Có ai cũng đang hóng cuốn sách mới của Jared Diamond không? 
Những giờ học lịch sử mà cũng hấp dẫn được như thể đọc những cuốn sách về lịch sử của Jared Diamond thì mình tin chắc ai cũng sẽ giỏi môn này. Vừa hay tin cuốn mới nhất của ông ra mắt ở Mỹ năm ngoái - 2019, vừa phát hành ở Việt Nam.
Hiếm có một tác giả nào mà nội lực viết lại mạnh mẽ như thế: ra cuốn sách đầu tiên năm 54 tuổi (1991), và đều đặn cho đến năm 82 tuổi (2019). Không biết sẽ còn tác phẩm nào ra lò nữa không, nhưng đến nay thì mỗi cuốn sách của ông viết đều để lại một dấu ấn riêng. Điểm qua sơ sơ nào:
img_0
Ảnh: Tác giả Jared Diamond - Credit ảnh: Tom M Johnson / Redux / eyevine
1. Loài tinh tinh thứ ba: Sự tiến hoá và tương lai của loài người (1991):
Đây là cuốn sách đầu tiên của Diamond khảo sát quá trình tiến hóa của nhân loại và sự liên quan của nó với thế giới hiện đại, kết hợp bằng chứng từ ngành nhân chủng học, sinh học tiến hóa, di truyền học, sinh thái học, và ngôn ngữ học. Lần theo dấu vết con người đã tiến hóa như thế nào trông khác hẳn so với các loài động vật khác, mặc dù chia sẻ hơn 98% DNA với loài tinh tinh có họ hàng gần gũi nhất.
2. Súng, vi trùng và thép: Định mệnh của các xã hội loài người (1997):
Tác phẩm nêu lên câu hỏi tại sao người Á-Âu đã chinh phục và thay thế người Mỹ bản địa, người Úc và người châu Phi, thay vì ngược lại. Nó lập luận rằng kết quả này không phải do lợi thế sinh học của bản thân các dân tộc Á-Âu mà thay vào đó là các đặc trưng của lục địa Á-Âu, nhất là sự đa dạng cao độ của các loài thực vật và động vật hoang dã phù hợp với việc thuần hóa và trục chính Đông/Tây của nó đã giúp cho sự lây lan những loài động vật thuần hóa, con người và công nghệ cho khoảng cách dài với rất ít thay đổi theo vĩ tuyến.
3. Tại sao tình dục lại thú vị? (1997)
img_1

Bạn nghĩ đây là tác phẩm khác nhất của ông so với những tác phẩm khác? Thật ra nó phù hợp với chuyên ngành của ông là sinh học. Cái thú tò mò dắt ông đi khám phá xem tại sao tình dục ở loài người khác xa so với các loài động vật khác. Và những đặc điểm quan trọng nào làm nên sự khác thường nơi đời sống tình dục của con người? Chung quy là: vai trò của đàn ông trong xã hội loài người khác con đực của những loài khác; chu kỳ kinh và sự mãn kinh ở phụ nữ khác với con cái những loài khác; sự phát triển của bộ ngực phụ nữ và đời sống quan hệ tình dục riêng tư ở loài người tạo ra lạc thú chứ không dừng lại ở sự truyền giống.
4. Sụp đổ: Các xã hội đã thất bại hay thành công như thế nào (2005):
Khảo sát hàng loạt các xã hội vừa qua nhằm xác định tại sao họ lại sụp đổ hoặc tiếp tục phát triển và xem xét xã hội đương thời có thể học hỏi được điều gì từ những ví dụ lịch sử. Cuốn sách này kết luận bằng cách hỏi lý do tại sao một số xã hội lại đưa ra những quyết định đầy tai hại, làm thế nào các doanh nghiệp lớn gây ảnh hưởng đến môi trường, những vấn đề môi trường chính của chúng ta là ngày hôm nay.
img_2
Ảnh: Combo 4 cuốn sách của Jared Diamond
5. Thế giới cho đến ngày hôm qua (2012)
Cuốn sách yêu cầu thế giới phương Tây có thể học hỏi nhiều điều từ các xã hội truyền thống. Khảo sát 39 xã hội truyền thống có quy mô nhỏ gồm những người nông dân và thợ săn bắt-hái lượm với sự lưu ý về việc họ giải quyết các vấn đề chung của nhân loại như thế nào. Cuốn sách này gợi lên một số tập quán của những xã hội truyền thống có thể được các cá nhân hoặc toàn xã hội tiếp nhận một cách hữu ích vào trong thế giới công nghiệp hiện đại ngày nay.
6. Biến động - các quốc gia ứng phó với khủng hoảng và thay đổi như thế nào? (2019)
Trong cuốn mới nhất này ông nghiên cứu về cách xử lý khủng hoảng và hậu khủng hoảng của một số quốc gia trong quá khứ: Từ câu chuyện của Phần Lan sau chiến tranh với Liên Xô, chế độ độc tài Pinochet ở Chile, cuộc khủng hoảng đứng trước những lựa chọn của Nhật Bản vào thế kỷ 19 đến Indonesia sau cuộc thanh trừng lịch sử dưới thời Suharto, sự phục hồi sau chiến tranh của Đức và câu chuyện tìm kiếm bản sắc hậu thuộc địa của Úc... để đưa ra kết luận về những yếu tố giúp một quốc gia hay tổ chức, cá nhân vượt qua những biến động và thành công như thế nào.
Trong thời kỳ hậu khủng hoảng của dịch covid mà hầu hết các quốc gia đều chịu ảnh hưởng như thế này thì cuốn sách mới của ông khá hữu ích nhỉ.
.
.
Theo dõi thêm các bài review, trích dẫn sách cập nhật thường xuyên tại FB Chuyện Đọc nhé <3