vừa đơn giản lại gây ra đủ áp lực, ép cho winger đối phương bị cuốn theo pha di chuyển “mồi nhử” này. Điều này tạo ra khoảng trống để cho trung vệ di chuyển vào, sau đó pha progressive run này  sẽ gây ra vấn đề với tiền vệ trung tâm của đối thủ ở gần khu vực đó nhất, người sẽ phải đưa ra lựa chọn hoặc giữ vị trí ở trung lộ và bảo vệ khu vực đó hoặc lao lên gây sức ép lên cầu thủ trung vệ cầm bóng nhưng sẽ bỏ lại khoảng trống ở trung lộ cho đối thủ khai thác.

Khi mà tiền vệ đối phương thực hiện rời khỏi vị trí để theo kèm đối với trung vệ đang ở tình thế thuận lợi để ngăn chặn pha tịnh tiến bóng. Điều này cho phép trung vệ chuyền bóng vào khu vực bị đối thủ bỏ lại, hoặc thậm chí trong trường hợp thuận lợi hơn, chính họ sẽ cầm bóng xâm nhập vào khu vực đó. Tuy nhiên để thực hiện điều này, trung vệ phải là một cầu thủ có kĩ năng đi bóng tốt. Tình huống tịnh tiến bóng này cho phép đội tấn công đánh thẳng vào tuyến sau của đối thủ, bởi họ đã loại bỏ tuyến đầu và tuyến giữa của đối phường bằng tình huống progressive run của trung vệ và điều này chỉ có thể thực hiện được sau khi có pha di chuyển mồi nhử của hậu vệ biên trong khi build-up.

Tiếp đó, mặc dù hậu vệ phải của đối phương ngay từ đầu đã rời vị trí để xâm nhập khu vực trung lộ, pha di chuyển của Davies lên phía trên đã buộc anh ta phải lui về vị trí để phòng ngự, thay vì tấn công vào vị trí bên cánh phải của Alaba và ngăn chặn pha tịnh tiến bóng của anh ta vào khu vực bỏ trống. Nhờ đó, Alaba đã kéo bóng lên vùng khoảng trống tạo bởi pha “chim mồi” của Davies.