Được mang về Barcelona với mức giá 160 triệu Euro vào kì chuyển nhượng mùa đông 2018, Philippe Coutinho được kì vọng sẽ thay thế Andrés Iniesta, cũng như chia sẻ trọng trách tấn công lẫn khả năng sáng tạo với Lionel Messi, trong bối cảnh Neymar rời Camp Nou từ mùa hè 2017. Mọi thứ tưởng chừng sẽ có một kết quả tốt đẹp với cầu thủ người Brazil khi anh đã làm mọi cách để rời Liverpool và muốn phát triển sự nghiệp vượt bậc tại Barca, sau nửa mùa giải đầu tiên có thể xem là ổn định tại Camp Nou. Thế nhưng, mùa giải 2018/19 vừa qua chứng kiến cơn ác mộng đối với Coutinho cùng chuỗi phong độ cực kì tệ hại. Barcelona biết rằng, khoảnh khắc họ chi ra đến 160 triệu Euro đem về Coutinho đã hoàn toàn sai lầm. Và rồi, cánh cửa rời sân Camp Nou đã luôn rình rập với cầu thủ 26 tuổi bất cứ lúc nào ở mùa hè này.
Thị trường chuyển nhượng hè này sắp khép lại, Philippe Coutinho chính thức cập bến Bayern Munich theo một bản hợp đồng cho mượn giá trị 8.5 triệu Euro, cùng điều khoản mua đứt vào cuối mùa giải tới với mức giá 120 triệu Euro. Hãy cùng đánh giá khả năng của Coutinho trong bài viết dưới đây.
1/ CÁI NHÌN TỔNG QUAN:
Philippe Coutinho là mẫu cầu thủ có thể thi đấu được cả vai trò tiền vệ lẫn tiền đạo. Có thể thấy, vị trí tiền vệ chơi rộng (Wide Midfielder) và thi đấu bó vào hành lang trong (half-space) là phong cách phù hợp nhất với Coutinho. Tuy nhiên, tại Barca, anh bị gò bó vào vai trò của một tiền đạo cánh trái.
Một sự thật là, tân binh Bayern Munich dù hoạt động gần biên nhưng anh không phải là mẫu cầu thủ có tốc độ lẫn sức mạnh tốt, chính điều đó đã ngăn cản Coutinho thi đấu trong vai trò của một cầu thủ bám biên thuần túy.
Điểm mạnh của Philippe Coutinho nằm ở nhãn quan và bộ kĩ năng cá nhân của anh, đơn cử như khả năng chuyền bóng ở mức tốt lẫn kỹ thuật qua người đã làm nên thương hiệu. Coutinho có thể kết nối tốt với đồng đội và tạo sự đột biến nhờ vào những tình huống “cut-inside” vào trung lộ, để rồi tung ra những cú sút xa chính xác, như cái cách cầu thủ này đã từng thi đấu trong màu áo The Kop.
2/ KỸ THUẬT CÁ NHÂN VÀ KHẢ NĂNG ĐỊNH HƯỚNG VỊ TRÍ
Coutinho chỉ có thể phát huy toàn bộ tố chất của mình như chuyền và rê bóng xuất sắc khi anh sở hữu được quả bóng trong chân. Hay nói chính xác hơn, tiền vệ người Brazil là mẫu cầu thủ rất tốn bóng. Và điều này tại Barca vô tình mang nét tương tự với một cầu thủ với tầm ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều – Lionel Messi.
Hãy cùng tua lại quãng thời gian Coutinho thi đấu trong màu áo Liverpool. Anh thường được Jurgen Klopp sử dụng với vai trò của một cầu thủ mang lại sự sáng tạo và đảm nhiệm trọng trách phân phối bóng trong những đợt tấn công với mục đích duy nhất: tịnh tiến trái bóng vào final third bằng những đường chuyền xuyên qua các tuyến đối phương hay những pha di chuyển, rê bóng để mở ra khoảng trống.
Trong tình huống dưới đây, Coutinho thi đấu lùi sâu khỏi final third để tìm kiếm cho bản thân cả không gian lẫn thời gian xử lí trái bóng. Nhận thấy người đồng đội Sergi Roberto đang dâng cao ở cánh đối diện với một khoảng trống mênh mông bị đối thủ để lại, Philippe Coutinho tung ra một pha chuyền dài chéo sân cực kì chính xác và đặt đồng đội vào vị trí đối mặt với thủ môn.

