Như chúng ta đã biết dopamine là một loại hocmon mang đến cho ta cảm giác dễ chịu, hay được nhiều người gọi là hocmon hạnh phúc
Nhưng việc lạm dụng nó ngày nay, đã và đang mang lại một hệ quả không nhỏ cho đại bộ phận những người làm việc sáng tạo, hay cần một sự tập trung tuyệt đối. Ngoài ra, việc nó ảnh hướng đến tâm lý giới trẻ, là việc WHO đã báo động về sức khỏe tâm thần tại Đông Nam Á trong bài báo trên trang Pháp Luật ngày 11/10/2023.
Việc làm ngắt quãng dòng suy nghĩ đang gặp tình trạng chán nản hay bế tắc, để mang đến cảm giác dễ chịu hơn khi sự thu hút từ MXH, các clip, đưa chúng ta vào trạng thái sảng khoái ngay lập tức mà không cần phải tốn công, tốn sức, có chăng gây ra sự suy giảm khả năng tập trung và giải quyết vấn đề của chúng ta, mà ngày nay hầu hết mình đều thấy sự la ó trên các nền tảng về sự nguy hiểm của clip ngắn. Vậy chỉ có clip ngắn mới nguy hiểm, còn những hoạt động khác nữa, những hoạt động sản sinh ra dopamine một cách nhanh chóng thì như thế nào?
Và dopamine có thật sự xấu, tất nhiên là không, vì nó còn được gọi là dopamine hạnh phúc, một hocmon mang đến cho chúng ta động lực, niềm vui và sự dễ chịu, sự thoải mái…mà những điều đó được định nghĩa là hạnh phúc.
Đứng giữa việc lựa chọn chúng ta nên dùng dopamine xấu hay dopamine tốt, thì hầu như chúng ta đều mong muốn chọn cái tốt, nhưng làm sau để phân biệt đâu là dopamine xấu, đâu là dopamine tốt, đó đến việc sự ý thức cá nhân hiện hữu, mà Đạo Phật hay nói là sự tỉnh thức, tức là tập trung vào hiện tại.
Để có thể nói rõ ràng hơn mình sẽ nói sự phân biệt cái tốt nó đến từ bên trong mỗi cá nhân, còn cái gọi là xấu nó đến từ bên ngoài tác động vào ta.
Ví dụ: Bạn viết một bài viết lên facebook sẽ có xu hướng sản sinh ra 2 loại dopamine
1.      Dopamine khen thưởng, là sẽ có người vào like, vào comment, bạn cảm thấy rất phấn khích và vui vẻ, hàng ngày bạn sẽ vào kiểm tra xem, bao nhiêu người đã like, bao nhiêu người comment, và trả lời tất cả những comment đó, bạn dùng thời gian trôi đi, để níu giữ dopamine khen thưởng. 1 bài viết được đăng lên, có thể ngày hôm đó bạn dùng 80% thời gian để vào kiểm tra, 20% còn lại để ngủ. Nếu tính vĩ mô lên thì bạn mất 80% cuộc đời của mình trên MXH, trong khi MXH tạo ra là một công cụ kết nối, chứ MXH ko phải là cuộc đời.
2. Dopamine chia sẻ, nếu bạn bám víu vào dopamine, thì bạn sẽ nhắc nhở bản thân mình rằng, những gì bạn viết, những gì bạn chia sẻ là góp phần đổ bớt cái ly nước đầy, cái vốn kiến thức đầy đặn của bạn, nếu bạn muốn tiếp nhận thêm nhận nguồn kiến thức, và trải nghiệm mới thì phải đổ bớt nước đi, bằng cách viết, bằng cách chia sẻ kiến thức và trải nghiệm. Bám víu vào dopamine đó, đó là dopamine bên trong, tạo động lực cho bạn tiếp tục, tiếp tục học và tiếp tục chia sẻ.
Và các chủ đề về “CAI NGHIỆN DOPAMINE” hay “DOPAMINE DETOX” là những chủ đề đang rất gây tranh cãi hiện nay. Mình có xem một vài video tầm 3,4 video, nhưng vẫn chưa thấy rõ giải pháp thật sự có thể hiệu quả trong việc cải thiện tình hình “NGHIỆN DOPAMINE”.
Bạn có thể tham khảo phương pháp của mình, vì phương pháp của mình đến việc ý thức được việc “NGHIỆN DOPAMINE” ảnh hưởng và nguy hiểm thế nào đến cuộc sống cá nhân, nó không phải là một giải pháp đưa ra như A, B, C… và các bạn phải làm theo. Mà nó đến từ nỗi thống khổ bên trong của bạn và mong muốn thoát khỏi điều đó.
Bài viết dựa theo trải nghiệm và định nghĩa của cá nhân, nó giúp mình nhìn nhận thực tế và từ từ bước ra khỏi ma trận của DOPAMINE.
Ann Lê
Tâm lý học thường ngày