Đã từ lâu, hình ảnh chú dế mèn đã trở nên quen thuộc với người dân Việt Nam. Lấy cảm hứng từ hình ảnh dân dã đó, tác giả Tô Hoài đã cho ra đời Dế Mèn Phiêu Lưu Ký và cuốn sách đã trở thành một tác phẩm được đông đảo mọi người yêu quý. 
Dế Mèn Phiêu Lưu Ký là tác phẩm văn xuôi đặc sắc và nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài dành cho thiếu nhi nhưng vẫn được rất nhiều thế hệ người Việt Nam yêu mến. Dế Mèn Phiêu Lưu Ký bản gốc có tên là “Con Dế Mèn” được phát hành vào năm 1941, sau đó đến năm 1955, Tô Hoài đã viết thêm 7 chương cuối và gộp 2 tác phẩm thành một và lấy tên là “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký.”

Qua tác phẩm “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký”, ta có thể hình dung ra một thế giới của những loài vật nhỏ bé muôn màu, muôn vẻ đã được nhà văn Tô Hoài phác họa một cách sinh động, tinh tế. Truyện gồm 10 chương kể cuộc phiêu lưu kỳ thú của chú Dế Mèn, từ đó tác giả đề cập những bài học đường đời thấm đẫm nhân văn. 
Chương 1: Kể về bài học đường đời của Dế Mèn
Chương 2 đến chương 9: Kể về cuộc phiêu lưu của Dế Mèn với người bạn Dế Trũi
Chương 10: Kể về Mèn cùng Trũi về nhà nghỉ ngơi sau chuyến phiêu lưu đầu tiên và dự tính cho những cuộc phiêu lưu mới
Khi đọc truyện “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký”, chúng ta sẽ được lạc vào một thế giới sống động với những loài vật quen thuộc với đời sống thôn quê như: Bác Xiến Tóc, Võ sĩ Bọ Ngựa, Ếch Cốm, Chuồn Chuồn…
Trong chuyến phiêu lưu này, chú Dế Mèn được biết đến là một chú dế cường tráng, khỏe mạnh với vẻ ngoài “hào nhoáng” khiến kẻ khác phải ngước nhìn nhưng lại rất bướng bỉnh và kiêu ngạo. Dưới con mắt của chú, vạn vật đều nhỏ bé và đứng dưới chân mình. 
Chính vì sự kiêu ngạo của mình, Dế Mèn đã vô tình gây ra cái chết đau đớn cho người láng giềng - anh Dế Choắt. Tuy nhiên, đây chính là bước ngoặt lớn trong tâm lý của Dế Mèn bởi chính cái chết của Dế Choắt đã giúp Dế Mèn rút ra bài học đầu đời. 
Trải qua nhiều biến cố lớn như những sóng gió nhớ đời mà bác Xiến Tóc gây ra với Dế Mèn cũng như việc may mắn thoát khỏi tay của những đứa trẻ, Dế Mèn quyết định đi chu du thiên hạ và làm những việc có ý nghĩa cho đời. Từ một chàng trai kiêu căng, ngạo mạn, Dế Mèn đã từng bước vươn lên và tự điều chỉnh chính mình để trở nên ham hiểu biết, có tính thương người, sống chính nghĩa, thấy chuyện bất bình chẳng tha. 
Trên đường đi, Dế Mèn đã cứu giúp chị Nhà Trò và giúp xóa bỏ hiềm khích cùng họ nhà Nhện để rồi mối quan hệ lại vui vẻ như xưa. Cũng trong chuyến hành trình đó, Dế Mèn đã kết tình bạn với Dế Trũi - một người bạn tốt, giỏi võ, vui tính, hai người đã cùng nhau chu du thiên hạ và có rất nhiều những kỉ niệm đẹp. 
Khi Dế Mèn và Dế Trũi chu du đến vương quốc đầm lầy của Đại Vương Ếch Cốm và Thầy Đồ Cóc, chỉ vì sự kiêu ngạo và coi thường xung quanh mà Mèn và Trũi suýt bỏ mạng ở đây nhưng nhờ vào tình huống này mà Mèn và Trũi lại càng yêu mến nhau hơn.
Sau khi rời Vương quốc Đầm Lầy, họ đến với làng Cỏ May - một vùng đất hiếu khách và giàu tinh thần thượng võ. Tại đây Mèn đã tranh đấu với Võ sĩ Bọ Ngựa và hai anh em được bầu làm thủ lĩnh đứng đầu làng Cỏ May. Ở làng Cỏ May, Mèn và Trũi gặp được rất nhiều người bạn tốt và họ đã giải cứu Mèn ra khỏi hầm của lão Chim Trả. 
Tiếp tục chuyến phiêu lưu của mình, Mèn và Trũi đến với Vương Quốc Kiến. Họ nhà kiến tuy nhỏ bé nhưng vô cùng đoàn kết và rất tốt bụng. Tại Vương Quốc Kiến, Dế Mèn đã làm được một việc rất có ý nghĩa đó là kêu gọi các loài vật kết tình anh em, giúp thế giới loài vật trở nên đoàn kết và yêu thương nhau hơn. Sau chuyến phiêu lưu đầy đầy ắp những kỉ niệm, Mèn và Trũi trở về quê hương nghỉ ngơi, thăm lại người thân và tiếp tục dự tính cho những chuyến đi mới. 
Khi đọc truyện “ Dế Mèn Phiêu Lưu Ký” bạn sẽ như được lạc vào một thế giới loài vật vô cùng sinh động và bị cuốn hút một cách khó hiểu. Bên cạnh những bức tranh sinh động, chính những bài học trong Dế Mèn Phiêu Lưu Ký khiến nhiều người phải suy ngẫm. 
Dế Mèn  Phiêu Lưu Ký hiện đã đã có mặt tại khắp các Nhà Sách FAHASA trên toàn quốc.