Phong cách thi đấu này từng làm nên tên tuổi cho chính cầu thủ người Brazil – tự tạo khoảng trống cho chính mình sau đó tung ra những đường chuyền cực kì nguy hiểm phá vỡ các tuyến của đối phương. Tuy nhiên, thống kê về số lần tung ra những pha chọt khe của Coutinho trong hai mùa giải gần nhất tại Barca đã giảm đi ít nhiều so với ngày còn khoác áo The Kop, với trung bình 1.7 lần mỗi trận trong mùa 2018/19.
Tỉ lệ chuyền bóng thành công của Coutinho được duy trì với con số 89.7%, với 6.65 đường chuyền vào final third và 3.02 đường chuyền tương ứng vào vòng cấm. Những con số này là được xem là điểm mạnh trong phong cách thi đấu của tuyển thủ người Brazil, và bất kể có được thi đấu trong vai trò nào tại Barca chăng nữa, Coutinho đều thể hiện được những tố chất tốt của bản thân.
Sự sáng tạo có thể giúp Coutinho thoát khỏi những tình huống khó khăn như bị đối phương pressing. Kết hợp với nhãn quan chơi bóng lẫn khả năng chuyền chọt ở mức tốt, cầu thủ người Brazil có thể mở ra cơ hội khi phải đối mặt với những đội bóng thiết lập khối phòng thủ thấp hay cố gắng thu hẹp không gian chơi bóng nhiều nhất có thể.
Ở những tình huống này, có thể thấy Coutinho thường hoạt động giữa tuyến giữa và hàng phòng ngự đối phương, hoặc ngay trước vòng cấm. Chỉ cần 1 đến 2 khoảnh khắc, Coutinho có thể tìm ra passing lane (khoảng không giữa các hậu vệ) và đưa một đường chuyền với độ chính xác cao đến chân đồng đội. Nhưng, để có thể thực hiện được những pha bóng như vậy, cầu thủ người Brazil cần hoạt động một cách tự do nhất có thể cũng như cần có bóng trong chân để phát huy sự sáng tạo của bản thân.



Tuy nhiên, tại Barca, Coutinho bị giới hạn trong vai trò của một tiền đạo trái với 45 trận thi đấu trong suốt mùa giải trước ở sơ đồ 4-3-3 của Ernesto Valverde. Chủ yếu, Coutinho sẽ thường có những pha ngoặt bóng vào half-space (hành lang trong), cùng với Jordi Alba thực hiện những pha chồng cánh. Tân binh Bayern Munich cũng được giao nhiệm vụ cung cấp tính liên kết trong lối chơi nơi hành lang trái, tạo cơ hội để Alba dâng cao vào 1/3 sân cuối với những pha kéo dãn biên đối phương. Hoặc Coutinho sẽ tự mình rê bóng cut-inside vào trong và chủ động tìm kiếm cơ hội cho bản thân với những pha phối hợp trung lộ hoặc sút xa.

Có những thời điểm Coutinho bị pressing bởi 2 hoặc 3 cầu thủ đối phương như tình huống dưới đây. Tuy nhiên, với kĩ thuật cùng khả năng xoay sở tốt trong phạm vi hẹp, một đường chuyền hướng đến vị trí Alba đang leo biên là điều hoàn toàn có thể xảy ra.


Với Barca, họ thường có xu hướng thiết lập những bài tấn công từ cánh trái. Coutinho hoàn toàn có thể di chuyển về phía bên phải, để lại hành lang biên cho Jordi Alba, mở ra tương đối nhiều phương án chuyền bóng như tình huống này.


Mùa trước, Coutinho có trung bình 6.13 pha rê bóng qua người mỗi trận trên mọi đấu trường, và thành công với tỷ lệ 51.1% trong số này. Bên cạnh đó, anh cũng đạt thông số với 2.53 pha tịnh tiến bóng cũng như 3.48 lần chạm bóng trong vòng cấm. Những con số nếu nhìn sơ bộ trông có vẻ khá ấn tượng.

Tuy nhiên, chính sự thiếu ổn định của bản thân và việc không phải trung tâm của lối chơi, cộng thêm phong cách thi đấu cut-inside vào trung lộ khá dễ bị các hậu vệ bắt bài đã khiến Coutinho có một mùa giải được đánh giá rất tệ trong màu áo Barcelona.

Như đã nói, Barca đã sở hữu Messi là cầu thủ cần bóng để thực hiện phối hợp, triển khai bóng lên trên, thì việc có một cầu thủ cần nhiều bóng ở cánh đối diện không đem lại quá nhiều sự hiệu quả khi hai cầu thủ này thường xuyên giẫm chân nhau. Coutinho cũng có những pha bóng lạm dụng kỹ thuật cá nhân không hợp lý dẫn đến việc mất bóng trong khâu kết thúc cơ hội. Và dĩ nhiên, đóng góp cho mặt trận phòng ngự của anh là rất tệ nếu như El Blaugrana để mất quyền kiểm soát bóng.

Tại ĐTQG Brazil, Coutinho không phải quá gò bó trong sơ đồ chiến thuật mà HLV Tite đưa ra. Tuyển thủ này được đặt trong một vai trò tự do hơn, mà ở đó, bóng sẽ được luân chuyển đến chân anh nhiều nhất có thể để Coutinho có thể tạo ra mối liên kết giữa các tuyến trong việc triển khai bóng.



