img_0

1. Hoàng đế Marcus Aurelius là ai?

Marcus Aurelius là một Hoàng đế La Mã cai trị từ năm 161 đến 180 sau Công nguyên. Ngay từ nhỏ, ông đã được tiếp xúc với triết học và muốn trở thành một triết gia. Ông nhanh chóng được chú ý bởi Hoàng đế Antoninus Pius và được chọn là người kế vị.
Trong thời gian cai trị, Marcus Aurelius phải đối diện với nhiều thách thức, từ các cuộc chiến tranh đến các đại dịch bệnh. Dù vậy, ông đã tạo ra một thời kỳ thịnh vượng và hòa bình cho Đế quốc La Mã, trở thành một trong 5 hoàng đế vĩ đại nhất của La Mã (cùng với Nerva, Trajan, Hadrian và Antoninus Pius). Dù được đánh giá là một trong những hoàng đế La Mã đáng khâm phục nhất, nhưng tầm quan trọng của ông vượt xa vai trò đó: người đời nhớ đến bởi lòng nhân đức và trí tuệ tuyệt vời.
Dù chúng ta đang sống trong một thời đại và văn hóa khác biệt nhưng các tư tưởng và nguyên tắc của Marcus Aurelius vẫn có giá trị và ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hiện đại. Chẳng hạn, Marcus Aurelius nhấn mạnh việc quản lý cảm xúc và tư duy thông qua sự tự kiểm soát (một yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe tinh thần) – điều đặc biệt quan trọng trong nhịp sống nhanh và căng thẳng của thế kỷ 21. Ngoài ra, sự nhạy bén của ông trong việc đối mặt với khó khăn có thể định hướng cho ta khi đối mặt với những thách thức trong cuộc sống ngày nay. Chúng ta có thể học được từ ông cách giữ tâm trí trong sáng, không bị ảnh hưởng quá mức bởi các yếu tố bên ngoài. Từ đó, ta có thể tập trung vào những gì quan trọng trong một thế giới đầy phân tâm như hiện nay.
Marcus Aurelius được biết đến nhiều nhất qua tác phẩm “Suy tưởng” (Meditations) về Chủ nghĩa Khắc Kỷ, đó là một loạt các dòng nhật ký cá nhân về cuộc sống, triết học và quốc gia. Ông đã áp dụng những nguyên tắc này vào quản lý quốc gia và cả cuộc sống cá nhân. Qua tác phẩm "Suy tưởng", ông chia sẻ cách ông vượt qua các khó khăn và thách thức, cũng như suy nghĩ về các khía cạnh như đạo đức, khổ hạnh, và tâm hồn con người.
Các quốc gia sẽ không bao giờ hạnh phúc cho đến khi người cai trị trở thành triết gia hoặc triết gia trở thành người cai trị.
PLATO, The Republic (Cộng hòa)
img_1
Quả thực, nếu chúng ta tìm kiếm một con người bằng xương bằng thịt có thể đại diện cho nhân vật vừa là nhà vua vừa là triết gia mà Plato nói đến, khó có thể tìm ra ai tốt hơn Marcus Aurelius. Tuy nhiên, Marcus chắc chắn sẽ từ chối danh xưng này. Ông chưa bao giờ nghĩ mình là một triết gia. Cùng lắm, ông sẽ tự nhận mình là một học trò siêng năng hay một hành giả còn đầy thiếu sót của một triết lý do những người khác xây dựng nên.
Cuộc đời hoàng đế Marcus Aurelius là minh chứng rõ ràng nhất cho sức mạnh và sự hữu dụng của Chủ nghĩa Khắc Kỷ. Những lời dạy của Khắc Kỷ không giáo điều, mà hoàn toàn có thể áp dụng vào từng tình huống cụ thể trong cuộc sống. Xuyên suốt tác phẩm “Suy tưởng”, bạn sẽ cảm nhận rất rõ điều ấy.

