Đất đai nằm trên giấy

Có người từng nói: "Chuyện đất đai ở ta mà minh bạch, thì nắng Sài Gòn có thể mát như Đà Lạt." Vâng, câu nói đó từng đúng. Nhưng có vẻ đang dần lỗi thời khi mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã ký ban hành Công văn số 1680/BNNMT-QLĐĐ, yêu cầu rà soát quy định trong lĩnh vực đất đai khi tổ chức lại chính quyền địa phương theo 02 cấp.

Việc sắp xếp chính quyền địa phương theo 2 cấp (cấp tỉnh và cấp huyện/thị xã/xã/phường) nghe có vẻ đơn giản, nhưng trong lĩnh vực đất đai, nó dễ khiến người dân lạc lối hơn cả... mê cung cấp sổ đỏ.

Bởi vì sao? Trước đây:

Hỏi đất ở đâu? "Huyện lo!"

Hỏi giấy tờ đâu? "Lên tỉnh đi em!"

Cần xác nhận? "Phải có xã ký đã rồi mới chuyển vòng!"

Nay, với công văn này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường không nói suông nữa, mà bắt đầu "dọn nhà" thật sự. Rà soát toàn bộ quy định liên quan đến đất đai, phân rõ ai làm gì, ai chịu trách nhiệm cái gì. Không còn chuyện “vô tình... chồng chéo”, “vô ý... đá bóng trách nhiệm”.

Minh bạch là cái ai cũng muốn, nhưng để đạt được, đôi khi phải đào sâu hơn cả... khai thác titan. Công văn 1680 đặt trọng tâm vào việc:

Xem lại những quy định đã lỗi thời nhưng chưa ai dọn;

Phân định lại ranh giới quản lý rõ ràng giữa các cấp chính quyền;

Tránh việc một thửa đất mà ba nơi cùng có quyền “gật” hoặc “lắc”.

Nếu thực hiện đúng hướng, thì:

Người dân không phải "tour hành chính 5 điểm đến chỉ để xin xác nhận";

Cán bộ không phải "đứng giữa hai dòng nước" khi không biết quy định nào ưu tiên;

Và báo chí sẽ bớt tốn công viết bài kiểu “Dân bức xúc vì đất treo như... võng.”

Câu hỏi này, nghe qua tưởng đùa, nhưng là điểm then chốt. Vì công văn hay chính sách dù hay cỡ nào, nếu không được triển khai đến nơi đến chốn, thì vẫn chỉ là... giấy trắng mực đen.

Minh bạch thật nghĩa là:

Người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ về đất đai của mình;

Cán bộ không sợ "ký sai" vì quy định mập mờ;

Và đặc biệt: không còn những cuộc đối thoại kiểu: – "Tại sao đất nhà tôi bị thu hồi?" – "Vì... theo quyết định cũ. Mà quyết định mới thì đang... chờ hướng dẫn."

Công văn 1680 không hứa sẽ giải quyết mọi rắc rối đất đai trong một ngày đẹp trời. Nhưng nó giống như chiếc kính lúp đầu tiên giúp chính quyền các cấp nhìn rõ vấn đề, rọi đúng quy trình, soi chuẩn trách nhiệm.

Và biết đâu, vài năm nữa, chúng ta sẽ không còn hỏi “đã minh bạch thật chưa?”, mà chỉ còn... khoe nhau chuyện xin cấp đất nay dễ như gọi đồ ăn online.