Biểu đồ chuyền bóng so sánh Coutinho giữa ĐTQG và CLB cho thấy sự khác nhau rõ ràng với việc anh là điểm trung tâm trong mọi đường lên bóng của Brazil. Trong khi đó, lại phải đảm nhận việc dạt biên nhiều hơn (chủ yếu là hoạt động hầu hết thời gian tại half-space) trong màu áo Barcelona.

3/ DỨT ĐIỂM:

Trước đây, việc tạo ra cơ hội bằng khả năng sáng tạo lẫn những pha dứt điểm từ xa là điểm mạnh lớn nhất của Philippe Coutinho. Thế nhưng, khía cạnh này đã bị giảm đi khi vai trò của anh ấy được thay đổi với chiến thuật tại CLB xứ Catalunya.

Mùa giải 2018/19, Coutinho trung bình tung ra 3.02 cú dứt điểm mỗi trận, và chỉ 41% trong số đó đi trúng đích. Trong mùa giải vừa qua, Phil Coutinho không thể vượt qua giá trị bàn thắng kì vọng (xG) với 7.84 trong khi chỉ ghi được 5 bàn thắng. Tương tự, số kiến tạo kì vọng của cầu thủ này là 4.12 và có được 2 kiến tạo.

Biểu đồ dưới đây sẽ chỉ rõ cho sự thiếu hiệu quả này.


[Biểu đồ về tổng số cú dứt điểm của Coutinho. Xanh lá là bàn thắng, đỏ là không thành công, xanh dương là bị cản phá, và tím là bị chặn.]

[Biểu đồ radar về thông số cơ bản của Coutinho trong 2 mùa giải ở Barca. Trung bình mỗi trận, cựu cầu thủ Liverpool tung ra 3.22 cú dứt điểm, đi kèm 0.31 xG (bàn thắng kì vọng). Có nghĩa là, trong số 3.22 pha ra chân của cầu thủ này, chỉ có 31% bóng đi trúng đích.]

4/ KỲ VỌNG TRONG MÀU ÁO MỚI:

Rời Barca – nơi mang lại cho cầu thủ Brazil nhiều nỗi buồn hơn là niềm vui, Philippe Coutinho có thể hy vọng Bayern Munich là bến đỗ lý tưởng cho bản thân sau những nốt trầm đã phải trải qua.

HLV Niko Kovac hiểu rằng, Hùm xám nước Đức đã đánh cược vào thương vụ này vì tương lai đội bóng. Kovac có thể khai thác được khả năng hoạt động tự do, đi bóng tạo đột biến, những đường chuyền mở ra cơ hội cho đồng đội, là trạm triển khai bóng, cũng như có thể tận dụng được những cú sút xa từ tân binh này.

Thêm vào đó, phong cách thi đấu của Bayern cũng rất khác so với Barca. Nếu Hùm xám thi đấu với hệ thống 4-2-3-1, Coutinho có thể thi đấu như một số 10, hoán đổi vị trí với Kingsley Coman và mở ra những cơ hội cho đồng đội khi lùi sâu nhận bóng như cái cách anh từng thi đấu trong màu áo Brazil tại chiến dịch Copa America vừa qua.

5/ KẾT:

Rõ ràng, Philippe Coutinho đã không đạt được kỳ vọng tương xứng với mức giá 160 triệu Euro mà Barca từng bỏ ra để đưa anh về Camp Nou vào mùa đông 2 gần 2 năm trước. Coutinho giờ đây cũng đã đánh mất đi vị thế của mình so với thời điểm cầu thủ này khoác áo Liverpool. Nhưng nhìn rộng ra, có thể thấy hệ thống mà Barca đang thi đấu không phù hợp cho một cầu thủ như Coutinho, bởi tại Camp Nou, họ còn một cầu thủ khác dư sức tạo tầm ảnh hưởng lớn, lẫn độ hiệu quả cao hơn rất nhiều – Lionel Messi. Rõ ràng, hệ thống như Barca hiện tại không cần những mẫu cầu thủ hoạt động tự do và cần nhiều bóng để phát huy toàn bộ khả năng như Coutinho. Nhưng Bayern Munich lại là một trường hợp khác. Bản hợp đồng mới này có giúp Hùm xám xứ Bavaria lột xác sau một mùa giải “hụt hơi”? Liệu rằng, con đường mới này sẽ mang cầu thủ người Brazil trở lại với đỉnh cao sự nghiệp và thoát khỏi nỗi ám ảnh mang tên Camp Nou? Hãy cùng chờ xem.
_________
Biên tập: Minh Tài. (minhtai.spiderum.com)

Dịch và tham khảo từ bài viết: “Philippe Coutinho 2018/19 – scout report”, bởi DOMAGOJ KOSTANJŠAK, trên Totalfootball Analysis, số ra ngày 17/8/2019.