2. Giới thiệu ngắn về Chủ nghĩa Khắc Kỷ

Là một trong những trường phái triết học xuất hiện sớm nhất và có sức ảnh hưởng nhất trên thế giới, Chủ nghĩa Khắc Kỷ (Stoicism) khởi sinh từ những tác phẩm và lời dạy của ba nhà triết học là Zeno xứ Citium (335 - 263 TCN), Cleanthes (331 - 232 TCN) và Chrysippus (khoảng 280 - 207 TCN). Khắc Kỷ đã trở thành trào lưu triết học quan trọng của thế giới Hy Lạp - La Mã, định hình sự phát triển tư tưởng trong Kỷ nguyên Kitô. Các nhà tư tưởng La Mã đã nối tiếp sự nghiệp, và Chủ nghĩa Khắc Kỷ trở thành tín ngưỡng bán chính thức của giới chính trị và văn học La Mã. Các nhà Khắc Kỷ La Mã như Seneca, Epictetus (giữa thế kỷ thứ nhất đến đầu thế kỷ thứ hai), Musonius Rufus (khoảng 30 - khoảng 102 TCN), và hoàng đế Marcus Aurelius (121 - 180) đã sáng tác các tác phẩm Khắc Kỷ của riêng mình.
Quan điểm của Chủ nghĩa Khắc kỷ cho rằng, sở dĩ ta đau khổ là vì ta đã chọn sai cách trong việc nhận định các vấn đề. Và để tiến tới hạnh phúc, chúng ta cần sống hòa hợp với bản chất của bản thân và thế giới xung quanh. Đạo đức học Khắc Kỷ bắt đầu từ quan niệm về giá trị vô biên của năng lực lý trí trong mỗi con người. Các nhà Khắc Kỷ La Mã hiểu rằng năng lực này thiết thực và đạo đức. (Vì vậy, không giống như Plato, họ không nghĩ những người có tài năng bẩm sinh về toán học lại giỏi hơn những người khác, và họ ngày càng hoài nghi ngay cả việc nghiên cứu logic cũng có nhiều giá trị thực tiễn). Họ cho rằng loài người đều bình đẳng về giá trị nhờ sở hữu năng lực quý giá để lựa chọn và định hướng cuộc đời của mình. Các nhà Khắc Kỷ rất nghiêm túc về sự bình đẳng (giữa người với người): họ thúc đẩy giáo dục bình đẳng cho cả nô lệ và phụ nữ.
Chủ nghĩa Khắc Kỷ được khai sinh với sứ mệnh trui rèn bản lĩnh và tinh thần của con người trước những áp lực và khổ đau trong cuộc sống. Stoicism khái quát 4 phẩm cách mà con người nên tuân theo trong mọi hoàn cảnh: Trí tuệ (wisdom), Chính trực (integrity), Công bằng (justice), và Can đảm (courage). Đây sẽ là 4 phẩm cách mà bạn phải đối chiếu, khi tìm lý do cho mỗi hành động của mình.

3. Cuốn sách “Suy tưởng" có gì đặc biệt?

img_2
Một điểm rất thú vị: đây hoàn toàn là những lời tự nhủ, tự ngẫm, tự viết cho bản thân của Marcus Aurelius, và ông hoàn toàn không có ý định để lại cho hậu thế. Thậm chí, ông còn nhờ những người xung quanh đốt nó đi (lý do được nhiều người đoán là vì ông ngượng khi bản thân vẫn cần những lời tự nhủ ấy mới có thể sống tốt). Vậy nên, ở tác phẩm này, bạn sẽ cảm nhận được sự chân thật và giản dị, xoáy thẳng vào vấn đề trong từng câu chữ, không như nhiều người lầm tưởng rằng một cuốn sách triết học sẽ dùng ngôn ngữ trang trọng hay kiểu cách.
Có khi nào bạn tưởng tượng được một vị hoàng đế lại có thể ngồi lại lúc cuối ngày và viết những dòng này cho chính mình hay không:
"Tự làm những việc mình cần làm, chỉ chú tâm vào công việc của chính mình, và không tốn thời gian nghe những lời gièm pha vu khống."
"Không để mình bị phân tâm bởi đam mê với hùng biện. Không viết luận về những vấn đề trừu tượng, nói những lời rao giảng đạo đức, hay viết những lời tự thuật tưởng tượng về “Cuộc sống giản dị” hay “Người chỉ biết sống vì mọi người”. Tránh xa hùng biện, thơ ca và văn chương kiểu cách."
"Không ăn diện chỉ để đi dạo quanh nhà hay có những hành động tương tự. Viết thư thẳng thắn giản dị. Và luôn ứng xử một cách hoà nhã, sẵn sàng chấp nhận khi những người khiến ta thấy tức giận hay phiền phức muốn làm lành."
"Biết tìm hiểu và phân tích những nguyên tắc thiết yếu của cuộc sống theo cách rất thông thái và hợp lý."
"Biết tán dương mà không thái quá; thể hiện hiểu biết mà không phô trương."
"Không chùn bước hay hoảng sợ. Không hấp tấp hay do dự, và không bao giờ tỏ ra hoang mang, hay lúng túng. Không giả lả – nhưng cũng không gay gắt hay hoang tưởng đa nghi."
Cuốn sách không chỉ về triết học, mà còn về trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.

4. Vì sao bạn nên đọc “Suy tưởng”

“Suy tưởng” là 1 trong 3 tác phẩm triết học quan trọng nhất của Chủ nghĩa Khắc Kỷ (2 tác phẩm còn lại là “Seneca - Những bức thư đạo đức” và “Những lời giáo huấn của Epictetus”). “Suy tưởng” đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều người trong việc đối diện và vượt qua các khó khăn trong cuộc sống. Cả cuốn sách là những dòng nhật ký của một vị hoàng đế La Mã, nhưng những dòng nhật ký này chẳng có chút dấu hiệu nào của quyền lực, địa vị, của cải, mà chỉ là một con người, một tâm hồn luôn cố gắng hướng đến những phẩm chất tốt đẹp nhất.
Những câu hỏi mà "Suy Tưởng" cố gắng trả lời chủ yếu là những câu hỏi mang tính siêu hình và đạo đức: Tại sao chúng ta ở đây? Chúng ta nên sống như thế nào? Làm sao chúng ta có thể đảm bảo mình đang làm đúng? Làm thế nào chúng ta có thể tự bảo vệ mình trước những căng thẳng và áp lực của cuộc sống hàng ngày? Chúng ta nên đối phó với nỗi đau và bất hạnh ra sao? Làm sao chúng ta có thể sống khi biết rằng một ngày nào đó mình không còn tồn tại nữa?
- Cuốn sách sẽ giúp bạn:
+ Quản Lý Cảm Xúc và Tự Kiểm Soát: Marcus thể hiện sự tôn trọng đối với việc quản lý cảm xúc. Ông khuyên chúng ta nên tập trung vào những thứ mình có thể kiểm soát, đặc biệt là tư duy và hành động của bản thân, thay vì lo lắng những điều ngoài tầm với.
+ Sự Trong Sáng của Tư Duy: Marcus kêu gọi sự trong sáng khi đánh giá và phản ứng đối với sự kiện. Ông đề xuất nên tách biệt sự kiện và cảm xúc hoặc phản ứng của chúng ta đối với sự kiện đó. Thông qua việc này, ta có thể đối diện với thách thức một cách bình tĩnh và có hiệu quả hơn.
+ Đạo Đức và Lương Tâm: Marcus nhấn mạnh việc ta nên sống một cuộc sống đạo đức, hành động theo lương tâm và không bị lệch lạc bởi những cám dỗ tiêu cực. Việc này không chỉ giúp ta trở thành người tốt mà còn là nguồn gốc của hạnh phúc thực sự.
+ Phát Triển Cá Nhân và Tự Giáo Dục: Marcus coi trọng việc tự giáo dục và phát triển cá nhân. Ông coi đây là công việc không ngừng nghỉ, một phần không thể tách rời của cuộc sống.
+ Cuộc Sống và Cái Chết: Vị hoàng đế này cũng tập trung vào sự tạm bợ và không chắc chắn của cuộc sống, chấp nhận cái chết như một phần tự nhiên. Bạn sẽ biết cách để tập trung vào khoảnh khắc hiện tại và sống một cách chân thực, từ đó cảm thấy bình yên, bất kể hoàn cảnh.
+ Cộng Đồng và Trách Nhiệm Xã Hội: Marcus nói rằng chúng ta không chỉ sống cho bản thân mình mà còn là một phần của cộng đồng lớn hơn. Do đó, ta có trách nhiệm đối với xã hội và những người xung quanh.
+ Tính Thực Tế và Cẩn Trọng: Cuốn sách không phải là lời hứa về một cuộc sống không gặp khó khăn, nhưng nó cung cấp các lời khuyên để đối mặt với những khó khăn đó một cách thực tế và tích cực.
Cuốn sách là những “bài tập” được sáng tác để cung cấp một nơi trú ẩn tạm thời trước những căng thẳng và rối rắm của cuộc sống thường ngày: một cuốn sách phát triển bản thân theo đúng nghĩa đen.

5. “Suy tưởng” chính thức mở pre-order với bản dịch và diện mạo hoàn toàn mới

Hôm nay, chúng tôi vô cùng háo hức và tự hào giới thiệu với độc giả cuốn sách “Suy tưởng” - bản dịch của Andy Lương - cây viết đầu tiên về Chủ nghĩa Khắc kỷ trên Spiderum và cũng là dịch giả của cuốn sách “Seneca - Những bức thư đạo đức”, người góp công đưa Chủ nghĩa Khắc Kỷ đến gần hơn với độc giả Việt Nam.
Trong thời đại của toàn cầu hóa, của công nghệ thông tin, của những phát triển vượt bậc khiến đời sống được đảm bảo hơn rất nhiều, con người lại thấy chênh vênh hơn, lo lắng hơn, và hiếm ai tìm được sự bình yên từ bên trong tâm hồn. Trước bối cảnh đó, chúng tôi tin “Suy tưởng” sẽ trở thành người đồng hành không thể thiếu trên hành trình phát triển bản thân của bạn. Marcus Aurelius không bao giờ “chìm đắm vào việc mổ xẻ logic, hay bận tâm đến vật lý”. Mối quan tâm của ông đối với bản chất của thế giới vật chất chỉ liên quan các vấn đề con người.
"Suy tưởng" là một cuốn sách đầy triết lý nhưng cũng rất thực tế, đưa ra lời khuyên về cách sống một cuộc sống có ý nghĩa, hạnh phúc và tự chủ. Nó không chỉ phản ánh suy tư của một vị hoàng đế và triết gia La Mã, mà còn là nguồn cảm hứng và bài học về cách đối mặt và vượt qua các thử thách và khó khăn trong cuộc sống, trong mọi thời đại và hoàn cảnh.
💭  "Suy Tưởng: Bản dịch từ Andy Lương" | Marcus Aurelius Một trong những cuốn sách nền tảng của Chủ nghĩa Khắc Kỷ
💭  Đặt sách TẠI ĐÂY
Triết học Stoicism